ନାଇଟ୍ରସ ଅକ୍ସାଇଡ
ନାଇଟ୍ରସ ଅକ୍ସାଇଡ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ nitrous oxide, ବିକ୍ରୟ ନାମ ଏଣ୍ଟୋନୋକ୍ସ/Entonox ଏକ ଆଘ୍ରାଣକାରୀ ଗ୍ୟାସ୍ ଯାହା ଏକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ (pain medication) ଓ ନିଶ୍ଚେତନ (anesthesia) ନିମନ୍ତେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିଶ୍ଚେତକମାନଙ୍କ (medications) ସହିତ ଦିଆଯାଏ ।[୨] ପ୍ରସବ ସମୟରେ, ମାତ୍ରାଧିକ ଆଘାତରେ (trauma) ଓ ଜୀବନ ଯତ୍ନର ଶେଷ ସମୟରେ (end of life care) ଏହି ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।[୨] ଅଧ ମିନିଟ ମଧ୍ୟରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପ୍ରାୟ ଏକ ମିନିଟ ଧରି ରହେ । [୧]
 Entonox CD cylinder and giving set | |
| Clinical data | |
|---|---|
| Trade names | Entonox, others |
| ATC code | |
| Pharmacokinetic data | |
| Onset of action | 30 seconds[୧] |
| Duration of action | 1 minute[୧] |
| Identifiers | |
| CAS Number | |
| PubChem CID | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| UNII | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| E number | E942 (glazing agents, ...) |
| ECHA InfoCard | 100.030.017 |
| Chemical and physical data | |
| Formula | N2O |
| Molar mass | ୪୪.୦୧ g·mol−1 |
| 3D model (JSmol) | |
| |
| |
ନାଇଟ୍ରସ ଅକ୍ସାଇଡର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବାନ୍ତି ବ୍ୟତୀତ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ବ୍ୟବହାରରେ ବହୁତ ଅଳ୍ପ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । [୧][୨] ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ବ୍ୟବହାରରେ ଆନିମିଆ ଓ କାଲୁଆ (numbness) ଅନୁଭବ ହୁଏ ।[୨] ଅତି କମ୍ରେ ୨୧% ଅମ୍ଳଜାନ (oxygen) ସହିତ ଏହା ଦିଆଯାଏ ।[୨] ଖାଦ୍ୟନଳୀ ଅବରୋଧ (bowel obstruction) ଓ ନିମୋଥୋରାକ୍ସ (pneumothorax) ରୋଗ ଥିଲେ ଏହା ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ ନାହିଁ ।[୨] ଗର୍ଭାବସ୍ଥାର ପ୍ରଥମ ଅବସ୍ଥାରେ ଏହା ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ ।[୧] ଏହାର ବ୍ୟବହାର ପରେ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଯାଇପାରେ ।[୩]
ନାଇଟ୍ରସ ଅକ୍ସାଇଡ ସନ ୧୭୭୨ରୁ ୧୭୯୩ ମଧ୍ୟରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ଓ ନିଶ୍ଚେତକ ଭାବରେ ସନ ୧୮୪୪ରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା ।[୪] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।[୫] ଏହା ପ୍ରାୟ ଅମ୍ଳଜାନ ସହିତ ଅଧା ଅଧା ମିଶ୍ରଣ ହୋଇ ଆସିଥାଏ ।[୧] କେତେକ ଯନ୍ତ୍ରରେ ଏକ ଚାହିଦା ଭଲ୍ଭ (demand valve) ଥାଏ ଯେପରିକି ନିଜେ ଏହା ଚାଳନା କରିପାରିବ ।[୬] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏହାର ସ୍ଥାପନା ଓ ପରିଚାଳନା ଅତ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟୟସାପେକ୍ଷ ।[୭][୮]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ ୧.୫ "Anaesthesia UK : Entonox". www.frca.co.uk. 26 January 2009. Archived from the original on 31 October 2007. Retrieved 15 December 2016.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. p. 20. ISBN 9789241547659. Retrieved 8 December 2016.
- ↑ "Nitrous Oxide use while Breastfeeding | Drugs.com". www.drugs.com. Retrieved 15 December 2016.
- ↑ Myers, Richard L. (2007). 100 Most Important Chemical Compounds, The: A Reference Guide: A Reference Guide (in ଇଂରାଜୀ). ABC-CLIO. p. 198. ISBN 9780313080579.
- ↑ "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Retrieved 8 December 2016.
- ↑ British national formulary : BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. p. 878. ISBN 9780857111562.
- ↑ Gregory, George A.; Andropoulos, Dean B. (2012). Gregory's Pediatric Anesthesia, With Wiley Desktop Edition (in ଇଂରାଜୀ). John Wiley & Sons. p. 1148. ISBN 9781444333466.
- ↑ "WHO Model Prescribing Information: Drugs Used in Anaesthesia: General anaesthetics and oxygen: Nitrous oxide". apps.who.int. 1989. Retrieved 15 December 2016.