ଚର୍ମସ୍ଫୋଟ
ଚର୍ମସ୍ଫୋଟ ବା ଇମ୍ପେଟିଗୋ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Impetigo) ଏକ ଜୀବାଣୁ ଜନିତ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ (bacterial infection) ଯାହା ଚର୍ମର (skin) ବାହ୍ୟ ସ୍ତରକୁ ଆକ୍ରମଣ କରେ । ସାଧାରଣତଃ ମୁହଁ, ବାହୁ ଓ ଗୋଡ଼ର ଚମ ଉପରେ ହଳଦିଆ ଖୋଳପା ଦେଖାଯାଏ । ଉରୁସନ୍ଧି ଓ କାଖରେ ଗୋଲାକାର ବଡ଼ ଫୋଟକା (large blisters) ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।[୧] ଏହି ବେମାରୀ କଷ୍ଟଦାୟକ ବା ଗଲୁକାରୀ ହୋଇପାରେ । ସାଧାରଣତଃ ଜ୍ୱର ହୁଏ । [୨]
| ଚର୍ମସ୍ଫୋଟ | |
|---|---|
 ଜଣକର ମୁହଁରେ ସାଂଘାତିକ ଚର୍ମସ୍ଫୋଟ ହୋଇଛି । | |
| ଉଚ୍ଚାରଣ | |
| ବିଭାଗ | Dermatology, infectious disease |
| ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | L01. |
| ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 684 |
| ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 6753 |
| ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000860 |
| ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | derm/195 emerg/283 med/1163 ped/1172 |
| Patient UK | ଚର୍ମସ୍ଫୋଟ |
| MeSH | D007169 |
ଏହି ରେଗ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଜୀବାଣୁଦ୍ୱାରା ହୋଇପାରେ: ସ୍ଟାଫିଲୋକୋକସ ଅରିଅସ (Staphylococcus aureus) ବା ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକସ ପାୟୋଜେନିସ (Streptococcus pyogenes) ।[୨] ଏହାର ସଙ୍କଟ କାରକମାନଙ୍କ ନାମ: କୁପୋଷଣ, ଗହଳି, ମଧୁମେହ, ଶିଶୁସଦନ (daycare) ଓ ସ୍ପର୍ଶ ଖେଳ (contact sport) । ମଶାକାମୁଡ଼ା (mosquito bite) ବା ଏକଜିମା (eczema) ବା କାଛୁ ଯୋଗୁ ଚମ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ରୋଗ ସଙ୍କଟ ଅଧିକ ହୁଏ ।[୨][୩] ଲୋକମାନଙ୍କଠାରୁ ସ୍ପର୍ଶଦ୍ୱାରା ଏହା ବ୍ୟାପେ । ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ଦେଖି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।[୨]
ହାତଧୁଆ (handwashing), ସଂକ୍ରମିତ ରୋଗୀଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଓ ଆଘାତକୁ ପରିସ୍କାର ରଖିବାଦ୍ୱାରା ଏହି ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧ ହୋଇପାରେ । ମୁପିରୋସିନ (mupirocin) ବା ଫୁସିଡିକ ଏସିଡ (fusidic acid) ଭଳି ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ (antibiotic) କ୍ରିମ ଲଗେଇ ଏହାର ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ ।[୨][୪] ଦେହର ଅତି ଅଧିକ ସ୍ଥାନରେ ରୋଗ ହୋଇଥିଲେ ସେଫାଲେକ୍ସିନ ଭଳି ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ ।[୨] ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକରୋଧୀ (Antibiotic resistant) ରୋଗ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଉଛି ।[୨]
ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୨% ବା ୧୪୦ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ରୋଗ ସନ ୨୦୧୦ରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ।[୫] ଅଳ୍ପ ବୟସ୍କ ପିଲାଙ୍କୁ ରୋଗ ଅଧିକ ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଯେ କୌଣସି ବୟସରେ ହୋଇପାରେ । ଚିକିତ୍ସା ନ ପାଇଲେ ମଧ୍ୟ ୩ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଏ ରୋଗ ଉପଶମ ହୋଇଯାଏ । ରୋଗ ଜଟିଳ ହେଲେ ସେଲ୍ୟୁଲାଇଟିସ (cellulitis) ବା ପୋଷ୍ଟସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକାଲ ଗ୍ଲୋମେରୁଲୋନେଫ୍ରାଇଟିସ (poststreptococcal glomerulonephritis) ହୋଇପାରେ ।[୨] ଲାଟିନ ଭାଷାର impetere ଶବ୍ଦରୁ ଇମ୍ପେଟିଗୋ ଶବ୍ଦ ନିଆଯାଇଛି ଯାହାର ଅର୍ଥ ଆକ୍ରମଣ ।[୬]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ Ibrahim, F; Khan, T; Pujalte, GG (December 2015). "Bacterial Skin Infections". Primary care. 42 (4): 485–99. PMID 26612370.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ ୨.୬ ୨.୭ Hartman-Adams, H; Banvard, C; Juckett, G (15 August 2014). "Impetigo: diagnosis and treatment". American family physician. 90 (4): 229–35. PMID 25250996.
- ↑ Adams, BB (2002). "Dermatologic disorders of the athlete". Sports medicine (Auckland, N.Z.). 32 (5): 309–21. PMID 11929358.
- ↑ Koning, S; van der Sande, R; Verhagen, AP; van Suijlekom-Smit, LW; Morris, AD; Butler, CC; Berger, M; van der Wouden, JC (18 January 2012). "Interventions for impetigo". The Cochrane database of systematic reviews. 1: CD003261. PMID 22258953.
- ↑ Vos, T (Dec 15, 2012). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990-2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2163–96. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. PMID 23245607.
- ↑ Limited, Wordsworth Editions (1993). Concise English Dictionary (in ଇଂରାଜୀ). Wordsworth Editions. p. 452. ISBN 9781840224979.