ଗଙ୍ଗୁବାଇ ହଙ୍ଗଲ
ଗଙ୍ଗୁବାଇ ହଙ୍ଗଲ (୫ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୧୩ - ୨୧ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୯) କର୍ଣ୍ଣାଟକର ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତର ଖୟାଲ ଧାରାବାହିକର ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଗାୟକ ଥିଲେ, ଯିଏ ତାଙ୍କର ଗଭୀର ସ୍ୱର ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲେ ।[୫] ହଙ୍ଗଲ କିରାନା ଘରାନାରୁ ଥିଲେ ।[୬]
ଗଙ୍ଗୁବାଇ ହଙ୍ଗଲ | |
|---|---|
 ତାଙ୍କ ଝିଅ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ସହ ଗଙ୍ଗୁବାଇ | |
| Background information | |
| ମୂଳ ନାମ | ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ |
| ଜନ୍ମ | ୫ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୧୩
|
| ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ଧରୱାଡ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଭାରତ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୨୧ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୯ (ବୟସ ୯୬) ହୁବଳି, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଭାରତ[୩] |
| ଶୈଳୀ | ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ |
| ପେଷା | ଗାୟକ |
| କାର୍ଯ୍ୟକାଳ | ୧୯୧୩-୨୦୦୯[୪] |
ପ୍ରାରମ୍ଭ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାଗଙ୍ଗୁବାଇ ହଙ୍ଗଲ ଧରୱାଡରେ ଚିକକୁରାଓ ନାଡିଗର, କୃଷି ବିଜ୍ଞାନୀ [1] ଏବଂ କର୍ଣ୍ଣାଟକୀ ସଙ୍ଗୀତର କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ଅମ୍ବା ବାଇଙ୍କଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୭] ହଙ୍ଗଲ କେବଳ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପରିବାର ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ହୁବଳିକୁ ଯାଇଥିଲେ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଗଙ୍ଗୁବାଇ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ସଙ୍ଗୀତ ଅଧ୍ୟୟନ କରିପାରିଛନ୍ତି ।[୮][୯] ସେ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ ଅଧ୍ୟୟନ କରି କିନ୍ନରୀ (ବୀଣା ପରି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର) ବାଦକ କୃଷ୍ଣଚାର୍ଯ୍ୟ ହୁଲଗୁରଙ୍କଦ୍ୱାରା ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ୧୩ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଲିମ ନେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।[୧୦] ହୁଲଗୁରୁ ଠାରୁ, ଗଙ୍ଗୁବାଇ ତାଙ୍କ ଦେୟ ବିଷୟରେ ଯୁକ୍ତିତର୍କ ପରେ ତାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ବନ୍ଦ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷରେ ଷାଠିଏ ରଚନା ଶିଖିଥିଲେ । ସେ ସମ୍ମାନିତ ଗୁରୁ ସାୱାଇ ଗନ୍ଧର୍ଭାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଦତ୍ତୋପାଣ୍ଟ ଦେଶାଇଙ୍କଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।[୧୧][୧୨] ସେ ନିଜ ଘରକୁ ଫେରିବା ପରେ ହଙ୍ଗଲ କେବଳ ଗନ୍ଧର୍ଭାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିପାରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେ ହୁବଳିକୁ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ତିନି ବର୍ଷର ତୀବ୍ର ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ମିଳିଥିଲା ।
ସଂଗୀତ ବୃତ୍ତି
ସମ୍ପାଦନାହଙ୍ଗଲଙ୍କ ମା’ଙ୍କ ପରିବାର ନିମ୍ନ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କ ପିଢିରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଗୀତ ଗାଇବା ଉପଯୁକ୍ତ ନିଯୁକ୍ତି ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉ ନଥିଲା; ହଙ୍ଗଲ ଏହି କୁସଂସ୍କାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଘର୍ଷ କରି କ୍ୟାରିୟର କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୪୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଏବଂ ଅଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ରେଡିଓ ଷ୍ଟେସନରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ । ହଙ୍ଗଲ ପ୍ରଥମେ ଭଜନ ଏବଂ ଅଳ୍ପ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଧାରା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ହଙ୍ଗଲ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସମ୍ମାନଜନକ ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରଫେସର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୦୬ରେ ସେ ତାଙ୍କର ୭୫ ତମ କ୍ୟାରିୟର ବର୍ଷ ପାଳନ କରିବାକୁ ଶେଷ କନ୍ସର୍ଟ ଦେଇଥିଲେ ।
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାହଙ୍ଗଲ ୧୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଓକିଲ ଗୁରୁରାଓ କୌଲଗୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।[୧୩] ସେମାନଙ୍କର ଦୁଇ ପୁଅ ନାରାୟଣ ରାଓ ଏବଂ ବାବୁ ରାଓ,[୧୪] ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଝିଅ କୃଷ୍ଣ ଥିଲେ । ୨୦୦୪ରେ ୭୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ କୃଷ୍ଣ କର୍କଟ ରୋଗରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।[୧୫]
ମୃତ୍ୟୁ
ସମ୍ପାଦନା୨୦୦୯ ଜୁଲାଇ ୨୧ରେ ଗଙ୍ଗୁବାଇଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା । କର୍ଣ୍ଣାଟକ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ହଙ୍ଗଲଙ୍କ ପାଇଁ ଦୁଇ ଦିନ ଶୋକ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।[୧୬] ୨୨ ଜୁଲାଇ ପାଇଁ ହୁବଳିରେ ଧରୱାଡ ଜିଲ୍ଲାର ଜିଲ୍ଲା କମିଶନରଙ୍କଦ୍ୱାରା ଏକ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା ।
ପୁରସ୍କାର ଏବଂ ସମ୍ମାନ
ସମ୍ପାଦନାଗଙ୍ଗୁବାଇ ହଙ୍ଗଲ ଅନେକ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ:
- କର୍ଣ୍ଣାଟକ ସଂଗୀତ ନୃତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, 1962 [୧୭]
- ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ, 1971 [୧୮]
- ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, 1973 [୧୯]
- ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ଫେଲୋସିପ୍, 1996 [୨୦]
- ପଦ୍ମଭୂଷଣ, 2002
ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2014 ରେ, ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ସଂଗୀତରେ ତାଙ୍କର ଅବଦାନକୁ ସ୍ମରଣ କରି ଇଣ୍ଡିଆ ପୋଷ୍ଟଦ୍ୱାରା ହଙ୍ଗଲଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ଡାକ ଷ୍ଟାମ୍ପ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା ।[୨୧]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ Massey, Reginald (23 August 2009). "Gangubai Hangal". The Guardian. Retrieved 28 May 2021.
- ↑ ABC of English. Government of Karnataka. p. 57.
- ↑ "Classical Vocalist Gangubai Hangal dies". Hindustan Times. 21 July 2009. Retrieved 28 May 2021.
- ↑ "Gangubai's concert of life ends". The Hindu. Chennai, India. 21 July 2009. Archived from the original on 24 July 2009. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ "Veteran Indian singer Gangubai Hangal dies". Associated Press. 21 July 2009. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ Viswanathan, Lakshmi (27 March 2005). "Grand legend". The Hindu. Archived from the original on 26 July 2009. Retrieved 16 May 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: unfit URL (link) - ↑ Ganesh, Deepa (25 February – 10 March 2006). "A life in three octaves". Frontline. Chennai, India. Archived from the original on 25 July 2009.
- ↑ Hangal, Gangubai (2002). EnKay (ed.). Nanna Badukina Haadu (in କନ୍ନଡ). Hubli: Sahitya Prakashana.
- ↑ Hangal, Gangubai (2003). EnKay (ed.). Song of my Life. Hubli: Sahitya Prakashana.
- ↑ Wade, Bonnie C. (2001). "Hangal, Gangubai". In Sadie, Stanley (ed.). The New Grove dictionary of music and musicians. Vol. 17 (2nd ed.). London: Macmillan Publishers. p. 820. ISBN 0-333-60800-3.
- ↑ "Veteran Indian singer Gangubai Hangal dies". Associated Press. 21 July 2009. Retrieved 21 July 2009.[dead link]ଛାଞ୍ଚ:Cbignore
- ↑ Ramnarayan, Gowri (29 November 1998). "Where north meets south". The Hindu. Archived from the original on 30 August 2007. Retrieved 18 July 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: unfit URL (link) - ↑ "Gangubai's journey to become doyen of Hindustani music". Press Trust of India. 21 July 2009. Archived from the original on 25 July 2009. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ "Hindustani music exponent Gangubai Hangal passes away". The Times of India. 21 July 2009. Archived from the original on 24 July 2009. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ "Krishna Hangal dead". The Hindu. Chennai, India. 3 September 2004. Archived from the original on 1 October 2004. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ "Two-day state mourning as mark of respect to Gangubai". Press Trust of India. 21 July 2009. Archived from the original on 25 July 2009. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ Pawar, Yogesh (21 April 1999). "Classic revisited". The Indian Express. Archived from the original on 25 July 2009.
- ↑ "Padma Awards". Ministry of Communications and Information Technology (India). Retrieved 16 May 2009.
- ↑ "SNA: List of Akademi Awardees — Music — Vocal". Sangeet Natak Akademi. Archived from the original on 1 February 2016. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ "SNA: List of Akademi Fellows". Sangeet Natak Akademi. Archived from the original on 27 July 2011. Retrieved 21 July 2009.
- ↑ Govind, Ranjani (3 September 2014). "Four of eight commemorative stamps feature musical legends from State". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 22 December 2022.