ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭିଡିଓୱିକି/କଲେରା

ଭିଡିଓୱିକି/କଲେରା (Tutorial)
ଭିଡିଓୱିକି/କଲେରା (Tutorial)
	Link to Commons
Steps for video creation
Step 1	Preview my changes (10 sec)
Step 2	Upload to Commons (10 min)

ଉପକ୍ରମ

ଭିବ୍ରିଓ କଲେରି ଜୀବାଣୁର ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଅନ୍ତନଳୀରେ ହେଉଥିବା ରୋଗକୁ କଲେରା କୁହାଯାଏ ।^[୧]^[୨]

ଲକ୍ଷଣ

ଏହି ରୋଗଟି ବିନା ଲକ୍ଷଣ, ସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣ ବା ସାଂଘାତିକ ଲକ୍ଷଣଯୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ^[୨], କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣତଃ ଏଥିରେ ବ‌ହୁତ ପରିମାଣର ତରଳ ଝାଡ଼ା ହୋଇ କିଛି ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ ।^[୩]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ

ବାନ୍ତି ଓ ପେଶୀ ଆକୁଞ୍ଚନ (କ୍ରାମ୍ପ) ହୋଇପାରେ । ^[୨]

ନିର୍ଜଳନ

ଅତ୍ୟଧିକ ତରଳ ଝାଡ଼ା ହେଲେ ଅଳ୍ପ କିଛି ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ସାଂଘାତିକ ନିର୍ଜଳନ ଓ ଅସନ୍ତୁଳିତ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋଲାଇଟ (electrolyte imbalance) ହୁଏ ।^[୩]

ନିର୍ଜଳନ ଚିହ୍ନ

ସାଂଘାତିକ ନିର୍ଜଳନରେ ଆଖି ଡୋଳା ଭିତରକୁ ପଶିଯାଏ, ଚର୍ମ ଥଣ୍ଡା ଲାଗେ, ଚର୍ମର ସ୍ଥିତିସ୍ଥାପକତ୍ୱ (elasticity) କମିଯାଏ ଓ ହାତ ପାଦ ଲୋଚାକୋଚା ହୋଇଯାଏ ।^[୪] ଚର୍ମ ସ୍ୟାନୋସିସ ବା ନୀଳ ରଙ୍ଗ ଧାରଣ କରେ ।^[୫]

ଲକ୍ଷଣର ସମୟ

ସଂକ୍ରମିତ ହେବାର ଦୁଇ ଘଣ୍ଟା ପରଠାରୁ ପାଞ୍ଚ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ।^[୨]

କାରଣ

ବିଭିନ୍ନ କିସମର ସେରୋଟାଇପ ଭିବ୍ରିଓ କଲେରି ଜୀବାଣୁମାନଙ୍କର ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ କଲେରା ରୋଗ ହୁଏ ଓ ସେହି ବିଭିନ୍ନତା ଯୋଗୁ କିଛି କଲେରା ସାଂଘାତିକ ମହାମାରୀ ଆକାର ଧାରଣ କରେ ଓ କିଛି କମ ପରିମାଣର ହୁଏ ।^[୩]

ବିସ୍ତାର

ଏହି ରୋଗ ମାନବ ମଳରେ ଥିବା ଜୀବାଣୁଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦୂଷିତ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଜଳପାନ ବା ସଂକ୍ରମିତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଲେ ହୁଏ ।^[୩]

ଅନୁପ‌ଯୁକ୍ତ ରନ୍ଧା ଖାଦ୍ୟ

ସ୍ୱଳ୍ପ ରନ୍ଧନ‌ଯୁକ୍ତ ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦ୍ୟ ଏହି ରୋଗର ଏକ ସାଧାରଣ ଉତ୍ସ ହୋଇଥାଏ^[୬] ଓ କେବଳ ମାନବ ଜାତି ଏହି ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।^[୩]

ସଙ୍କଟ କାରକ

ଏହି ରୋଗର ସଙ୍କଟ କାରକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନୁନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ପରିଷ୍କାର ପାନୀୟ ଜଳର ଅଭାବ ଓ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ।^[୩]

ଭୂମଣ୍ଡଳୀୟ ଉଷ୍ମତା

ଭୂମଣ୍ଡଳୀୟ ଉଷ୍ମତା ପ୍ରଭାବରେ ସମୁଦ୍ର ଜଳ ପତନର ଉତ୍ଥାନ ହୁଏ ଓ ଏହା ଯୋଗୁ ଏ ରୋଗ ହାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ସମ୍ଭାବନା ରହୁଛି ।^[୩]

ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ

ମଳ ପରୀକ୍ଷା କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।^[୩]

