ଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲ
ଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲ (ନେପାଳୀ: श्रीनिवास मल्ल) ଜଣେ ମଲ୍ଲ ରାଜବଂଶର ରାଜା ଏବଂ ପାଟଣର ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ସିଦ୍ଧ ନରସିଂହ ମଲ୍ଲଙ୍କ ପୁତ୍ର ଥିଲେ ଏବଂ ୧୬୬୧ ରୁ ୧୬୮୫ ମସିହାରେ ଅପହରଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଟଣରେ ରାଜତ୍ୱ କରିଥିଲେ ।[୧]
| ଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲ | |
|---|---|
| |
| Miniature of Srinivasa Malla on his throne | |
| ଶାସନକାଳ | 1661–1685 |
| ପୂର୍ବାଧିକାରୀ | Siddhi Narasimha Malla |
| Yoga Narendra Malla | |
| ଜୀବନସାଥୀ | Mrigavati |
| ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଗଣ | |
| |
| ବାପା | Siddhi Narasimha Malla |
| ମାଆ | Bhanumati |
| ଜନ୍ମ | c. 1627 in what is now Nepal |
| ମୃତ୍ୟ | 1687 |
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲ ପିଲାଦିନରୁ ତାଙ୍କ ପିତା ସିଦ୍ଧ ନରସିଂହ ମଲ୍ଲଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଜଡିତ ଥିଲେ । ୧୬୪୧ ସୁଦ୍ଧା ଶ୍ରୀନିବାସ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ସହ ଶାସନ ଦାୟୀତ୍ଵ ମିଳିତ ଭାବରେ ଚଳାଇବାରେ ପାରଙ୍ଗମ ହୋଇଗଲେ । ଏପରିକି ୧୬୪୯ ମସିହା ବେଳକୁ ସେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ସହ ରାଜ୍ୟ ମିଳିତ ଶାସକ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲେ |[୨]
ଶାସନ
ସମ୍ପାଦନା୧୬୫୭ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀନିବାସଙ୍କ ପିତା ସିଦ୍ଧିନରସିଂହା ଏକ ଧାର୍ମିକ ପରମ୍ପରା କାରଣରୁ ରାଜକାର୍ଯ୍ୟରୁ ଦୂରେଇଯାଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ଶ୍ରୀନିବାସଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେ ୧୬୬୧ ମସିହାରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ପାଟଣର ରାଜା ମୁକୁଟ ପିନ୍ଧିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ପାଟଣର ପଶ୍ଚିମ ସୀମା ଗୋରଖା ଏବଂ ତାନାହୁନ୍ ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମରେ ଗାଜୁରିପେଡା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲମ୍ବିଥିଲା ।[୧]
ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟ ସହ ଯୁଦ୍ଧ
ସମ୍ପାଦନାପ୍ରାୟ ୧୬୫୮ ମସିହାରେ, ସେ କାନ୍ତିପୁର ପ୍ରତାପ ମଲ୍ଲଙ୍କ ସହ ବିବାଦର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ସେ ଓ ଭଡଗାଓଁର ଜଗତ ପ୍ରକାଶ ମଲ୍ଲ ମିଳିତ ଭାବରେ କାନ୍ତିପୁର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ଏହାଦ୍ଵାର ପୂର୍ବରୁ ଅବରୋଧିତ ହୋଇଥିବା ବାଣିଜ୍ୟ ମାର୍ଗ ପୁନଃ ଖୋଲା ହୋଇଯିବାରୁ ଏହା ଭଦଗାଓଁକୁ ସହାୟକ ହେଲା । ସେହି ବର୍ଷ କାନ୍ତିପୁର ଏବଂ ପାଟଣ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରି ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।[୩]
୧୬୬୦ ମସିହାରେ, ଭଦଗାଓଁର ଜଗତ ପ୍ରକାଶ ମଲ୍ଲ କାନ୍ତିପୁର ଅଧୀନରେ ଥିବା ଚାଙ୍ଗୁ ନିକଟ ଏକ ଛୋଟ ସାମରିକ ଆଉଟପୋଷ୍ଟରେ ନିଆଁ ଲଗାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଜଗତ ପ୍ରକାଶ ମଧ୍ୟ ଆଠ ଜଣଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ କାଟି କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ମୁଣ୍ଡ ଜାମିନ ଭାବେ ବନ୍ଦୀ କରି ନେଇଥିଲେ । ଏହାର ଜବାବରେ ପାଟଣ ଏବଂ କାନ୍ତିପୁର ମିଳିତ ଭାବେ ଭଦଗାଓଁଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ କରି ତାହାକୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ । ୧୬୬୨ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲ କାନ୍ତିପୁର ଏବଂ ଭଦଗାଓଁ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରିବା ଦ୍ଵାରା ବିବାଦର ସମାଧାନ କରି ଶାନ୍ତି ଫେରାଇ ଆଣିଥିଲେ |[୪]
ଉତ୍ତରାଧୀକାରୀ
ସମ୍ପାଦନାଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଯୋଗନରେନ୍ଦ୍ର ମଲ୍ଲଙ୍କୁ ପିଲାଟିଦିନରୁ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଚଳାଇବାର ତାଲିମ ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲଙ୍କ ମା ୧୬୭୯ ମସିହାରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ, ଏବଂ ଏହାର ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଯୋଗନରେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଜା ଉତ୍ପୀଡନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଜଡିତ ଥିବାରୁ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କ ପୁଅଙ୍କ ଉପରେ ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିଲା । ଏହି ସମସ୍ତ ଘଟଣା ତାଙ୍କୁ ପାଇଁ ବହୁତ କଷ୍ଟ ଦେଇଥିଲା ଏବଂ ୧୬୮୫ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀନିବାସ ତାଙ୍କ ପୁଅ ପାଇଁ ସିଂହାସନ ଛାଡିଥିଲେ ।[୧]
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାଶ୍ରୀନିବାସ ମଲ୍ଲ, ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ପରି, ଜଣେ ଧାର୍ମିକ ଭକ୍ତି ସ୍ଵଭାବର ନୈଷ୍ଠିକ ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ପାଇଁ ସେ ଉଦାର ଭାବ ପୋଷଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଅନେକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ, ଅନେକ ମନ୍ଦିରର ନବୀକରଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନ ତଥା ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ଜମି ଅନୁଦାନ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ । ସେ ୧୬୮୭ ମସିହାରେ ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜନୀତିରେ ସକ୍ରିୟ ଥିଲେ ।[୩]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ "Ancient and medieval Nepal" (PDF). www.himalaya. Retrieved 30 November 2024.
- ↑ "The history of ancient and medieval nepal" (PDF). www.himalaya. Retrieved 30 November 2024.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ "Regmi_05". studylib.net (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2024-11-30.
- ↑ "History of Nepal" (PDF). ia601701.us. Retrieved 30 November 2024.
| Preceded by ସିଦ୍ଧି ନରସିଂହ ମଲ୍ଲ |
King of Patan 1661–1685 |
Succeeded by ଯୋଗ ନରେନ୍ଦ୍ର ମଲ୍ଲ |
 | ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ । |