ଜରୁରୀକାଳୀନ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ

Emergency birth control
Emergency birth control
	An emergency birth control pill
Background
Type	Hormonal or intrauterine device
First use	1970s
Synonyms	Emergency contraception; emergency contraceptives; emergency postcoital contraception; morning-after pill
Failure rates (per use)
Perfect use	< 5%
Typical use	Levonorgestrel < 2.1%; Ulipristal 1.2%; IUD < 1%; CBCPs ≥ 3.2%
Usage
User reminders	Pregnancy test if period > wk late
Advantages and disadvantages
STI protection	None
Periods	Pills briefly alter periods; IUDs may make periods heavier or more painful
Benefits	IUDs may be used for ongoing birth control
Risks	As per methods (low)
Medical notes
	Use as soon as possible; Copper IUD within 5 to 10 days; Ulipristal within 5 days; Levonorgestrel within 5 days; Combined birth control pills (Yuzpe) less preferred;

ଜରୁରୀକାଳୀନ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ, (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Emergency birth control) ଯାହାକୁ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଗର୍ଭନିରୋଧକ ( EC ) ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ଏହା ଏକ ଜନ୍ମ ନିରୋଧ ପଦକ୍ଷେପ ଯାହା ଯୌନ ସମ୍ଭୋଗ ପରେ ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।^[୪] ଅସୁରକ୍ଷିତ ଯୌନ ସମ୍ଭୋଗ ପରେ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ କିମ୍ବା ଯେତେବେଳେ ଚିନ୍ତା କରାଯାଏ ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବ୍ୟବହୃତ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପଦ୍ଧତି ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ନୁହେଁ | ^[୨] ଏହାର ପ୍ରକାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଏହାକୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ଉଚିତ, ଯୌନ ସମ୍ପର୍କର ପରବର୍ତ୍ତୀ ୫ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ ।^[୨] ଏହା ଫଳପ୍ରଦ ୯୫% ରୁ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ ।^[୨] ଏହା ଯେ କୌଣସି ବୟସର ଲୋକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ । ^[୨]

ଏହା ନିମନ୍ତେ ବଟିକା ବା ଗର୍ଭାଶୟ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ଉପକରଣ (ଆଇୟୁଡି/ IUD) ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହୋଇପାରେ ।^[୨] ^[୫] ବଟିକା ମଧ୍ୟରେ ଉଲିପ୍ରିଷ୍ଟଲ ଆସେଟେଟ, ଲେଭୋନୋରଜେସ୍ଟ୍ରେଲ ଏବଂ ମିଳିତ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବଟିକା (CBCPs) ଉପଲବ୍ଧ ଅଟେ ।^[୨] ଆଇୟିଡି ଗୁଡିକ ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଫର୍ମ | ^[୨] ^[୫] ସେମାନେ ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନକୁ ରୋକିବା କିମ୍ବା ଅଣ୍ଡାଦାନକୁ ବାଧା ଦେଇ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି | ^[୬] ^[୧] ଜରୁରୀକାଳୀନ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଫଳରେ ଗର୍ଭପାତ ହୁଏ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଗର୍ଭବତୀ ହୋଇ ସାରିଥିଲେ ଗର୍ଭସ୍ଥ ଶିଶୁର କ୍ଷତି ସାଧନ କରେ ନାହିଁ ।^[୭] ^[୨]

