ତୀବ୍ର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସଙ୍କଟ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ

ତୀବ୍ର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସଙ୍କଟ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ହେଉଛି ଏକ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ଫୁସଫୁସସରେ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଦାହ ଦୃତ ଗତିରେ ଆରମ

 

Acute respiratory distress syndrome
Respiratory distress syndrome (RDS), adult respiratory distress syndrome, shock lung
Chest x-ray of person with severe ARDS demonstrating widespread "ground-glass" appearing opacities in both lungs.
ବିଭାଗCritical care medicine
ଲକ୍ଷଣShortness of breath, rapid breathing, bluish skin coloration[୧]
ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟWithin a week[୧]
କାରଣSepsis, pancreatitis, trauma, pneumonia, aspiration[୧]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତିAdults: PaO2/FiO2 ratio of less than 300 mm Hg[୧]
Children: Oxygenation index > 4[୨]
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟHeart failure[୧]
ଚିକିତ୍ସାMechanical ventilation, ECMO[୧]
Prognosis35 to 50 % risk of death[୧]
ପୁନଃପୌନିକ3 million per year[୧]

ତୀବ୍ର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସଙ୍କଟ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Acute respiratory distress syndrome/ ARDS) ହେଉଛି ଏକ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ଫୁସଫୁସସରେ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଦାହ ଦୃତ ଗତିରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ।[୧] ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଅଣନିଶ୍ୱାସ, ଦୃତ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଓ ଚର୍ମ ନୀଳ ରଙ୍ଗ ଧାରଣ କରିଥାଏ । [୧] ଯେଉଁମାନେ ବଞ୍ଚନ୍ତି ଜୀବନ ଗୁଣବତ୍ତା ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ । [୩]

ଏହାର କାରଣ: ସେପସିସ୍, ଅଗ୍ନାଶୟ ପ୍ରଦାହ, ଆଘାତ, ନିମୋନିଆ ଏବଂ ଖଙ୍କାର ସୃଷ୍ଟି ।[୧] ଅନ୍ତର୍ନିହିତ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀରେ ବାୟୁକୋଷ ଅବରୋଧକାରୀ ଜୀବକୋଷଗୁଡ଼ିକରେ ବିସ୍ତୃତ ଆଘାତ ଯୋଗୁ ପୃଷ୍ଠ ସକ୍ରିୟକ ଜୀବକୋଷଗୁଡ଼ିକର କ୍ରିୟାହୀନତା, ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ସକ୍ରିୟତା ଓ ରକ୍ତ ଜମାଟକାରୀ କ୍ରୀୟାହୀନତା ଦେଖାଯାଏ ।[୪] ଏହି ରୋଗ ଫଳରେ ଫୁସଫୁସର ଅମ୍ଳଜାନ ଏବଂ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବିନିମୟ କ୍ଷମତା ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯାଏ | [୧] ବୟସ୍କଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପଜିଟିଭ ଏଣ୍ଡ-ଏକ୍ସପିରେଟରୀ ପ୍ରେସର ୫ସେମମିରୁ ଅଧିକା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପିଏଓ୨ / ଏଫଏଓ୨ ୩୦୦ମିମିରୁ କମିଯାଏ ।[୧] କାରଣ ଭାବରେ ହୃତ୍‌ପିଣ୍ଡ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଫୁସଫୁସ ଇଡିମା ଏଥିରୁ ବାଦ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।[୫]

