ଉଇକିପିଡ଼ିଆ

ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ

ଯୌଗିକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ
(Bupropionରୁ ଲେଉଟି ଆସିଛି)

ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Bupropion, ଏକ ବିକ୍ରୟ ନାମ ୱେଲବୁଟ୍ରିନ Wellbutrin ଓ ଜାଇବାନ/ Zyban) ଏକ ଔଷଧ (medication) ଯାହା ଅବସାଦରୋଧୀ (antidepressant) ଓ ଧୂମ୍ରପାନ ବନ୍ଦ କରିବା (smoking cessation) ଚିକିତ୍ସାରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।[୮] ଏହା ସ୍ୱୟଂ ଏକ ଅବସାଦରୋଧୀ ଔଷଧ ଓ ପ୍ରଥମ ଧାଡ଼ିର ଏସଏସଆରସି ଅବସାଦରୋଧୀ (SSRI antidepressant) ଔଷଧ କାମ ନ‌କଲେ ଏହାକୁ ତା ସାଥିରେ ଦିଆଯାଏ ।[୮][୯] ଏହା ବଟିକା ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ଓ ଅଧିକାଂଶ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ପ୍ରେସକ୍ରିପସନରେ ମିଳେ ।[୮]

ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ
Skeletal formula of bupropion
Ball-and-stick model of the (S) isomer of the bupropion molecule
1 : 1 mixture (racemate)
Clinical data
Pronunciation/bjuːˈproʊpiɒn/
BEW-PROH-PEE-on
Trade namesWellbutrin, Zyban, others
SynonymsAmfebutamone; 3-Chloro-N-tert-butyl-β-keto-α-methylphenethylamine;
3-Chloro-N-tert-butylcathinone;
Bupropion hydrochloride[୧]
AHFS/Drugs.commonograph
MedlinePlusa695033
data
Pregnancy
category
  • AU: B2
  • US: C (Risk not ruled out)
Dependence
liability		None to very low
Addiction
liability		None to very low
Routes of
administration		Medical: by mouth
Recreational: by mouth, insufflation, intravenous
ATC code
Legal status
Legal status
Pharmacokinetic data
Protein binding84% (bupropion), 77% (hydroxybupropion metabolite), 42% (threohydrobupropion metabolite)[୨]
MetabolismLiver (mostly CYP2B6-mediated hydroxylation, but with some contributions from CYP1A2, CYP2A6, CYP2C9, CYP3A4, CYP2E1 and CYP2C19)[୨][୩][୪][୫]
Elimination half-life12–30 hours[୪][୬][୭]
ExcretionRenal (87%; 0.5% unchanged), faecal (10%)[୨][୩][୪]
Identifiers
  • (RS)-2-(tert-Butylamino)-1-(3-chlorophenyl)propan-1-one
CAS Number
PubChem CID
IUPHAR/BPS
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
Chemical and physical data
FormulaC13H18ClNO
Molar mass239.74 g/mol
3D model (JSmol)
  • O=C(C(C)NC(C)(C)C)C1=CC=CC(Cl)=C1
  • InChI=1S/C13H18ClNO/c1-9(15-13(2,3)4)12(16)10-6-5-7-11(14)8-10/h5-9,15H,1-4H3 checkY
  • Key:SNPPWIUOZRMYNY-UHFFFAOYSA-N checkY
  (verify)

ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନର ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଶୁଷ୍କ ପାଟି, ନିଦ୍ରା ସମସ୍ୟା, ମୁଣ୍ଡ ବିନ୍ଧା ଓ ଉତ୍ତେଜନା ହୋଇପାରେ ।[୮] ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସାଂଘାତିକ ହେଲେ ଅଧିକ ବାତ ବା ସିଜର ସଙ୍କଟ (risk for epileptic seizures) ଓ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ପ୍ରବଣତା ହୋଇପାରେ ।[୮] ବାତ ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁ ଏହାକୁ ମାର୍କେଟରୁ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ପରେ ଏହାର ମାତ୍ରା କମ୍ କରିବା ପରେ ପୁନର୍ବାର ଆସିଲା ।[୧୦] ଅନ୍ୟ ଅବସାଦରୋଧୀ ଔଷଧ ଭଳି ଏହାର ଯୌନ (sexual dysfunction) ଓ ନିଦ୍ରାଳୁ ଭାବ (sleepiness) ହୁଏ ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ଓଜନ ହ୍ରାସ (weight loss) ହୋଇପାରେ ।[୧୦] ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ଓ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ଏହାର ନିରାପତ୍ତା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ ।[୮][୧୧]

ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ କେତେକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଜୈବିକ ଟାର୍ଗେଟକୁ (biological target) ପ୍ରଭାବିତ କରି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୁଏ ।[୧୦][୧୨] ଏହା ଏକ ନରଏପିନେଫ୍ରିନ-ଡୋପାମିନ ରିଅପଟେକ ଇନହିବିଟର (norepinephrine-dopamine reuptake inhibitor|/ NDRI) ଓ ନିକୋଟିନିକ ରିସେପ୍ଟର ଆଣ୍ଟାଗୋନିସ୍ଟ (nicotinic receptor antagonist) ।[୧୨][୧୩] ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଅବସାଦରୋଧୀ (atypical antidepressant) ଔଷଧ ଓ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ପୃଥକ୍ ।[୧୪] ରାସାୟନ ଅନୁସାରେ ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ ଏକ ଆମିନୋକିଟୋନ (aminoketone) ଯାହା ଫେନିଥିଲାମିନ (phenethylamine) ଭଳି ଏକ ସବସ୍ଟିଚ୍ୟୁଟେଡ କାଥିନୋନ (en:substituted cathinone) ଶ୍ରେଣୀର (class) ଔଷଧ ।[୧][୧୫]

ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ ପ୍ରଥମେ ନରିମନ ମେହଟା (Nariman Mehta) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ଓ ସନ ୧୯୭୪ରେ ବୁରୋଜ ୱେଲକମ (Burroughs Wellcome) ପେଟେଣ୍ଟ କରିଥିଲେ ।[୧୬] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ସନ ୧୯୮୫ରେ ପ୍ରଥମେ ଏହା ଡାକ୍ତରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର ନିମନ୍ତେ ସ୍ୱୀକୃତ ହୋଇଥିଲା ।[୮] ସନ ୨୦୦୦ରେ ଏହାର ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ ନାମ ରଖିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହାର ନାମ ପ୍ରଥମେ ଆମ୍ଫେବୁଟାମୋନ ରଖାଯାଇଥିଲା ।[୧୭] ସନ ୨୦୧୮ରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ଏକ ଡୋଜର ମୂଲ୍ୟ ୦.୫୦ ଡଲାରରୁ କମ୍ ଥିଲା ।[୧୮] ସନ ୨୦୧୬ରେ ଏହାର ୨୨୩ ନିୟୁତ ପ୍ରେସକ୍ରିପସନ ହୋଇ ୨୮ତମ ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରେକ୍ରିପସନର ମାନ୍ୟତା ଲାଭ କରିଥିଲା ।[୧୯]


