ଥାୟାମିନ
ଥାୟାମିନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Thiamine, ଅନ୍ୟ ବନାନ thiamin ବା ଜୀବସାର ଖ୧) ଏକ ଜୀବସାର ବା ଭିଟାମିନ ଯାହା ଖାଦ୍ୟରେ ମିଳେ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଅନୁପୂରକ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । [୨] ଏହା ଥାୟାମିନ ଅଭାବ (thiamine deficiency) ନ ହେବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିଷେଧ ଭାବରେ ଦିଆଯାଏ ଓ ଏହାର ଅଭାବ ଯୋଗୁ ହେଉଥିବା ବେରିବେରି (beriberi), କୋର୍ସାକୋଫ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (Korsakoff's syndrome) ଓ କୋର୍ସାକୋଫ ସାଇକୋସିସ (Korsakoff's psychosis) ଆଦି ରୋଗର ଚିକିତ୍ସାରେ ଦିଆଯାଏ । ମାପ୍ଲ ସିରପ ୟୁରିନ ଡିଜିଜ (maple syrup urine disease) ଓ ଲି ରୋଗରେ (Leigh's disease) ମଧ୍ୟ ଏହା ଦିଆଯାଏ । ଏହା ପାଟିରେ (by mouth) ଦିଆଯାଏ ବା ଇଞ୍ଜେକସନ (injection) ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । [୧]
 | |
 Skeletal formula and ball-and-stick model of the cation in thiamine | |
| Clinical data | |
|---|---|
| Pronunciation | /ˈθaɪ.əmɪn/ THY-ə-min |
| Synonyms | Vitamin B1, aneurine, thiamin |
| AHFS/Drugs.com | monograph |
| Pregnancy category | |
| Routes of administration | by mouth, IV, IM[୨] |
| Drug class | vitamin |
| ATC code | |
| Legal status | |
| Legal status |
|
| Pharmacokinetic data | |
| Bioavailability | 3.7% to 5.3% |
| Identifiers | |
| |
| CAS Number | |
| PubChem CID | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| UNII | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| Chemical and physical data | |
| Formula | C12H17N4OS+ |
| Molar mass | 265.35 g mol−1 |
| 3D model (JSmol) | |
| |
| |
ଥାୟାମିନର ସାଧାରଣତଃ ବହୁତ କମ୍ ଥାୟାମିନ ଦେଖାଯାଏ । ଆଲର୍ଜି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା, ଓ ଆନାଫାଇଲାକ୍ସିସ (anaphylaxis) ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ । ଏହା ଜୀବସାର ଖ ଶ୍ରେଣୀର (B complex) ଏକ ସଭ୍ୟ । ଏହା ଶ୍ୱେତସାର (carbohydrate) ଖାଦ୍ୟର ଚୟାପଚୟ (metabolism) ନିମନ୍ତେ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।[୧] ଥାୟାମିନ ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ପୋଷକ (essential nutrient) କାରଣ ଏହା ତିଆରି କରାଯାଇପାରେନାହିଁ । ସଂମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଶସ୍ୟ (whole grains), ମାଂସ ଓ ମାଛ ଆଦି ଖାଦ୍ୟରେ ଏହା ଥାଏ ।[୨]
ସନ ୧୮୯୭ରେ ଥାୟାମିନ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇ ସନ ୧୯୨୬ରେ ପୃଥକ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ସନ ୧୯୩୬ରେ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା ।[୩] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।[୪] ଏହା ଜେନେରିକ ଔଷଧ ନାମରେ (generic medication) ବିନା ପ୍ରେସକ୍ରିପସନରେ ବିକ୍ରୟ ହୁଏ । [୧] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ଗ୍ରାମ ଭାଏଲର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୨.୧୭ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।[୫] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ଏକ ମାସ ଡୋଜର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ କମ୍ ।[୬] କେତେକ ଦେଶରେ ଶସ୍ୟଜାତ (grains) ଦ୍ରବ୍ୟ ସାଥିରେ ଏହା ଯୋଗ କରିଦିଆଯାଏ ।[୭][୨]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ "Thiamine Hydrochloride". The American Society of Health-System Pharmacists. Retrieved 8 ଡିସେମ୍ବର 2016.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ "Office of Dietary Supplements - Thiamin". ods.od.nih.gov. 11 ଫେବୃଆରୀ 2016. Retrieved 30 ଡିସେମ୍ବର 2016.
- ↑ Squires, Victor R. (2011). The Role of Food, Agriculture, Forestry and Fisheries in Human Nutrition - Volume IV (in ଇଂରାଜୀ). EOLSS Publications. p. 121. ISBN 9781848261952.
- ↑ "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. ଅପ୍ରେଲ 2015. Retrieved 8 ଡିସେମ୍ବର 2016.
- ↑ "Vitamin B1". International Drug Price Indicator Guide. Retrieved 8 ଡିସେମ୍ବର 2016.[permanent dead link]
- ↑ Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. p. 230. ISBN 9781284057560.
- ↑ "Why fortify?". Food Fortification Initiative. 2017. Archived from the original on 4 ଅପ୍ରେଲ 2017. Retrieved 4 ଅପ୍ରେଲ 2017.