ବଟିକାର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସାଧାରଣତଃ ସାମାନ୍ୟ ହୁଏ ଏବଂ ଏଥିରେ ଅଇ, ଥକାପଣ ଏବଂ ଅନିୟମିତ ଯୋନୀ ରକ୍ତସ୍ରାବ ହୋଇପାରେ ।^[୨] ବଟିକା ଖାଇବାର ୨ ଘଣ୍ଟା ପୂର୍ବରୁ ଯଦି ବାନ୍ତି ହୋଇଥାଏ ତେବେ ଅନ୍ୟ ଏକ ମାତ୍ରା ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ଉଚିତ୍ ।^[୨] ଏହା ଯୋଗୁ ଭବିଷ୍ୟତର ମହିଳା ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ ।^[୨] ଜରୁରୀକାଳୀନ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଭାବରେ ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କଲେ ସାଧାରଣ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବହାର ଅପେକ୍ଷା କୌଣସି ଅଧିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୁଏନାହିଁ ।^[୨] ମେଦବହୁଳତା ଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେଗୁଡିକ ସେତେଟା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୋଇନପାରେ, ତଥାପି ବଟିକା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ ।^[୨] ଆଇୟୁଡି ଥିଲେ ପେଲଭିସ ପ୍ରଦାହ ରୋଗ କିମ୍ବା ଗର୍ଭାଶୟ ଛିଦ୍ର ହେବାର ବିପଦ ଆଶଙ୍କା କମ ଥାଏ ।^[୨]

ଜରୁରୀକାଳୀନ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରଥମେ ୧୯୭୦ ଦଶକରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା ।^[୧] ୧୯୯୮ମସିହାରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ।^[୧] ସେଗୁଡିକ ଆବଶ୍ୟକ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ ।^[୨] ବ୍ୟବହାର ପୂର୍ବରୁ ଏକ ଗର୍ଭଧାରଣ ପରୀକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକ ନୁହେଁ ।^[୧] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ କାଉଣ୍ଟର ଉପରେ ଲେଭୋନ୍ଗେଷ୍ଟ୍ରେଲ୍ ପ୍ରାୟ ୧୦ରୁ ୪୦ ଡଲାରରେ ଉପଲବ୍ଧ | ^[୧] ^[୮] ଲେଭୋନୋରଜେସ୍ଟ୍ରେଲ ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବାବେଳେ ଆଇୟୁଡି କ୍ୱଚିତ୍ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।^[୧] ^[୯]

ଆଧାର

↑ ^୧.୦୦ ^୧.୦୧ ^୧.୦୨ ^୧.୦୩ ^୧.୦୪ ^୧.୦୫ ^୧.୦୬ ^୧.୦୭ ^୧.୦୮ ^୧.୦୯ ^୧.୧୦ ^୧.୧୧ "Emergency Contraception". www.acog.org (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2020-06-22. Retrieved 2020-06-18.
↑ ^୨.୦୦ ^୨.୦୧ ^୨.୦୨ ^୨.୦୩ ^୨.୦୪ ^୨.୦୫ ^୨.୦୬ ^୨.୦୭ ^୨.୦୮ ^୨.୦୯ ^୨.୧୦ ^୨.୧୧ ^୨.୧୨ ^୨.୧୩ ^୨.୧୪ ^୨.୧୫ ^୨.୧୬ ^୨.୧୭ ^୨.୧୮ ^୨.୧୯ ^୨.୨୦ ^୨.୨୧ ^୨.୨୨ ^୨.୨୩ "Emergency contraception". www.who.int (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 5 June 2023. Retrieved 13 July 2023.
↑ ^୩.୦ ^୩.୧ "Canadian Contraception Consensus Chapter 3 Emergency Contraception". Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada. 37 (10): S20–S28. October 2015. doi:10.1016/S1701-2163(16)39372-0.
↑ "What Kind of Emergency Contraception Is Best For Me?". www.plannedparenthood.org (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 14 May 2023. Retrieved 13 July 2023.
↑ ^୫.୦ ^୫.୧ "Science Update: Hormonal IUD as effective as a copper IUD at emergency contraception and with less discomfort, NICHD-funded study suggests". 2021-02-04. Archived from the original on 2021-07-26. Retrieved 2021-07-26.
↑ Leung, Vivian W.Y.; Levine, Marc; Soon, Judith A. (February 2010). "Mechanisms of action of hormonal emergency contraceptives". Pharmacotherapy. 30 (2): 158–168. doi:10.1592/phco.30.2.158. PMID 20099990.
↑ Trussell, James; Schwarz, Eleanor Bimla (2011). "Emergency contraception". In Hatcher, Robert A.; Trussell, James; Nelson, Anita L.; Cates, Willard, Jr.; Kowal, Deborah; Policar, Michael S. (eds.). Contraceptive technology (20th revised ed.). New York: Ardent Media. pp. 113–145. ISBN 978-1-59708-004-0. ISSN 0091-9721. OCLC 781956734.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: editors list (link) p. 121: ECPs do not cause abortion or harm an established pregnancy.
↑ "Compare Plan B One-Step Prices - GoodRx". www.goodrx.com. Archived from the original on 15 August 2021. Retrieved 13 July 2023.
↑ Cleland, K; Raymond, EG; Westley, E; Trussell, J (December 2014). "Emergency contraception review: evidence-based recommendations for clinicians". Clinical Obstetrics and Gynecology. 57 (4): 741–50. doi:10.1097/GRF.0000000000000056. PMC 4216625. PMID 25254919.

