ଉଇକିପିଡ଼ିଆ

ଆଲମୋଡ଼ା

ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟର ଏକ ନଗର

ଆଲମୋଡ଼ା ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟର ଆଲମୋଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଏକ ସହର । ଏହା ଆଲମୋଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ସଦରମହକୁମା ଅଟେ । [୩] ଏଠାରେ ଏକ ସୈନ୍ୟ ଛାଉଣୀ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଏହି ସହରଟି ହିମାଳୟର କୁମାୟୁନ ପର୍ବତମାଳାର ଦକ୍ଷିଣ ଅଂଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଦିଲ୍ଲୀରୁ ୩୬୫ କି.ମି. ଦୂରରେ ଏବଂ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ରାଜଧାନୀ ଡେରାଡ଼ୁନଠାରୁ ୪୧୫ କି.ମି. ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଜାୟୀ ଏହି ସହରର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ୩୫,୫୧୩ ଅଟେ ।

ଆଲମୋଡ଼ା
अल्मोड़ा
ଶୈଳନିବାଶ
Almora City
View of Almora City in 2013
Nickname: 
ସାଂସ୍କୃତିକ ନଗର
ଆଲମୋଡ଼ା is located in India
ଆଲମୋଡ଼ା
ଆଲମୋଡ଼ା
ଅବସ୍ଥିତି
ଆଲମୋଡ଼ା is located in Uttarakhand
ଆଲମୋଡ଼ା
ଆଲମୋଡ଼ା
ଆଲମୋଡ଼ା (Uttarakhand)
Coordinates: 29°35′50″N 79°39′33″E / 29.5971°N 79.6591°E / 29.5971; 79.6591
ଦେଶଭାରତ
ରାଜ୍ୟଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ
ଅଞ୍ଛଳ କୁମାୟୁନ
ଜିଲ୍ଲାଆଲମୋଡ଼ା
ସ୍ଥାପିତ1568
Founded byରାଜା କଲ୍ୟାଣ ଚାନ୍ଦ
Government
 • Typeମେୟର-କାଉନସିଲ
 • ମେୟରPrakash Joshi[୧]
Elevation
1,642 m (5,387 ft)
Population
 (2011)[୨]
 • Total୩୫,୫୧୩
 • Rank14th (in Uttarakhand)
ଭାଷା
 • ସରକାରୀହିନ୍ଦୀ
ସଂସ୍କୃତ
 • କଥିତ ଭାଷାକୁମାୟୁନୀ
Time zoneUTC+5:30 (IST)
PIN
263601
ଟେଲିଫୋନ କୋଡ଼91-5962
ଯାନବାହାନ ପଞ୍ଚୀକରଣUK-01
ଲିଙ୍ଗ ଅନୁପାତ1142 ♂/♀
ଜଳବାୟୁAlpine (BSh) and Humid subtropical(Cwb) (Köppen)
ହାରାହାରି ବାର୍ଷିକ ତାପମାତ୍ରା−3 to 28 °C (27 to 82 °F)
ହାରାହାରି ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ତାପମାତ୍ରା12 to 28 °C (54 to 82 °F)
ହାରାହାରି ଶୀତକାଳୀନ ତାପମାତ୍ରା−3 to 15 °C (27 to 59 °F)
Websitealmora.nic.in

ଆଲମୋଡ଼ା ଖ୍ରୀ ଅ ୧୫୬୮ରେ [୪] ରାଜା କଲ୍ୟାଣ ଚାନ୍ଦଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।[୫][୬][୭] ମାତ୍ର ମହାଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ସମ୍ପର୍କରେ ବିବରଣୀ ମିଳିଥାଏ । [୮] ଏହି ସହର କୁମାୟୁନର ଶାସକ ଚାନ୍ଦ ବଂଶୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଥାନ ଥିଲା । ଏହା କୁମାୟୁନର ପ୍ରଧାନ ସାଂସ୍କୃତିକ କେନ୍ଦ୍ର ରୂପେ ପରିଚିତ ।

ଇତିହାସ

ସମ୍ପାଦନା

ଆଲମୋଡାର ସ୍ଥାପନା ୧୫୬୮[୯] ମସିହାରେ ଚାନ୍ଦ ବଂଶୀୟ ରାଜା କଲ୍ୟାଣ ଚାନ୍ଦଙ୍କଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିଲା[୧୦] । ଚାନ୍ଦ ବଂଶର ପୂର୍ବତନ ରାଜଧାନୀ ଚମ୍ପାୱତରେ ଥିଲା ।

 
Almora in the 1860s

୧୫୬୩ ମସିହାରୁ ୧୭୯୦ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଲମୋଡ଼ା ଧର୍ମୀୟ ଓ ଐତିହାସିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରରେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ରହିଥିଲା । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଐତିହାସିକ ଘଟଣା ମଧ୍ୟ ଘଟିଥିଲା । ୧୭ଶ ଶତାବ୍ଦୀ ଶେଷ ଆଡ଼କୁ ଚାନ୍ଦ ବଂଶୀୟ ରାଜାମାନେ ଗଡ଼ୱ।ଲ ରାଜ୍ୟ ଆକ୍ରମଣ କଲେ । ଗଡ଼ୱ।ଲ ବିଜୟର ସ୍ମାରକୀ ସ୍ୱରୂପ ୧୬୮୮ ମସିହାରେ ଆଲମୋଡରେ ଅନେକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ, ଯାହା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ତ୍ରିପୁର ସୁନ୍ଦରୀ, ଉଦ୍ୟୋତଶ୍ୱର ଓ ପର୍ବତେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଅନ୍ୟତମ । ସାହିତ୍ୟ ତଥା ସଂସ୍କୃତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଲମୋଡା ସମଗ୍ର କୁମାୟୁନ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରି ଆସିଛି ।

୧୭୯୦ ମସିହାରେ ଗୋର୍ଖାମାନେ କୁମାୟୁନ ଆକ୍ରମଣ କଲେ ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ନିଜ ରାଜ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କଲେ [୨][୧୧] । ସେମାନେ ୨୪ ବର୍ଷ ଧରି ଏ ଅଞ୍ଚଳକୁ ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ରଖିଥିଲେ । ୧୮୧୬ ମସିହାରେ ଇଂରେଜ ମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗୋର୍ଖାମାନେ ପରାସ୍ତ ହେଲେ ଓ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଇଂରେଜ ଅଧୀନକୁ ଗଲା । [୧୨] [୧୩][୧୪]

 
Almora in the 1777 map of Delhi and Agra


ହିମାଳୟର ଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶୈଳନିବାସ ନୈନିତାଲ ଓ ଶିମଲା ପରି ଆଲମୋଡା ଇଂରେଜ ମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇନାହିଁ ବରଂ ବହୁତ ପୂର୍ବରୁ ଏ ସହରର ସ୍ଥାପନା ହୋଇଛି । [୧୫][୧୬][୧୭] [୧୮]

ଭୂଗୋଳ

ସମ୍ପାଦନା

ଆଲମୋଡା ସହର ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର କୁମାୟୁନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ୨୯.୫୯୭୧° ଉ. ଅକ୍ଷାଂଶ ଓ ୭୯.୬୫୯୧° ପୂ. ଦ୍ରାଘିମାରେ ଅବସ୍ଥିତ । ସମୁଦ୍ର ପତନରୁ ଏହି ସ୍ଥାନର ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୧୮୬୧ ମି. ଅଟେ । କୋଶି ଓ ସୂୟାଲ ନଦୀ ଏହି ସହର ନିକଟରେ ପ୍ରବାହିତ ।

ଏହି ସ୍ଥାନଟି ହିମାଳୟର କୁମାୟୁନ ପର୍ବତ ମାଳାର ଦକ୍ଷିଣ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଏକ ଅଶ୍ୱ-କ୍ଷୁରାକୃତିରେ ରହିଛି । ଏହାର ପୂର୍ବ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ତାଲିଫାତ ଓ ପଶ୍ଚିମ ପ୍ରାନ୍ତକୁ ସେଲିଫାତ କୁହାଯାଏ । ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତ ମିଶିଛି, ସେଠାରେ ଆଲମୋଡାର ବଜାର ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଗହଳ ପାଇନ ଓ ଫିର ବଣଦ୍ୱାରା ପରିବେଷ୍ଟିତ । ଏଠାରୁ ହିମାଳୟର ତୁଷାରାବୃତ ଶୃଙ୍ଗ ସବୁ ଦେଖାଯାଏ ।

ଏହି ସ୍ଥାନର ଜଳବାୟୁ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭାବେ ଗରମ । ଏଠାରେ ବର୍ଷ ସାରା ପ୍ରାୟତଃ ସମାନ ଭାବେ ବର୍ଷା ହେଉଥାଏ । ଏଠାରେ ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଜୁନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗ୍ରୀଷ୍ମ, ଜୁଲାଇରୁ ନଭେମ୍ବର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୌସୁମୀ ପ୍ରବାହ ଓ ଡିସେମ୍ବରରୁ ଫେବୃଆରୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶୀତ ହୁଏ । ଗ୍ରୀଷ୍ମ କାଳରେ ଶୀତ ଋତୁ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ବର୍ଷା ହୁଏ ।