Wellbutrin XL

ଆଧାର

ସମ୍ପାଦନା
  1. ↑ ୧.୦ ୧.୧ "Compound Summary". Bupropion. United States National Library of Medicine – National Center for Biotechnology Information. 28 July 2018. Retrieved 29 July 2018. {{cite encyclopedia}}: |work= ignored (help)
  2. ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ "Zyban 150 mg prolonged release film-coated tablets – Summary of Product Characteristics (SPC)". electronic Medicines Compendium. GlaxoSmithKline UK. 1 August 2013. Retrieved 22 October 2013.
  3. ↑ ୩.୦ ୩.୧ "Prexaton Bupropion hydrochloride PRODUCT INFORMATION". TGA eBusiness Services. Ascent Pharma Pty Ltd. 2 October 2012. Retrieved 22 October 2013.
  4. ↑ ୪.୦ ୪.୧ ୪.୨ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; BupropionLabel ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
  5. ↑ Zhu, A. Z. X.; Zhou, Q.; Cox, L. S.; Ahluwalia, J. S.; Benowitz, N. L.; Tyndale, R. F. (3 September 2014). "Gene Variants in CYP2C19 Are Associated with Altered In Vivo Bupropion Pharmacokinetics but Not Bupropion-Assisted Smoking Cessation Outcomes". Drug Metabolism and Disposition. 42 (11): 1971–1977. doi:10.1124/dmd.114.060285. PMC 4201132. PMID 25187485.
  6. ↑ Zhu, A. Z. X.; Zhou, Q.; Cox, L. S.; Ahluwalia, J. S.; Benowitz, N. L.; Tyndale, R. F. (3 September 2014). "Gene Variants in CYP2C19 Are Associated with Altered In Vivo Bupropion Pharmacokinetics but Not Bupropion-Assisted Smoking Cessation Outcomes". Drug Metabolism and Disposition. 42 (11): 1971–1977. doi:10.1124/dmd.114.060285. PMC 4201132. PMID 25187485.
  7. ↑ Brunton, L; Chabner, B; Knollman, B (2010). Goodman and Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics (12th ed.). New York: McGraw-Hill Professional. ISBN 978-0-07-162442-8. {{cite book}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (help)[page needed]
  8. ↑ ୮.୦ ୮.୧ ୮.୨ ୮.୩ ୮.୪ ୮.୫ ୮.୬ "Bupropion Hydrochloride Monograph for Professionals". Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. 5 February 2018. Retrieved 15 July 2018.
  9. ↑ Schwasinger-Schmidt, TE; Macaluso, M (8 September 2018). "Other Antidepressants". Handbook of Experimental Pharmacology. doi:10.1007/164_2018_167. PMID 30194544.
  10. ↑ ୧୦.୦ ୧୦.୧ ୧୦.୨ Fava M, Rush AJ, Thase ME, et al. (2005). "15 years of clinical experience with bupropion HCl: from bupropion to bupropion SR to bupropion XL". Prim Care Companion J Clin Psychiatry. 7 (3): 106–13. doi:10.4088/pcc.v07n0305. PMC 1163271. PMID 16027765.
  11. ↑ "Bupropion Use During Pregnancy". Drugs.com (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 24 December 2018.
  12. ↑ ୧୨.୦ ୧୨.୧ Dwoskin, Linda P. (29 January 2014). Emerging Targets & Therapeutics in the Treatment of Psychostimulant Abuse. Elsevier Science. pp. 177–216. ISBN 978-0-12-420177-4. {{cite book}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (help)
  13. ↑ Tasman, Allan; Kay, Jerald; Lieberman, Jeffrey A.; First, Michael B.; Maj, Mario (11 October 2011). Psychiatry. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-119-96540-4. {{cite book}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (help)
  14. ↑ Sweetman, Sean (2011). Martindale: The Complete Drug Reference (37th ed.). p. 402. ISBN 9780853699828.
  15. ↑ Dye, Leslie R.; Murphy, Christine; Calello, Diane P.; Levine, Michael D.; Skolnik, Aaron (2017). Case Studies in Medical Toxicology: From the American College of Medical Toxicology (in ଇଂରାଜୀ). Springer. p. 85. ISBN 9783319564494.
  16. ↑ Mehta NB (25 June 1974). "United States Patent 3,819,706: Meta-chloro substituted α-butylamino-propiophenones". USPTO. Archived from the original on 7 November 2017. Retrieved 2 June 2008.
  17. ↑ World Health Organization (2000). "International Nonproprietary Names for Pharmaceutical Substances (INN). Proposed INN: List 83" (PDF). WHO Drug Information. 14 (2). Archived from the original (PDF) on 1 February 2010. Retrieved 22 June 2009.
  18. ↑ "NADAC as of 2018-12-19". Centers for Medicare and Medicaid Services (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2018-12-19. Retrieved 22 December 2018.
  19. ↑ "The Top 300 of 2019". clincalc.com. Retrieved 22 December 2018.

ବାହ୍ୟ ଲିଙ୍କ

ସମ୍ପାଦନା
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ବ୍ୟୁପ୍ରୋପିଅନ&oldid=551802"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି