ସାମୋଆ

ସାମୋଆ ଦେଶ ବା ସାମୋଆ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର , ଦକ୍ଷିଣ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ଦେଶ । ଏହା ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ଥିବା ଏକ ଦ୍ୱିପପୁଞ୍ଜ ହିସାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା । ଏହାର ପ୍ରମୁଖ ଭାଗ ଦୁଇଟି ହେଉଛନ୍ତି ସଭାଇ ଏବଂ ଉପୋଲୂ । ଦେଶର ରାଜଧାନୀ ହେଉଛି ଅପିଆ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପ୍ରାୟ ୧୦୦୦ ବର୍ଷ ଆଗରୁ ପ୍ରଥମେ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅଧିବାସୀମାନେ ଏଠାକୁ ଆସି ସେମାନଙ୍କର ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିବାର ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ୟୁରୋପୀୟମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଫରାସୀ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଏଠାକୁ ଆସିଥିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ପରେ ୧୭୦୦ ଖ୍ରୀ.ଅରେ ଇଂରେଜମାନେ ସେଟାକୁ ଆସିଥିଲେ । ୧୮୩୦ରେ ସେମାନେ ସେଠାରେ ଉପନିବେଶ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଜର୍ମାନୀ ଓ ବ୍ରିଟେନ ପରସ୍ପରର ଶତ୍ରୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ହୋଇଥିବାରୁ, ଜର୍ମାନୀ ପ୍ରଥମେ ସାମୋଆ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା । ୧୯୧୪ରେ ନିଉଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏହାକୁ ଅଧିକାର କରିନେଇଥିଲା । ପରେ ୧୯୪୬ ମସିହାରେ ଏହା ଜାତିସଂଘର ଏକ ସ୍ୱୟଂଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲା । ୧ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୨ରେ ସାମୋଆ ପ୍ରଥମ ପଲିନେସୀୟ ଦେଶ ଭାବରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଥିଲା ଓ ଏହାକୁ "କମନ୍ ୱେଲଥ ରାଷ୍ଟ୍ର" ଗୁଡିକର ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ମାନ୍ୟତା ମିଳିଥିଲା । ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୭୬ରେ ଏହାକୁ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରର ଏକ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦେଶ ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଦେଶର ଅଧିବାସୀମାନେ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ଭ୍ରମଣ କରିବାରେ ମହିର ଥିଲେ ଓ ଦେଶର ଅବସ୍ଥିତି ଅନ୍ୟମାନକୁ ମହାସାଗର ମାଧରେ ଦିଗ ନିରୂପଣ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲା , ତେଣୁକରି ୟୁରୋପୀୟମାନେ ଏହାକୁ "ଦିଗବାରେଣୀ ଦ୍ୱିପପୁଞ୍ଜ" ମଧ୍ୟ କହିବାର ନଜିର ଅଛି ।

Independent State of Samoa Malo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa  (Samoan)
Flag Coat of arms
ରାଷ୍ଟ୍ରାଦର୍ଶ: "Faʻavae i le Atua Sāmoa" "Samoa is founded on God"
ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ: O le fuʻa o le saʻolotoga o Samoa "The Banner of Freedom" The National Anthem of Samoa
ରାଜଧାନୀ	ଅପିଆ 13°50′S 171°45′W
ବୃହତ୍ତମ ସହର	Apia
ସରକାରୀ ଭାଷା	Samoan English
ଜାତି (2001)	92.6% Samoans 7.0% Euronesians 0.4% Europeans 0.1% East Asian
ଧର୍ମ	Christianity (official)
ଜାତୀୟତା	Samoan
Government	Unitary parliamentary democracy
• O le Ao o le Malo	Va'aletoa Sualauvi II
• Prime Minister	Naomi Mataʻafa
ବିଧାନ ମଣ୍ଡଳ	Legislative Assembly
Independence from New Zealand
• Treaty of Berlin	14 June 1889
• Tripartite Convention	16 February 1900
• Colonization by Germany	1 March 1900
• Colonization by New Zealand	30 August 1914
• League mandate	17 December 1920
• UN trusteeship	13 December 1946
• Western Samoa Act 1961	1 January 1962
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ
• ମୋଟ	2,842 km2 (1,097 sq mi) (167th)
• ଜଳଭାଗ (%)	0.3
ଲୋକସଂଖ୍ୟା
• November 2016 census	192,342
• ଘନତା	68/km2 (176.1/sq mi)
ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ  (ସମତୁଲ୍ୟ କ୍ରୟଶକ୍ତି)	2016 estimate
• ମୋଟ	$1.046 billion
• ମୁଣ୍ଡପିଛା	$5,368
ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (ସାଙ୍କେତିକ)	2016 estimate
• ମୋଟ	$876 million
• ମୁଣ୍ଡପିଛା	$4,496
ମାନବ ବିକାଶ ସୂଚନାଙ୍କ (2014)	0.702 high · 105th
ମୁଦ୍ରା	Tala (WST)
ସମୟ ମଣ୍ଡଳ	UTC+13b (UTC+13:00)
• Summer (DST)	UTC+14 (UTC+14:00)
ରାସ୍ତା ଚାଲିବା ପାଖ	leftc
ଟେଲିଫୋନ କୋଡ଼	+685
Internet TLD	.ws
Head of state. Since 31 December 2011. Since 7 September 2009.

ଇତିହାସ

ସାମୋଆ ଦେଶର ସବୁଠୁ ପୁରୁଣା ତଥ୍ୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ନିଉଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଦେଶର ବୈଜ୍ଞାନିକ ମାନଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଛି । ସେମାନକ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଦେଶ "ଲପିତ" ଯୁଗର ପ୍ରାୟ ୩୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

Studio photo depicting preparation of the Samoa 'ava ceremony c. 1911.

Interior of Samoan house, Apia, Urville 1842.