କେପ ଗ୍ରିଫନ

କେପ୍ ଗ୍ରିଫନ ବା କେଫ ଭଲଚର ହେଉଛି ଏକ ବିରଳ ପ୍ରଜାତିର ଶାଗୁଣା । ବିଶ୍ୱର ସବୁଠୁ ପୁରୁଣା ପ୍ରଜାତିର ଶାଗୁଣା ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଅନ୍ୟତମ । ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ଲେସୋଥୋ, ବୋତ୍ସ୍ୱାନା ଓ ନାମ୍ବିଆର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସପାଇବାରେ ଲାଗିଛି । ଏହି ଶାଗୁଣାଙ୍କ ଆକାର ୯୬ରୁ ୧୧୫ ସେ.ମି। ଡେଣାର ଆକାର ପ୍ରାୟ ୭.୪ରୁ ୮.୫ ଫୁଟ । ଓଜନ ପ୍ରାୟ ୭ରୁ ୧୧କି.ଗ୍ରା । ରଙ୍ଗ ଗାଢ଼ ମାଟିଆ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଡେଣାର ତଳଭାଗ ଓ ପେଟ ତଳ ରଙ୍ଗ ଧଳା ଦେଖାଯାଏ । ଡେଣାର ଶେଷଭାଗ ଓ ଲାଞ୍ଜ କଳା । ଆଫ୍ରିକାରେ ଦେଖାଯାଉ ଥିବା ମାସାଂସୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଏହାକୁ ସବୁଠୁ ବଡ଼ ପକ୍ଷୀ ଭାବେ ଗଣନା କରାଯାଏ । ହିମାଳୟ ଗ୍ରିଫନ ଓ ସାଇନେରସ ଭଲଚରଙ୍କ ପରେ ଏହା ତୃତୀୟ ସର୍ବ ବୃହତ ପୁରୁଣା ଶାଗୁଣା ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଏ ।

କେପ ଗ୍ରିଫନ
At St Augustine Alligator Farm, St. Augustine, USA
Conservation status
Vulnerable  (IUCN 3.1)
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ
ଜଗତ:	Animalia
ସଙ୍ଘ:	Chordata
ବର୍ଗ:	Aves
ଗଣ:	Falconiformes (or Accipitriformes, q.v.)
କୁଳ:	Accipitridae
ପ୍ରଜାତି:	Gyps
ଜାତି:	G. coprotheres
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
Gyps coprotheres (Forster, 1798)
Synonyms
Gyps kolbi

ପଛ ପାଖ

ଅଣ୍ଡିରା ପକ୍ଷୀଙ୍କ ସହିତ ମାଈ ପକ୍ଷୀର ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ରହିଛି । ମାଈ ପକ୍ଷୀ ବର୍ଷକରେ ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାନ୍ତି । ଏମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ମାସାଂହାରୀ । ମୃତ ପଶୁଙ୍କ ମାଂସ ଭକ୍ଷଣ କରନ୍ତି । ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳରେ ତଥା ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଗଛରେ ଆଶ୍ରୟ ନିଅନ୍ତି । ବିଷ ପ୍ରୟୋଗ, ପ୍ରାକୃତିକ ବାସସ୍ଥଳୀ ଧ୍ୱଂସ ଏବଂ ବିଦ୍ୟୁତ ତାର ହିଁ ଏମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଘୋର ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଏହି ପକ୍ଷୀ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ଚାଷୀମାନେ ହିଂସ୍ର ପଶୁ ଯଥା ବାଘ ଓ ଗଧିଆଙ୍କ ଆକ୍ରମଣରୁ ଗୃହପାଳିତ ପଶୁଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ମୃତ ପଶୁଙ୍କ ଦେହରେ ବିଷ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥାନ୍ତି । ଫଳରେ ଏହି ଶାଗୁଣାମାନେ ଉକ୍ତ ବିଷବୋଳା ପଶୁର ମାଂସ ଖାଇବା ପରେ ମୃତ୍ୟୁମୁଖରେ ପଡୁଛନ୍ତି । କେପ ଗ୍ରିଫନ ଶାଗୁଣାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମାଗତ ହ୍ରାସ ପାଇ ବର୍ତ୍ତମାନ ୮ ହଜାର ଭିଅତରେ ସିମୀତ ଥିବା ଏକ ଆକଳନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି । ସେଥିପାଇଁ ଇଣ୍ଟର ନ୍ୟାଶନାଲ ୟୁନିଅନ ଫର କଞ୍ଜରଭେଶନ ଅଫ ନେଚର ପକ୍ଷରୁ ଏହାକୁ ବିଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ପକ୍ଷୀ ତାଲିକାରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଛି ।

ବାହାର ତଥ୍ୟ

• BirdLife Species Factsheet.
• Cape Vulture - Species text in The Atlas of Southern African Birds.
• Cape Griffon