ଡେଫେରୋକ୍ସାମିନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Deferoxamine ବା DFOA, ବିକ୍ରୟ ନାମ ଡେସଫେରାଲ/Desferal) ଏକ ଔଷଧ ଯାହା ଲୌହ (iron) ଓ ଆଲୁମିନିଅମ (aluminium) ସ‌ହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଯାଏ ।[] ଏହି ଅବସ୍ଥା ସାଧାରଣତଃ ଲୌହ ମାତ୍ରାଧିକ (iron overdose) ହେଲେ, ସଂଖ୍ୟାଧିକ ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାରଣ (blood transfusion) ବା ଜେନେଟିକ (genetic condition) ଦୋଷରୁ ହେମୋକ୍ରୋମାଟୋସିସ (hemochromatosis) ହେଲେ ଓ ଡାଏଲିସିସରେ (dialysis) ଥିବା ଲୋକର ଆଲୁମିନିଅମ ବିଷମୟ (aluminium toxicity) ହେଲେ ଏହି ଔଷଧ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ ।[][] ଏହି ଔଷଧ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ମାଂସପେଶୀରେ (injection into a muscle) ବା ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତରରେ (vein) ବା ଚର୍ମ ତଳେ (under the skin) ଦିଆଯାଏ ।[]

ଡେଫେରୋକ୍ସାମିନ
Skeletal formula and spacefill model of deferoxamine
Clinical data
Trade namesDesferal
Synonymsdesferrioxamine B, desferoxamine B, DFO-B, DFB,N'-[5-(Acetyl-hydroxy-amino)pentyl]-N-[5-[3-(5-aminopentyl-hydroxy-carbamoyl) propanoylamino]pentyl]-N-hydroxy-butane diamide
AHFS/Drugs.commonograph
Pregnancy
category
  • US: C (Risk not ruled out)
Routes of
administration
  • intramuscular
  • intravenous
  • subcutaneous
ATC code
Pharmacokinetic data
Elimination half-life6 hours
Identifiers
  • N'-{5-[Acetyl(hydroxy)amino]pentyl}-N-[5-({4-[(5-aminopentyl)(hydroxy)amino]-4-oxobutanoyl}amino)pentyl]-N-hydroxysuccinamide
CAS Number
PubChem CID
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
ECHA InfoCard100.000.671 Edit this at Wikidata
Chemical and physical data
FormulaC25H48N6O8
Molar mass୫୬୦.୬୯ g·mol−1
3D model (JSmol)
  • Cc(:[o]):n(:[oH])CCCCC[nH]:c(:[o])CCc(:[o]):n(:[oH])CCCCC[nH]:c(:[o])CCc(:[o]):n(:[oH])CCCCCN
  • InChI=1S/C25H48N6O8/c1-21(32)29(37)18-9-3-6-16-27-22(33)12-14-25(36)31(39)20-10-4-7-17-28-23(34)11-13-24(35)30(38)19-8-2-5-15-26/h37-39H,2-20,26H2,1H3,(H,27,33)(H,28,34)
     checkY
  • Key:UBQYURCVBFRUQT-UHFFFAOYSA-N

ଡେଫେରୋକ୍ସାମିନର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଜାଗାରେ କଷ୍ଟ, ତରଳ ଝାଡ଼ା, ବାନ୍ତି, ଜ୍ୱର, ଶ୍ରବଣ ହାନୀ (hearing loss) ଓ ଚକ୍ଷୁ ସମସ୍ୟା ଇତ୍ୟାଦି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ସାଂଘାତିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଆନାଫାଇଲାକ୍‌ସିସ ସ‌ହିତ ଆଲର୍ଜି (allergic reactions) ଓ ନିମ୍ନ ରକ୍ତଚାପ (low blood pressure) ହୋଇପାରେ । [] ଗର୍ଭାବସ୍ଥାସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ଶିଶୁ ପ୍ରତି ଏହାର ନିରାପତ୍ତା ବିଷୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ ।[] ଡେଫେରୋକ୍ସାମିନ ଏକ ସିଡେରୋଫୋର (siderophore) ଯାହା ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋମାଇସେସ ପାଇଲୋସସ୍ (Streptomyces pilosus) ଜୀବାଣୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ ।[]

ଡେଫେରୋକ୍ସାମିନ ଡାକ୍ତରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର ନିମନ୍ତେ ସନ ୧୯୬୮ରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ସ୍ୱୀକୃତ ହୋଇଥିଲା । [] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।[] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ଦିନ ଡୋଜର କ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୬.୭୬ରୁ ୧୩.୫୨ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।[] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ଏକ କୋର୍ଷର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୨୦୦ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ।[]

  1. ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ "Deferoxamine Mesylate". The American Society of Health-System Pharmacists. Retrieved 8 December 2016.
  2. WHO Model Formulary 2008 (PDF). World Health Organization. 2009. p. 61-62. ISBN 978-92-4-154765-9. Retrieved 8 December 2016.
  3. "Deferoxamine (Desferal) Use During Pregnancy". www.drugs.com. Retrieved 13 December 2016.
  4. Hoffman, Ronald; Jr, Edward J. Benz; Silberstein, Leslie E.; Heslop, Helen; Weitz, Jeffrey; Anastasi, John (2012). Hematology: Diagnosis and Treatment (in ଇଂରାଜୀ) (6 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 515. ISBN 1-4557-4041-1.
  5. "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Retrieved 8 December 2016.
  6. "Deferoxamine". International Drug Price Indicator Guide. Retrieved 8 December 2016.[permanent dead link]
  7. Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. p. 470. ISBN 978-1-284-05756-0.