ଆଲମୋଡାର ହାରାହାରି ବାର୍ଷିକ ତାପମାତ୍ରା 23.5 ℃ । ଜୁନ ମାସ ସବୁଠାରୁ ଉଷ୍ମ ସମୟ ତଥା ଜାନୁଆରୀ ସବୁଠାରୁ ଥଣ୍ଡାର ସମୟ । ଏଠାରେ ବର୍ଷକୁ ହାରାହାରି ୧୧୩୨.୫ ମି.ଲି. ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ । ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ବର୍ଷା ଓ ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ସବୁଠାରୁ କମ ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ ।

ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀ

ସମ୍ପାଦନା
  • ଗରମ ପାଣି
  • ଆଲମୋଡ଼ା ଦୁର୍ଗା
  • ନନ୍ଦା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର
  • କସାର ଦେବୀ ମନ୍ଦିର
  • କାଳୀ ମଠ
  • ସିମତୋଲା
  • ମୋହନଜୋଶୀ ପାର୍କ
  • ରାଜକୀୟ ସଙ୍ଗ୍ରହାଳୟ

ଆଧାର

ସମ୍ପାଦନା
  1. ↑ List of Elected Mayor/Chairpersons of Uttarakhand (PDF). Lucknow: RCUES. 2008. Retrieved 31 August 2016.
  2. ↑ ୨.୦ ୨.୧ District Census Handbook (PDF). Dehradun: Directorate of Census Operations, Uttarakhand. p. 8. Retrieved 31 August 2016.
  3. ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam (ed.). India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 174.
  4. ↑ Trivedi, Vijaya R. Autonomy of Uttarakhand (in ଇଂରାଜୀ). Mohit Publications. p. 33. ISBN 9788174450081.
  5. ↑ Sharma, Man Mohan. Through the valley of gods: travels in the central Himalayas (in ଇଂରାଜୀ). Vision Books. p. 99.
  6. ↑ Bhattacherje, S. B. Encyclopaedia of Indian Events & Dates (in ଇଂରାଜୀ). Sterling Publishers Pvt. Ltd. p. 55. ISBN 9788120740747. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help)
  7. ↑ Tyagi, Nutan. Hill Resorts of U.P. Himalaya,: A Geographical Study (in ଇଂରାଜୀ). Indus Publishing. p. 76. ISBN 9788185182629. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help)
  8. ↑ Debroy, Bibek. The Mahabharata: Volume 3 (in ଇଂରାଜୀ). Penguin Books India. p. 20. ISBN 9780143100157.
  9. ↑ "Almora History - kmvn Resources and Information". www.kmvn.org. Retrieved 31 August 2016.
  10. ↑ "Almora Travel and Tourism Guide". Travel India. Archived from the original on 11 September 2016. Retrieved 1 September 2016.
  11. ↑ Hamilton, Francis; Buchanan, Francis Hamilton. An Account of the Kingdom of Nepal: And of the Territories Annexed to this Dominion by the House of Gorkha (in ଇଂରାଜୀ). A. Constable. Retrieved 2 September 2016.
  12. ↑ Cross, John Pemble ; foreword by J.P. (2008). Britain's Gurkha War : the invasion of Nepal, 1814-16 ([Rev. ed.] ed.). London: Frontline. ISBN 978-1-84832-520-3. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  13. ↑ Martin, Robert Montgomery. The History of the Indian Empire (in ଇଂରାଜୀ). Mayur Publications.
  14. ↑ Summary of the operations in India: with their results : from 30 April 1814 to 31 Jan. 1823. Marquis of Hastings. 1824. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help)
  15. ↑ (Pilgrim 1844)
  16. ↑ Murphy, C. W. (1906). A guide to Naini Tal and Kumaun, etc. Allahbad, United Provinces. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help)CS1 maint: location missing publisher (link)
  17. ↑ Vipin Pubby (1996). Shimla Then and Now. Indus Publishing. ISBN 978-81-7387-046-0. Retrieved 16 August 2013.
  18. ↑ Dowling, Julie. Indian Hill Stations: Shimla, Mussoorie and Almora (in ଇଂରାଜୀ). Blurb, Incorporated. ISBN 9781320872096. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help)

ବାହାର ଲିଙ୍କ

ସମ୍ପାଦନା
 
ଉଇକିମିଡ଼ିଆ କମନ୍ସରେ ଆଲମୋଡ଼ା ବାବଦରେ ମାଧ୍ୟମ ରହିଛି ।
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ଆଲମୋଡ଼ା&oldid=521925"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି