କଳିଙ୍ଗ ପୁରସ୍କାର

ଏହି ଲେଖାଟି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ୟୁନେସ୍କୋଦ୍ୱାରା ଦିଆଯାଉଥିବା ପୁରସ୍କାର ବାବଦରେ । ବାକିସବୁ ପାଇଁ, କଳିଙ୍ଗ (ବହୁବିକଳ୍ପ) ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଦେଖନ୍ତୁ ।

ବିଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାକୁ ଅଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବା ଦିଗରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନଙ୍କୁ ସ୍ୱୀକୃତି ସ୍ୱରୂପ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ୟୁନେସ୍କୋ କଳିଙ୍ଗ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ। ଓଡ଼ିଶାର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ଧନରାଶିର ସୁଧରୁ ଲବ୍ଧ ଅର୍ଥକୁ ପୁରସ୍କାର ଭାବେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ। ୧୯୫୨ମସିହାରୁ ଏହା ନିୟମିତଭାବେ (କେବଳ ୧୯୭୩ ଓ ୧୯୭୫ ମସିହାରେ ଦିଆ ଯାଇନଥିଲା) ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇ ଆସୁଅଛି । କଳିଙ୍ଗ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ସହ ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା ପୁର୍ବକ ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କୁ ଏହି ମର୍ଯ୍ୟାଦାପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ମୂଳରୁ କଳିଙ୍ଗ ପୁରସ୍କାର ଭାବେ ପରିଚିତ ଏହି ପୁରସ୍କାରକୁ ୨୦୦୯ରେ ୟୁନେସ୍କୋ କଳିଙ୍ଗ ପୁରସ୍କାର ଭାବେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି । ଏହି ପୁରସ୍କାର ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ୨୨ଟି ଦେଶର ୬୫ଜଣ ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।

କଳିଙ୍ଗ ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା

ପୁରସ୍କାର ବର୍ଷ	ବିଜେତାଙ୍କ ନାମ	ଇଂରାଜୀରେ ନାମ	ଦେଶ	ଆଧାର
୧୯୫୨	ଲୁଇସ ଡି ବ୍ରୋଗଲି	Louis de Broglie	ଫ୍ରାନ୍ସ
୧୯୫୩	ଜୁଲିଆନ ହକ୍ସ୍ଲି	Julian Huxley	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୫୪	ୱାଡେମାର କେମ୍ଫର୍ଟ	Waldemar Kaempffert	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୫୫	ଅଗଷ୍ଟୋ ପାଇ ସନୟର	Augusto Pi Suner	ଭେନେଜୁଏଲା
୧୯୫୬	ଜର୍ଜ ଗ୍ୟାମୋ	George Gamow	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୫୭	ବରଟ୍ରାଣ୍ଡ ରସେଲ	Bertrand Russel	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୫୮	କାର୍ଲ ବୋନ ଫ୍ରିସ୍କ	Karl von Frisch	ଜର୍ମାନୀ
୧୯୫୯	ଜିନ ରଷ୍ଟାଣ୍ଡ	Jean Rostand	ଫ୍ରାନ୍ସ
୧୯୬୦	ରିଚି କାଲ୍ଡର	Ritchie Calder	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୬୧	ଆର୍ଥର ସି କ୍ଲାର୍କ	Arthur C. Clarke	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୬୨	ଗେରାର୍ଡ ପିଏଲ	Gerald Piel	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୬୩	ଜଗଜୀତ ସିଂହ	Jagjit Singh	ଭାରତ
୧୯୬୪	ୱାରେନ ୱେବର	Warren Weaver	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୬୫	ଇଉଜିନ ରାବିନୋୱିଚ	Eugene Rabinovitch	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୬୬	ପଲ କଡେକ	Paul Couderc	ଫ୍ରାନ୍ସ
୧୯୬୭	ଫ୍ରେଡ ହଏଲ	Fred Hoyle	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୬୮	ଗଭିନ ଡି-ବିୟର	Gavin de Beer	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୬୯	କୋନରାଡ଼ ଲରେଞ୍ଜ	Konrad Lorenz	ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ
୧୯୭୦	ମାର୍ଗାରେଟ ମୀଡ	Margaret Mead	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୭୧	ପିୟର ଅଗିୟର	Pierre Augier	ଫ୍ରାନ୍ସ
୧୯୭୨	ଫିଲିପ ଏଚ. ଆବେଲ୍ସନ	Philip H. Abelson	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୭୨	ନିଗେଲ କାଲ୍ଡର	Nigel Calder	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୭୩	ପୁରସ୍କାର ଦିଆହୋଇନାହିଁ	Not awarded
୧୯୭୪	ଜସ ରେଇସ	José Reis	ବ୍ରାଜିଲ
୧୯୭୪	ଲୁଇସ ଏଷ୍ଟ୍ରାଡା	Louis Estrada	ମେକ୍ସିକୋ
୧୯୭୫	ପୁରସ୍କାର ଦିଆହୋଇନାହିଁ	Not awarded
୧୯୭୬	ଜର୍ଜ ପୋଟର	George Porter	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୭୬	ଆଲେକଜାଣ୍ଡାର ଓପାରିନ	Alexander Oparin	ଋଷିଆ
୧୯୭୭	ଫର୍ନାଣ୍ଡ ସେଗୁଇନ	Fernand Seguin	କାନାଡା
୧୯୭୮	ହୋଇମର ବୋନ ଡିଟଫର୍ଥ	Hoimar von Ditfurth	ଜର୍ମାନୀ
୧୯୭୯	ସର୍ଗୀ କ୍ୟାପିଜା	Sergei Kapitza	ଋଷିଆ
୧୯୮୦	ଆରିଷ୍ଟାଇଡେସ ବଷ୍ଟିଡାସ	Aristide Bastidas	ଭେନେଜୁଏଲା
୧୯୮୧	ଡେଭିଡ ଆଟ୍ଟେନବର୍ଗ	David F. Attenborough	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୮୧	ଡେନିସ ଫ୍ଳାନେଗନ	Dennis Flanagan	ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା
୧୯୮୨	ଓସୱାଲଡୋ ଫ୍ରୋଟା-ପେସୋ	Oswaldo Frota-Pessoa	ବ୍ରାଜିଲ
୧୯୮୩	ଅବଦୁଲ୍ଲା ଅଲ ମୁତି ଶରାଫୁଦ୍ଦିନ	Abdullah Al Muti Sharafuddin	ବଙ୍ଗଳାଦେଶ
୧୯୮୪	ୟେସ କପେନ୍ସ	Yves Coppens	ଫ୍ରାନ୍ସ
୧୯୮୪	ଆଇଗର ପେଟ୍ରିଆନଭ	Igor Petryanov	ଋଷିଆ
୧୯୮୫	ପିଟର ମେଡାୱାର	Sir Peter Medawar	ଇଂଲଣ୍ଡ
୧୯୮୬	ନିକୋଲାଇ ଜି. ବ୍ୟାସଭ	Nicolai G. Basov	ଋଷିଆ
୧୯୮୬	ଡେଭିଡ ସୁଜୁକି	David Suzuki	କାନାଡା
୧୯୮୭	ମାର୍ସେଲ ରଶ	Marcel Roche	ଭେନେଜୁଏଲା
୧୯୮୮	ଜର୍ନ କର୍ଟନ	Björn Kurtén	ଫିନଲାଣ୍ଡ
୧୯୮୯	ସାଦ ଅହମଦ ଶବାନ	Saad Ahmed Shabaan	ଇଜିପ୍ଟ
୧୯୯୦	ମିସବାହ-ଉଦ-ଦିନ-ଶାମି	Misbah-Ud-Din Shami	ପାକିସ୍ତାନ
୧୯୯୧	ରାଡୁ ଇଫ୍ତିମୋବିଶି	Radu Iftimovici	ରୋମାନିଆ
୧୯୯୧	ନରେନ୍ଦ୍ର କେ. ସେହଗଲ	Narender K. Sehgal	ଭାରତ
୧୯୯୨	ଜର୍ଜ ଫ୍ଲୋରେସ ୱାଲଦେସ	Jorge Flores Valdés	ମେକ୍ସିକୋ
୧୯୯୨	ପିଟର ଓକିବୁକୋଲା	Peter Okebukola	ନାଇଜେରିଆ
୧୯୯୩	ପିଏରୋ ଆଞ୍ଜେଲା	Piero Angela	ଇଟାଲୀ
୧୯୯୪	ନିକୋଲାଇ ଏନ. ଡ୍ରୋଜୋଭ	Nikolai N. Drozdov	ଋଷିଆ
୧୯୯୫	ଜୁଲିଏଟା ଫିଏରୋ ଗସମ୍ୟାନ	Julieta Fierro Gossman	ମେକ୍ସିକୋ
୧୯୯୬	ଜିରୀ ଗ୍ରୀଗର	Jirí Grygar	ଚେକ ରିପବ୍ଳିକ
୧୯୯୬	ଜୟନ୍ତ ଭି. ନାରଲିକର	Jayant V. Narlikar	ଭାରତ
୧୯୯୭	ଦୋରାଇରାଜନ ବାଲସୁବ୍ରମନୀୟନ	Dorairajan Balasubramanian	ଭାରତ
୧୯୯୮	ରେଜିନା ପାଜ ଲୋପେଜ	Regina Paz Lopez	ଫିଲିପାଇନ୍ସ
୧୯୯୮	ଏନ୍ନିଓ କଣ୍ଡୋଟି	Ennio Candotti	ବ୍ରାଜିଲ
୧୯୯୯	ମାରିଆନ ଆଡ୍ଡି	Marian Addy	ଘାନା
୧୯୯୯	ଏମିଲ ଗ୍ୟାବ୍ରିଲିୟାନ	Emil Gabrielian	ଆର୍ମେନିଆ
୨୦୦୦	ଏରନଷ୍ଟ ଡବ୍ଲ୍ୟୁ. ହାମବର୍ଗର	Ernst W. Hamburger	ବ୍ରାଜିଲ
୨୦୦୧	ଷ୍ଟିଫାନୋ ଫ୍ୟାଣ୍ଟୋନୀ	Stefano Fantoni	ଇଟାଲୀ
୨୦୦୨	ମ୍ୟାରିସେଲା ଶାଲଭାତିଏରା	Marisela Salvatierra	ଭେନେଜୁଏଲା
୨୦୦୩	ପରଭେଜ ହୁଡଭୟ	Pervez Amirali Hoodbhoy	ପାକିସ୍ତାନ
୨୦୦୪	ଜିନ ଅଡୋଜ	Jean Audouze	ଫ୍ରାନ୍ସ
୨୦୦୫	ଜିଟର ବରତୋଲେଟ୍ଟି	Jeter Jorge Bertoletti	ବ୍ରାଜିଲ
୨୦୦୬	ୟୁନେସ୍କୋର ନିୟମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେତୁ ପୁରସ୍କାର ଦିଆହୋଇନଥିଲା	No awards due to change of UNESCO rules
୨୦୦୭	ୟୁନେସ୍କୋର ନିୟମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେତୁ ପୁରସ୍କାର ଦିଆହୋଇନଥିଲା	No awards due to change of UNESCO rules
୨୦୦୮	ୟୁନେସ୍କୋର ନିୟମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେତୁ ପୁରସ୍କାର ଦିଆହୋଇନଥିଲା	No awards due to change of UNESCO rules
୨୦୦୯	ୟଶ ପାଲ	Prof Yash Pal	ଭାରତ	^[୧]
୨୦୦୯	ଜୁଆନ ଥୁଆନ	Trinh Xuan Thuan	ଭିଏତନାମ
୨୦୧୧	ରେନେ ରଲ ଡ୍ରକର କଲିନ	Rene Raul Drucker Colin	ମେକ୍ସିକୋ
୨୦୧୩	ଜିଆଙ୍ଗି ଲି	Prof. Xiangyi Li	ଚୀନ
୨୦୧୫	ଡିଏଗୋ ଗୋଲୋମ୍ବେକ	Prof. Diego Andres Golombek	ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନା
୨୦୧୭	ଏରିକ ଜାକେମିନ	Erik Jacquemyn	ବେଲଜିଅମ	^[୨]
୨୦୧୯	କାର୍ଲ କୃସେଲନିକ	Karl Kruszelnicki	ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ	^[୩]
୨୦୨୧	ଜିନ ପିଅରି ଲ୍ୟୁମିନେଟ୍	Jean-Pierre Luminet	ଫ୍ରାନ୍ସ	^[୪]

ପରିସଂଖ୍ୟାନ

ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପୁରସ୍କାର ୨୨ଟି ଦେଶର ୬୫ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।

ଇଂଲଣ୍ଡ - ୧୦ଥର
ଆମେରିକା - ୮ଥର
ଫ୍ରାନ୍ସ - ୭ଥର
ଭାରତ, ରୁଷ ଓ ବ୍ରାଜିଲ - ୫ଥର
ଭେନେଜୁଏଲା, ମେକ୍ସିକୋ - ୪ଥର
ପାକିସ୍ତାନ, ଜର୍ମାନୀ, ଇଟାଲୀ ଓ କାନାଡା - ୨ଥର
ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ, ବାଂଲାଦେଶ, ଫିନଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ମିଶର, ରୋମାନିଆ, ନାଇଜେରିୟା, ଚେକ ରିପବ୍ଲିକ, ଫିଲିପାଇନ୍ସ, ଘାନା ଓ ଆର୍ମେନିଆ - ୧ଥର

ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୬୦ଜଣ ବିଜେତା ହେଉଛନ୍ତି ପୁରୁଷ ଏବଂ ମାତ୍ର ୫ଜଣ ନାରୀ ।