ଟିକା

ଟିକା ଏକ ଜୈବିକ ତିଆରି ପଦାର୍ଥ ଯାହା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିରୋଧ ଶକ୍ତି ବଢାଏ । ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଜୀବାଣୁ ସହ ଟିକାର ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ରହେ । ଏହା ଦୂର୍ବଳ ବା ମୃତ ଜୀବାଣୁରୁ, ଏହାର ବାହ୍ୟ ପ୍ରୋଟିନରୁ (Surface protein) ଓ ଏହାର ବିଷରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ଏଜେଣ୍ଟ କୁହାଯାଇ ପାରେ । ଏହି ଏଜେଣ୍ଟ ଶରୀରର ପ୍ରତିରୋଧ ବିଭାଗକୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରାଏ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏହି ବାହ୍ୟ ପଦାର୍ଥକୁ ଚିହ୍ନି ଶରୀର ମନେ ରଖେ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ ।
ଟିକା ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଅଛି: ୧. ପ୍ରାକ-ରୋଗ ଟିକା ୨. ଚିକିତ୍ସା ନିମିତ୍ତ ଟିକା । ଭବିଷ୍ୟତରେ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଜୀବାଣୁଦ୍ୱାରା ରୋଗ ନ ହେବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରାକ ରୋଗ ଟିକା ଦିଆଯାଏ । କର୍କଟ ରୋଗ ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତି ଗବେଷଣା ଚାଲିଛି ।
ଏଡ଼ୱାର୍ଡ ଜେନର ୧୭୯୬ ମସିହାରେ ଟିକା ବା ଭାକସିନ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ଲାଟିନ ଭାଷାରେ ଭାକା ଅର୍ଥ ଗାଈ (Latin variola vaccinia, adapted from the Latin vaccīn-us, from vacca, cow) । ଗାଈ ବସନ୍ତ ରୋଗର ଭୁତାଣୁ ନେଇ ମନୁଷ୍ୟ ବସନ୍ତ ଟିକା ଉଦ୍ଭାବନ କରି ଲୋକମାନକୁ ଟିକା ଦେଇଥିଲେ ।

Jonas Salk in 1955 holds two bottles of a culture used to grow polio vaccines.

ବାହାର ତଥ୍ୟ

• Vaccines and Antisera at Curlie
• WHO Vaccine preventable diseases and immunization
• The History of Vaccines, from the College of Physicians of Philadelphia
• University of Oxford Vaccinology Programme: a series of short courses in vaccinology