ପୁଷପୁନି

ପୁଷପୁନି ଓଡ଼ିଶାର ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳରେ ପାଳିତ ଏକ କୃଷିଭିତ୍ତିକ ସାମାଜିକ ପର୍ବ । ପୌଷ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀରେ ଧନୁଯାତ୍ରା ଶେଷ ହେବା ପରେ ପିଠାପଣା ଓ ଅାମିଷ ଭୋଜନ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ପାଳିତ ହୁଏ । ଏହା ବରଗଡ଼ ସହରରେ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ଜାକଜମକରେ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ଧନୁଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଆମିଷ ଭୋଜନ ନିଷେଧ ହୋଇଥିବାରୁ ପୁଷପୁନି ଦିନ ଆମିଷ ଖାଇବା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଏହା ଏକ କୃଷି ବର୍ଷର ଶେଷ ଦିନ ।

ପାଳନ

ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ରହୁଥିବା ଓଡ଼ିଆଙ୍କଦ୍ୱାରା ନୂଆଁଖାଇ ଭେଟଘାଟ ସହ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଓ ବାକି ସ୍ଥାନରେ ପୁଷପୁନି ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ

ପୁରାଣ ମତେ ନିଜ ଶତ୍ରୁଙ୍କୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବା ପାଇଁ କଂସ ଧନୁଯାତ୍ରାର ପ୍ରଚଳନ କରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ଧନୁଯାତ୍ରାର ଶେଷ ଦିନରେ କୃଷ୍ଣ ହାତରେ ତାଙ୍କର ବଧ ହୁଏ । କଂସଙ୍କ ଅାୟୋଜିତ ଧନୁଯାତ୍ରା ଏଗାର ଦିନ ଧରି ପାଳିତ ହୁଏ । ପୌଷ ଶୁକ୍ଲ ଚତୁର୍ଥୀରୁ ଏହା ଅାରମ୍ଭ ହୋଇ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ କଂସ-ବଧ ସହ ଶେଷ ହୁଏ । ଏହି ସମୟରେ ବରଗଡ଼ ସହର ମଥୁରାର ଭ୍ରମ ତିଆରେ । ଧନୁଯାତ୍ରା କାଳରେ ଅାମିଷ ଭୋଜନ ନିଷେଧ ହୋଇଥିବାରୁ ପୌଷ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀରେ ଧନୁଯାତ୍ରା ଶେଷ ହେବା ପୁଷପୁନି ପାଳି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ଜାକଜମକ ସହ ପିଠାପଣା ଓ ଅାମିଷ ଭୋଜନ କରି ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି ।

ଜଣାଶୁଣା ଚଳଣିରେ ଉଲ୍ଲେଖ

ବରଗଡ଼ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକ ଗୀତରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି,

"ଡାଲଖାଇରେ, ଚାଲ ଦେଖିଯିମା ଧନୁ ଯାତରା,
ବରଗଡ଼ର ବଜାରେ ଯୁଅାପହରା,
ଘିନିମା ଖଜାରେ ମାରିମା ମଜା,
ଜରିବାନା କର୍‍ବା ସେ କଂସରଜା...,
କେତେ ଗହଗହ ଡାଲ୍‍ଖାଇ ପୋଓ ପରଜା..
ସଜ ହେଇଯା..
ମାରିମା ମଜା କାଏଁ ଡାଲ୍‍ଖାଇରେ ।