ପ୍ରତିଷେଧ

ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ପରିଷ୍କାର ପାନୀୟ ଜଳ ଉପଲବ୍ଧି ଓ ଉତ୍ତମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଅବଲମ୍ବନ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରେ ।^[୪]

ଟିକା

ପାଟିରେ କଲେରା ଟିକା ଦେଲେ ପ୍ରାୟ ୬ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରୋଗରୁ ସୁରକ୍ଷା ମିଳିପାରିବ^[୩] ଓ ଏହା ଯୋଗୁ ଇ କୋଲାଇ (E. coli) ସଂକ୍ରମଣରୁ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ମିଳିପାରିବ । ^[୩]

ଚିକିତ୍ସା

ପ୍ରାଥମିକ ଚିକିତ୍ସାରେ ଦେହରୁ ବାହାରି ଯାଇଥିବା ତରଳ ପଦାର୍ଥ ପୁନଃସ୍ଥାପନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ ସାମାନ୍ୟ ଶର୍କରା ଓ ଲବଣ ମିଶିଥାଏ ।^[୩] ରୋଗୀକୁ ତୋରାଣୀ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇପାରେ । ^[୩]

ସୀସା

ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସୀସା (ଜିଙ୍କ) ପରିପୂରକ ଦେଲେ ଉପକାର ମିଳେ ।^[୭]

ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଓ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ

ରୋଗ ସାଂଘାତିକ ହୋଇଥିଲେ ରିଙ୍ଗର ଲାକ୍ଟେଟ ଭଳି ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ ଓ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ଦେଲେ ଉପକାର ମିଳେ ।^[୩] ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା ପରୀକ୍ଷା ପରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ଚିହ୍ନଟ କରି ଦିଆଯାଏ ।^[୨]

ରୋଗାନୁଶୀଳନ

ସାରା ପୃଥିବୀରେ ବର୍ଷକୁ ହାରାହାରି ୩-୫ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କୁ କଲେରା ରୋଗ ହୁଏ ଓ ଏହା ଯୋଗୁ ୨୮,୦୦୦-୧୩୦,୦୦୦ ରୋଗୀ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରନ୍ତି ।^[୩]^[୮]

ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ ସମୂହ

ଏହି ରୋଗକୁ ପାଣ୍ଡେମିକ ବା ପୃଥିବୀବ୍ୟାପୀ ଥିବା ରୋଗ (ସନ ୨୦୧୦) ବିବେଚନା କରାଗଲେ ମଧ୍ୟ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏହା କ୍ଵଚିତ ଦେଖାଯାଏ^[୩] ଓ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଶିଶୁମାନେ ଅଧିକ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।^[୩]^[୯]

ମହାମାରୀ ବନାମ ସ୍ଥାୟୀ

କଲେରା ରୋଗ ମହାମାରୀ (outbreaks) ଆକାର ଧାରଣ କରିପାରେ ବା କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ଥାନୀୟ ରୋଗ ହୋଇ ରହେ ।^[୩] ଆଫ୍ରିକା ଓ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ରହିଥାଏ ।^[୩]

ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ

ଏହି ରୋଗରେ ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ ପ୍ରାୟ ୫%ରୁ କମ ଥାଏ କିନ୍ତୁ ଏହା ସମୟ ସମୟରେ ୫୦% ହୋଇପାରେ ।^[୩] ଚିକିତ୍ସା ଅଭାବ ହେଲେ ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ ନାଟକୀୟ ଭାବରେ ଅଧିକ ହୁଏ ।^[୩]

ଇତିହାସ

ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ଏହାର ବର୍ଣ୍ଣନା ୫ମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।^[୪] ସନ ୧୮୪୯-୧୮୫୪ ମଧ୍ୟରେ ଜନ ସ୍ନୋଙ୍କ (John Snow) ସବିଶେଷ ଅନୁଶୀଳନଦ୍ଵାରା କଲେରାର ରୋଗାନୁଶୀଳନ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା ।^[୪]^[୧୦] ବିଗତ ୨୦୦ ବର୍ଷରେ କଲେରା ଯୋଗୁ ୭ଟି ମହାମାରୀ ସଂଘଟିତ ହୋଇ ନିୟୁତାଧିକ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଛନ୍ତି ।^[୧୧]