[ACOG2015-1] ୧.୦୦ ^୧.୦୧ ^୧.୦୨ ^୧.୦୩ ^୧.୦୪ ^୧.୦୫ ^୧.୦୬ ^୧.୦୭ ^୧.୦୮ ^୧.୦୯ ^୧.୧୦ ^୧.୧୧ "Emergency Contraception". www.acog.org (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2020-06-22. Retrieved 2020-06-18.

[WHO2023-2] ୨.୦୦ ^୨.୦୧ ^୨.୦୨ ^୨.୦୩ ^୨.୦୪ ^୨.୦୫ ^୨.୦୬ ^୨.୦୭ ^୨.୦୮ ^୨.୦୯ ^୨.୧୦ ^୨.୧୧ ^୨.୧୨ ^୨.୧୩ ^୨.୧୪ ^୨.୧୫ ^୨.୧୬ ^୨.୧୭ ^୨.୧୮ ^୨.୧୯ ^୨.୨୦ ^୨.୨୧ ^୨.୨୨ ^୨.୨୩ "Emergency contraception". www.who.int (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 5 June 2023. Retrieved 13 July 2023.

[Can2015-3] ୩.୦ ^୩.୧ "Canadian Contraception Consensus Chapter 3 Emergency Contraception". Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada. 37 (10): S20–S28. October 2015. doi:10.1016/S1701-2163(16)39372-0.

[Plan2023-4] "What Kind of Emergency Contraception Is Best For Me?". www.plannedparenthood.org (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 14 May 2023. Retrieved 13 July 2023.

[IUD2021-5] ୫.୦ ^୫.୧ "Science Update: Hormonal IUD as effective as a copper IUD at emergency contraception and with less discomfort, NICHD-funded study suggests". 2021-02-04. Archived from the original on 2021-07-26. Retrieved 2021-07-26.

[Leu2010-6] Leung, Vivian W.Y.; Levine, Marc; Soon, Judith A. (February 2010). "Mechanisms of action of hormonal emergency contraceptives". Pharmacotherapy. 30 (2): 158–168. doi:10.1592/phco.30.2.158. PMID 20099990.

[Tru2011-7] Trussell, James; Schwarz, Eleanor Bimla (2011). "Emergency contraception". In Hatcher, Robert A.; Trussell, James; Nelson, Anita L.; Cates, Willard, Jr.; Kowal, Deborah; Policar, Michael S. (eds.). Contraceptive technology (20th revised ed.). New York: Ardent Media. pp. 113–145. ISBN 978-1-59708-004-0. ISSN 0091-9721. OCLC 781956734.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: editors list (link) p. 121: ECPs do not cause abortion or harm an established pregnancy.

[8] "Compare Plan B One-Step Prices - GoodRx". www.goodrx.com. Archived from the original on 15 August 2021. Retrieved 13 July 2023.

[Cle2014-9] Cleland, K; Raymond, EG; Westley, E; Trussell, J (December 2014). "Emergency contraception review: evidence-based recommendations for clinicians". Clinical Obstetrics and Gynecology. 57 (4): 741–50. doi:10.1097/GRF.0000000000000056. PMC 4216625. PMID 25254919.

[୪]

[୨]

[୧]

[୩]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]