ପ୍ରାଥମିକ ଚିକିତ୍ସାରେ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ କାରଣ ଅନୁଯାୟୀ ଚିକିତ୍ସା କରିବା ସହିତ ଭେଣ୍ଟିଲେସନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।[୧] ସ୍ୱଳ୍ପ ଭଲ୍ୟୁମ୍ ଏବଂ କମ୍ ଚାପ ବ୍ୟବହାର କରି ଭେଣ୍ଟିଲେସନ୍ କରାଯାଏ ।[୧] ଯଦି ଅମ୍ଳଜାନ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ନୁହେଁ, ଫୁସଫୁସ ରିକ୍ରୁଟମେଣ୍ଟ ମାନୋଭର ଓ ନିଉରୋମସ୍କୁଲାର ବ୍ଲକର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ |[୧] ଏଗୁଡ଼ିକ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ନ‌ହେଲେ ଏକ୍ଶଟ୍ରାକର୍ପୋରିଆଲ ମେମ୍ବ୍ରେନ ଅକ୍ସିଜେନେସନ (ECMO) ଏକ ବିକଳ୍ପ ହୋଇପାରେ |[୧] ଏହି ରୋଗରେ ୩୫ରୁ ୫୦% ମୃତ୍ୟୁ ହାର ରହିଛି। [୧]

ପୃଥିବୀ ସ୍ତରରେ ଏହି ରୋଗ ବାର୍ଷିକ ୩ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥାଏ ।[୧] ଏହି ଅବସ୍ଥାର ପ୍ରଥମ ବର୍ଣ୍ଣନା ହୋଇଥିଲା ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ।[୧] ଏହି ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ଅତୀତରେ ଅନେକ ନାମ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଏକମତ ଅନୁସାରେ ତୀବ୍ର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସଙ୍କଟ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ବା Acute respiratory distress syndrome/ ARDS ହେଉଛି ସର୍ବୋତ୍ତମ ଶବ୍ଦ କାରଣ ARDS ସବୁ ବୟସର ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ | [୬] ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଲଗା ଅଲଗା ଡାଇଗ୍ନୋଷ୍ଟିକ୍ ମାନଦଣ୍ଡ ଅଛି ବିଶେଷତଃ କମ୍ ସମ୍ବଳ ଥିବା ବିଶ୍ୱର ଅଞ୍ଚଳରେ । [୫]  

ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା

  1. ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ ୧.୧୪ ୧.୧୫ ୧.୧୬ ୧.୧୭ ୧.୧୮ ୧.୧୯ Fan, E; Brodie, D; Slutsky, AS (20 February 2018). "Acute Respiratory Distress Syndrome: Advances in Diagnosis and Treatment". JAMA. 319 (7): 698–710. doi:10.1001/jama.2017.21907. PMID 29466596. S2CID 3451752.
  2. Cheifetz, Ira M (25 May 2017). "Pediatric ARDS". Respiratory Care. 62 (6): 718–731. doi:10.4187/respcare.05591. PMID 28546374.
  3. Matthay, MA; Zemans, RL; Zimmerman, GA; Arabi, YM; Beitler, JR; Mercat, A; Herridge, M; Randolph, AG; Calfee, CS (14 March 2019). "Acute respiratory distress syndrome". Nature Reviews. Disease Primers. 5 (1): 18. doi:10.1038/s41572-019-0069-0. PMC 6709677. PMID 30872586.
  4. Fanelli, Vito; Ranieri, V. Marco (2015-03-01). "Mechanisms and clinical consequences of acute lung injury". Annals of the American Thoracic Society. 12 Suppl 1: S3–8. doi:10.1513/AnnalsATS.201407-340MG. ISSN 2325-6621. PMID 25830831.
  5. ୫.୦ ୫.୧ Matthay, MA; Zemans, RL; Zimmerman, GA; Arabi, YM; Beitler, JR; Mercat, A; Herridge, M; Randolph, AG; Calfee, CS (14 March 2019). "Acute respiratory distress syndrome". Nature Reviews. Disease Primers. 5 (1): 18. doi:10.1038/s41572-019-0069-0. PMC 6709677. PMID 30872586.
  6. Bernard G, Artigas A, Brigham K, Carlet J, Falke K, Hudson L, Lamy M, Legall J, Morris A, Spragg R (1994). "The American-European Consensus Conference on ARDS. Definitions, mechanisms, relevant outcomes, and clinical trial coordination". Am J Respir Crit Care Med. 149 (3 Pt 1): 818–24. doi:10.1164/ajrccm.149.3.7509706. PMID 7509706.