ଆଧାର

↑ Finkelstein, Richard. "Medical microbiology". Archived from the original on 1 September 2017. Retrieved 14 August 2016.
↑ ^୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ ^୨.୪ "Cholera – Vibrio cholerae infection Information for Public Health & Medical Professionals". Centers for Disease Control and Prevention. January 6, 2015. Archived from the original on 20 March 2015. Retrieved 17 March 2015.
↑ ^୩.୦୦ ^୩.୦୧ ^୩.୦୨ ^୩.୦୩ ^୩.୦୪ ^୩.୦୫ ^୩.୦୬ ^୩.୦୭ ^୩.୦୮ ^୩.୦୯ ^୩.୧୦ ^୩.୧୧ ^୩.୧୨ ^୩.୧୩ ^୩.୧୪ ^୩.୧୫ ^୩.୧୬ ^୩.୧୭ ^୩.୧୮ ^୩.୧୯ "Cholera vaccines: WHO position paper" (PDF). Wkly. Epidemiol. Rec. 85 (13): 117–128. March 26, 2010. PMID 20349546. Archived (PDF) from the original on April 13, 2015.
↑ ^୪.୦ ^୪.୧ ^୪.୨ ^୪.୩ Harris, JB; LaRocque, RC; Qadri, F; Ryan, ET; Calderwood, SB (30 June 2012). "Cholera". Lancet. 379 (9835): 2466–76. doi:10.1016/s0140-6736(12)60436-x. PMC 3761070. PMID 22748592.
↑ Bailey, Diane (2011). Cholera (1st ed.). New York: Rosen Pub. p. 7. ISBN 978-1-4358-9437-2. Archived from the original on 2016-12-03.
↑ "Sources of Infection & Risk Factors". Centers for Disease Control and Prevention. November 7, 2014. Archived from the original on 12 March 2015. Retrieved 17 March 2015.
↑ "Cholera – Vibrio cholerae infection Treatment". Centers for Disease Control and Prevention. November 7, 2014. Archived from the original on 11 March 2015. Retrieved 17 March 2015.
↑ GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281. {{cite journal}}: |first1= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
↑ "Cholera – Vibrio cholerae infection". Centers for Disease Control and Prevention. October 27, 2014. Archived from the original on 17 March 2015. Retrieved 17 March 2015.
↑ Timmreck, Thomas C. (2002). An introduction to epidemiology (3. ed.). Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publishers. p. 77. ISBN 978-0-7637-0060-7. Archived from the original on 2016-12-03.
↑ "Cholera's seven pandemics". CBC. 9 May 2008. Retrieved 15 July 2018.

[Fink2016-1] Finkelstein, Richard. "Medical microbiology". Archived from the original on 1 September 2017. Retrieved 14 August 2016.

[CDC2015Pro-2] ୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ ^୨.୪ "Cholera – Vibrio cholerae infection Information for Public Health & Medical Professionals". Centers for Disease Control and Prevention. January 6, 2015. Archived from the original on 20 March 2015. Retrieved 17 March 2015.

[WHO2010-3] ୩.୦୦ ^୩.୦୧ ^୩.୦୨ ^୩.୦୩ ^୩.୦୪ ^୩.୦୫ ^୩.୦୬ ^୩.୦୭ ^୩.୦୮ ^୩.୦୯ ^୩.୧୦ ^୩.୧୧ ^୩.୧୨ ^୩.୧୩ ^୩.୧୪ ^୩.୧୫ ^୩.୧୬ ^୩.୧୭ ^୩.୧୮ ^୩.୧୯ "Cholera vaccines: WHO position paper" (PDF). Wkly. Epidemiol. Rec. 85 (13): 117–128. March 26, 2010. PMID 20349546. Archived (PDF) from the original on April 13, 2015.

[Lancet2012-4] ୪.୦ ^୪.୧ ^୪.୨ ^୪.୩ Harris, JB; LaRocque, RC; Qadri, F; Ryan, ET; Calderwood, SB (30 June 2012). "Cholera". Lancet. 379 (9835): 2466–76. doi:10.1016/s0140-6736(12)60436-x. PMC 3761070. PMID 22748592.

[5] Bailey, Diane (2011). Cholera (1st ed.). New York: Rosen Pub. p. 7. ISBN 978-1-4358-9437-2. Archived from the original on 2016-12-03.

[6] "Sources of Infection & Risk Factors". Centers for Disease Control and Prevention. November 7, 2014. Archived from the original on 12 March 2015. Retrieved 17 March 2015.

[CDC2014Zinc-7] "Cholera – Vibrio cholerae infection Treatment". Centers for Disease Control and Prevention. November 7, 2014. Archived from the original on 11 March 2015. Retrieved 17 March 2015.

[GBD2015De-8] GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281. {{cite journal}}: |first1= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[9] "Cholera – Vibrio cholerae infection". Centers for Disease Control and Prevention. October 27, 2014. Archived from the original on 17 March 2015. Retrieved 17 March 2015.

[10] Timmreck, Thomas C. (2002). An introduction to epidemiology (3. ed.). Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publishers. p. 77. ISBN 978-0-7637-0060-7. Archived from the original on 2016-12-03.

[11] "Cholera's seven pandemics". CBC. 9 May 2008. Retrieved 15 July 2018.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

[୧୦]

[୧୧]