କାଳଶି

କାଳଶି ବା କାଳିସୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଏକ ପୁରାତନ ତନ୍ତ୍ରସାଧନ ପ୍ରଥା । ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ମାତୃଶକ୍ତିର ଧାରକ ଓ ଗ୍ରାମଦେବତୀଙ୍କ ଅବତାର ଭାବରେ ଜଣେ ଜୀବନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିର ଶରୀର ଦେଇ ପ୍ରକଟିତ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ଲୋକ ବିଶ୍ୱାସ । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଦେହରେ କାଳଶି ସବାର ହେବାକୁ କାଳଶି ଲାଗିବା କୁହାଯାଇଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ମଙ୍ଗଳବାର ବା ଶନିବାର ଦିନ କାଳଶି ଲାଗେ । ଏହା ଜଣେ ମହିଳା ଦେହରେ ଲାଗେ । ଲାଗିବା ଦିନ ସକାଳେ ସେ ଗାଧୋଇ ସଫା ଲୁଗା ପିନ୍ଧି ଏକ ପଟୁଆର ସହ ଗ୍ରାମଦେବତୀ ପୀଠ ଆଡ଼କୁ ଯାଇଥାଏ । ହାଡ଼ିମାନେ ବାଜା ବଜାନ୍ତି ଓ କାଳଶି କେଶ ଖୋଲି ନାଚିଥାଏ । ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ କେରଳରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରଥା ଭେଲିଚାପଡ଼ ନାମରେ ପ୍ରଚଳିତ । ସେଠାରେ ବାର୍ଷିକ ଭରଣୀ ଉତ୍ସବରେ କୋଡୁଙ୍ଗାଲୁର ଭଗବତୀ ମନ୍ଦିରରେ ଉଭୟ ପୁରୁଷ ଓ ମହିଳା ଖଣ୍ଡାଧାରୀ କାଳିସୀ ହୋଇ ପଟୁଆରରେ ଯାଇଥାନ୍ତି । କାଳଶି ପ୍ରଥା ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋପପାଇବା ସ୍ଥଳେ କଳାହାଣ୍ଡି ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଜାଗାରେ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ହେତୁ ରୋଗରୁ ମୁକୁଳିବା ପାଇଁ କାଳଶି ପୂଜାପାଇବା ଦେଖାଯାଏ ।

ନାମକରଣ

ଐତିହାସିକ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମିଶ୍ରଙ୍କ ମତରେ କାଳଶି କଳସୀ ଶବ୍ଦରୁ ଉଦ୍ଧୃତ । ଭକ୍ତମାନେ ନାଚିବା ସମୟରେ ହାତରେ କଳସୀ ଧରି ନାଚିଥାନ୍ତି ।

ଲୋକ ବିଶ୍ୱାସ

ବାଉରିମାନେ କାଳଶି ଉପରେ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ ପୋଷଣ କରିଥାନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମତରେ କାଳଶି ଦେବୀ କାଳଶି ମାଧ୍ୟମରେ ତାଙ୍କ ସନ୍ଦେଶ ପଠାଇଥାନ୍ତି ।