ସ୍ଟାଭୁଡିନ

ସ୍ଟାଭୁଡିନ
Clinical data
Trade names	ଜେରିଟ (Zerit)
Synonyms	2′,3′-didehydro-2′,3′-dideoxythymidine
AHFS/Drugs.com	monograph
MedlinePlus	a694033
Pregnancy; category	C (USA) ; B3 (AU);
Routes of; administration	ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ
ATC code	J05AF04 (WHO) ;
Legal status
Legal status	℞ (Prescription only);
Pharmacokinetic data
Bioavailability	>୮୦%
Protein binding	Negligible
Metabolism	ବୃକ୍‌କ ନିସ୍କାଷନ (~୪୦%)
Elimination half-life	୦.୮–୧.୫ ଘଣ୍ଟା (ବୟଃପ୍ରାପ୍ତ ଲୋକଙ୍କର)
Identifiers
	IUPAC name 1-[(2R,5S)-5-(hydroxymethyl)-2,5-dihydrofuran-2-yl]-5-methyl-1,2,3,4-tetrahydropyrimidine-2,4-dione;
CAS Number	3056-17-5 ;
PubChem CID	18283;
DrugBank	DB00649 ;
ChemSpider	17270 ;
UNII	BO9LE4QFZF;
KEGG	D00445 ;
ChEMBL	CHEMBL991 ;
NIAID ChemDB	000005;
ECHA InfoCard	100.169.180
Chemical and physical data
Formula	C10H12N2O4
Molar mass	224.213 g/mol
3D model (JSmol)	Interactive image;
	SMILES O=C1/C(=C\N(C(=O)N1)[C@@H]/2O[C@@H](\C=C\2)CO)C;
	InChI InChI=1S/C10H12N2O4/c1-6-4-12(10(15)11-9(6)14)8-3-2-7(5-13)16-8/h2-4,7-8,13H,5H2,1H3,(H,11,14,15)/t7-,8+/m0/s1 ; Key:XNKLLVCARDGLGL-JGVFFNPUSA-N ;
(verify)

ସ୍ଟାଭୁଡିନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Stavudine ବା d4T), ବିକ୍ରୟ ନାମ ଜେରିଟ, ଏକ ଆଣ୍ଟିରେଟ୍ରୋଭାଇରାଲ ଔଷଧ (antiretroviral medication) ଯାହା ଏଚଆଇଭି/ଏଡସ ରୋଗର ପ୍ରତିଷେଧ ତ‌ଥା ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବ‌ହାର ହୁଏ । ଏହା ସାଧାରଣତଃ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଣ୍ଟିରେଟ୍ରୋଭାଇରାଲ ଔଷଧ ସ‌ହିତ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ । ନିଡଲସ୍ଟିକ ଇନ‌ଜ୍ୟୁରି (needlestick injury) ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସଂସ୍ପର୍ଶର ସନ୍ଦେହ ଥିଲେ ପ୍ରତିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଇପାରେ । ଏହି ଔଷଧ ପ୍ରଥମ ଧାଡ଼ିର ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏନାହିଁ । ଏହା ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ । ^[୧]

ଏହାର ସାଧାରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ମୁଣ୍ଡବଥା, ତରଳ ଝାଡ଼ା, ବାନ୍ତି, ରାସ ଓ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ସ୍ନାୟୁ (peripheral nerve) ସମସ୍ୟା ଦେଖାଯାଏ । ସାଂଘାତିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ରକ୍ତରେ ଅଧିକ୍କ ଲାକ୍ଟେଟ ସ୍ତର, ଅଗ୍ନାଶୟ ପ୍ରଦାହ ଓ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଯକୃତ ଦେଖାଯାଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହା ଦିଆଯାଏନାହିଁ । ରିଭର୍ସ-ଟ୍ରାନ୍ସକ୍ରିପ୍ଟେଜ ଇନ‌ହିବିଟର (nucleoside analog reverse-transcriptase inhibitor ବା NRTI) ଶ୍ରେଣୀର ଔଷଧମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସ୍ଟାଭୁଡିନ ଗୋଟିଏ ଔଷଧ । ^[୧]

ସ୍ଟାଭୁଡିନ ପ୍ରଥମେ ସନ ୧୯୬୬ରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିଲା ଓ ବ୍ୟବ‌ହାର ନିମନ୍ତେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ସନ ୧୯୯୪ରେ ସ୍ୱିକୃତୀପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ^[୨] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ^[୩] ଏହା ଜେନେରିକ ଔଷଧ ନାମରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୁଏ ।^[୧] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହାର ମାସିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରାୟ ୧.୮୬ରୁ ୫.୪୦ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୪] ପାର୍ଶ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯୋଗୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଏହାର ବ୍ୟବ‌ହାର କମେଇବାକୁ ସୁପାରିସ କରୁଛି । ^[୫]

ଆଧାର

↑ ^୧.୦ ^୧.୧ ^୧.୨ "Stavudine Monograph for Professionals - Drugs.com". www.drugs.com. Archived from the original on 2019-09-30. Retrieved 2016-11-09.
↑ Fischer, Janos; Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery (in ଇଂରାଜୀ). John Wiley & Sons. p. 505. ISBN 9783527607495.
↑ "WHO Model Lists of Essential Medicines 19th" (PDF). World Health Organization (in ବ୍ରିଟିଶ୍‌ ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2016-11-09.
↑ "Stavudine". International Drug Price Indicator Guide. Retrieved 30 November 2016.^{[permanent dead link]}
↑ Magula, N; Dedicoat, M (28 January 2015). "Low dose versus high dose stavudine for treating people with HIV infection". The Cochrane database of systematic reviews. 1: CD007497. doi:10.1002/14651858.CD007497.pub2. PMID 25627012.

[AHFS2016-1] ୧.୦ ^୧.୧ ^୧.୨ "Stavudine Monograph for Professionals - Drugs.com". www.drugs.com. Archived from the original on 2019-09-30. Retrieved 2016-11-09.

[2] Fischer, Janos; Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery (in ଇଂରାଜୀ). John Wiley & Sons. p. 505. ISBN 9783527607495.

[3] "WHO Model Lists of Essential Medicines 19th" (PDF). World Health Organization (in ବ୍ରିଟିଶ୍‌ ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2016-11-09.

[4] "Stavudine". International Drug Price Indicator Guide. Retrieved 30 November 2016.^{[permanent dead link]}

[Mag2015-5] Magula, N; Dedicoat, M (28 January 2015). "Low dose versus high dose stavudine for treating people with HIV infection". The Cochrane database of systematic reviews. 1: CD007497. doi:10.1002/14651858.CD007497.pub2. PMID 25627012.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]