ଡିମ୍ବାଶୟ
ଡିମ୍ବାଶୟ (ଇଂରାଜୀ:Ovary) ସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଜନନ ବିଭାଗରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଡିମ୍ବାଣୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରୁଥିବା ଏକ ଅଙ୍ଗ ଅଟେ । ଏହାର ଇଂରାଜୀ ଅନୁବାଦିତ ଶବ୍ଦ ovary ଲାଟିନ ଶବ୍ଦ ovariumରୁ ଆନୀତ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଅଣ୍ଡା ବା ମଞ୍ଜି । ଶରୀରର ଉଭୟପାର୍ଶ୍ୱରେ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଡିମ୍ବାଶୟ ରହିଛି । ଡିମ୍ବାଶୟ ମଧ୍ୟ ଋତୁସ୍ରାବ ଏବଂ ପ୍ରଜନନକ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା କେତେକ ଜୀବରସ ମଧ୍ୟ କ୍ଷରଣ କରିଥାଏ । କ୍ଷରଣ କରୁଥିବା ଜୀବରସମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଅନ୍ତଃସ୍ରାବୀ ଗ୍ରନ୍ଥି ରୂପେ ଜଣା ।[୧] ପ୍ରସବପୂର୍ବ ସମୟଠାରୁ ରଜୋନିବୃତ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡିମ୍ବାଶୟଦ୍ୱୟ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତର ଦେଇ ବିକଶିତ ହୋଇଥାଏ ।
| ଡିମ୍ବାଶୟ | |
|---|---|
| |
| ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭାଶୟ ସହ ଜଡ଼ିତ ଡିମ୍ବାଶୟ | |
| ଲାଟିନ ଭାଷାରେ | ovarium |
| ବିଭାଗ | ସ୍ତ୍ରୀଜନନ ବିଭାଗ |
| ଧମନୀ | ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ |
| ଶିରା | ଡିମ୍ବବାହୀ ଶିରା |
| ଲସିକା | ପାର୍ଶ୍ୱମହାଧମନୀୟ ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି |
ଆକୃତି
ସମ୍ପାଦନାଡିମ୍ବାଶୟକୁ ସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଜନନ ଗ୍ରନ୍ଥି ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ।[୨] ପ୍ରତ୍ୟେକ ଡିମ୍ବାଶୟ ଧଳାରଙ୍ଗର ଏବଂ ଗର୍ଭାଶୟ ଭିତ୍ତି ନିକଟସ୍ଥ ଓଭାରିଆନ ଫୋସା ନାମକ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହିଥାଏ । ମୂତ୍ରନଳୀ ଏବଂ ଅନ୍ତଃ ଶ୍ରୋଣୀଫଳକୀୟ ଧମନୀ ସାମ୍ନାରେ ତଥା ବାହ୍ୟ ଶ୍ରୋଣୀଫଳକୀୟ ଧମନୀଦ୍ୱାରା ପରିବେଷ୍ଟିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଓଭାରିଆନ ଫୋସା କୁହାଯାଏ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳଟି ୪ ସେ.ମି x ୩ସେ.ମି x ୨ସେ.ମି ଆୟତନ ବିଶିଷ୍ଟ ।[୩][୪] ପ୍ରତ୍ୟେକ ଡିମ୍ବାଶୟ ଏକ କଠିନ ଆବରଣଦ୍ୱାରା ଆବୃତ୍ତ ହୋଇରହିଥାଏ ଏବଂ ବାହ୍ୟ ଆବରଣ ରୂପେ କର୍ଟେକ୍ସ ଏବଂ ଭିତର ଆବରଣ ରୂପେ ମେଡୁଲା ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ ।[୪]
ଡିମ୍ବାଶୟର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱ ଇନଫନଣ୍ଡିବୁଲୋ-ପେଲଭିକ ଲିଗାମେଣ୍ଟଦ୍ୱାରା ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକ ଡିମ୍ବବାହୀ ତନ୍ତୁମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭାଶୟ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାନ୍ତି ।[୩]
ଲିଗାମେଣ୍ଟ
ସମ୍ପାଦନାଡିମ୍ବାଶୟ ଯୋଡିଏ ଗର୍ଭାଶୟର ଉଭୟପାର୍ଶ୍ୱରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏବଂ ଓଭାରିଆନ ଲିଗାମେଣ୍ଟଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭାଶୟ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଯଦିଓ ସେଗୁଡ଼ିକ ଉଦର ଗହ୍ୱର ମଧ୍ୟରେ ଅନାବୃତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥାନ୍ତି, ଗର୍ଭାଶୟର ଏକ ଚଉଡ଼ା ଲିଗାମେଣ୍ଟର ସସପେନ୍ସାରୀ ଲିଗାମେଣ୍ଟ ନାମକ ଏକ ଅଂଶଦ୍ୱାରା ଶାରୀରିକ ଭିତ୍ତି ସହିତ ଲାଗିରହିଥାନ୍ତି । ଗର୍ଭାଶୟର ସେହି ଚଉଡ଼ା ଲିଗାମେଣ୍ଟକୁ ମେଜୋଭାରିଅମ କୁହାଯାଏ ।[୪] ଡିମ୍ବବାହୀ ନଳୀ, ଓଭାରିଆନ ଲିଗାମେଣ୍ଟ ଏବଂ ଡିମ୍ବବାହୀ ରକ୍ତ କୈଶିକ ନଳୀମାନେ ଡିମ୍ବାଶୟକୁ ଅନ୍ୟ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହିତ ଯୋଡ଼ିଥାନ୍ତି ।[୫]
ଆଣବିକ ବିଶ୍ଲେଷଣ
ସମ୍ପାଦନାଡିମ୍ବାଶୟର ବାହ୍ୟପାର୍ଶ୍ୱ ମେଜୋଥେଲିଅମର ସରଳ ସମଘନରୁ ସ୍ତମ୍ଭାକାର ଟିସୁମାନଙ୍କର ଏକକ ପରସ୍ତଦ୍ୱାରା ଘୋଡାଇ ହୋଇ ରହିଥାଏ ।[୬]
ଏହାର ବାହାର ସ୍ତରକୁ ଜର୍ମିନାଲ ଏପିଥେଲିଅମ କୁହାଯାଏ ।
କାର୍ଯ୍ୟ
ସମ୍ପାଦନାତରୁଣାବସ୍ଥା ଉପକ୍ରାନ୍ତେ ଡିମ୍ବାଶୟ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଜୀବରସ କ୍ଷରଣ କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ । ତାହାର ପ୍ରଭାବରେ ସହାୟକ ଯୌନ ଲକ୍ଷଣମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ଏବଂ ଡିମ୍ବାଶୟର ଆକୃତି ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ ।[୧]
ଯୁଗ୍ମକ ଜନନ
ସମ୍ପାଦନାନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଅନ୍ତରରେ ଡିମ୍ବାଶୟରେ ସ୍ତ୍ରୀଯୁଗ୍ମକ ତଥା ଡିମ୍ବାଣୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଡିମ୍ବାଶୟ ମଧ୍ୟରେ ହିଁ କ୍ରମବିକଶିତ ଡିମ୍ବାଣୁ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଡିମ୍ବାଣୁରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରାୟତଃ ଗୋଟିଏ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ଗୋଟିଏ ଡିମ୍ବାଣୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକଶିତ ହୋଇଥାଏ, ମାତ୍ର ସେହି ସମୟରେ ଅନ୍ୟ ଡିମ୍ବାଣୁ ମଧ୍ୟ ବିକଶିତ ହେଉଥାନ୍ତି । କୋଷର ପ୍ରକାର ଏବଂ ସଂଖ୍ୟାରୁ ଯୁଗ୍ମକ ଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସେମାନଙ୍କର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ ।[୭]:833
ଜୀବରସ କ୍ଷରଣ
ସମ୍ପାଦନାଡିମ୍ବାଶୟର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିପକ୍ୱତା ପରେ ଡିମ୍ବାଶୟ ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ, ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟିରନ,[୮][୯] ଇନହିବିନ, ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟିରନ ଆଦି ଜୀବରସ କ୍ଷରଣ କରିଥାଏ ।[୧୦][୧୧][୧] ପ୍ରାୟ ପଚାଶ ପ୍ରତିଶତ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟିରନ ମହିଳାଙ୍କ ଶରୀରରେ ଡିମ୍ବାଶୟ ହିଁ କ୍ଷରଣ କରିଥାଏ ଏବଂ ସିଧାସଳଖ ରକ୍ତରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ।[୧୨] ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ କୈଶୋରାବସ୍ଥାଠାରୁ ଝିଅମାନଙ୍କ ସହାୟକ ଯୌନ ଲକ୍ଷଣର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତ ହେବା, ଏବଂ ପ୍ରଜନନ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କର ବିକାଶ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଦାୟୀ । ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟିରନ ଗର୍ଭାଶୟକୁ ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ଏବଂ ମାମ୍ମାରି ଗ୍ରନ୍ଥିକୁ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରେ ।
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ Colvin, Caroline Wingo; Abdullatif, Hussein (2013-01-01). "Anatomy of female puberty: The clinical relevance of developmental changes in the reproductive system". Clinical Anatomy (in ଇଂରାଜୀ). 26 (1): 115–129. doi:10.1002/ca.22164. ISSN 1098-2353.
- ↑ "Dorlands Medical Dictionary". www.mercksource.com (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2017-11-20.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|dead-url=(help) - ↑ ୩.୦ ୩.୧ Daftary, Shirish; Chakravarti, Sudip (2011). Manual of Obstetrics, 3rd Edition. Elsevier. pp. 1-16. ISBN 9788131225561.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ ୪.୨ Williams gynecology. Hoffman, Barbara L., Williams, J. Whitridge (John Whitridge), 1866-1931. (2nd ed.). New York: McGraw-Hill Medical. 2012. ISBN 9780071716727. OCLC 779244257.
{{cite book}}: CS1 maint: others (link) - ↑ Baskett, Thomas F.; Calder, Andrew A.; Arulkumaran, Sabaratnam (2014). Munro Kerr's Operative Obstetrics E-Book (in ଇଂରାଜୀ). Elsevier Health Sciences. p. 268. ISBN 9780702052484.
- ↑ "Southern Illinois University School of Medicine". www.siumed.edu. Retrieved 2017-11-20.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|dead-url=(help) - ↑ Ross M, Pawlina W (2011). Histology: A Text and Atlas (6th ed.). Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-7200-6.
- ↑ "Normal Testosterone and Estrogen Levels in Women". WebMD (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2014-02-20. Retrieved 2017-11-19.
- ↑ "Testosterone: MedlinePlus Medical Encyclopedia". www.nlm.nih.gov (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2017-11-19.
- ↑ Marieb, Elaine (2013). Anatomy & physiology. Benjamin-Cummings. p. 903. ISBN 9780321887603.
- ↑ Venes 2013, p. 1702.
- ↑ Androgens in women