ଶାନ୍ଦୁର ପୋଲୋ ଉତ୍ସବ
ଶାନ୍ଦୁର ପୋଲୋ ଉତ୍ସବ (ଇଂରାଜୀରେ Shandur Polo Festival, ଉର୍ଦ୍ଦୁ ଭାଷାରେ شندور میلہ) ପାକିସ୍ତାନର (ଭାରତୀୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ପାକ୍-ଅଧିକୃତ କାଶ୍ମୀରର, କାଶ୍ମୀର ବିବାଦ ପଢ଼ନ୍ତୁ) ଏକ ପ୍ରମୁଖ କ୍ରୀଡ଼ା ଉତ୍ସବ । ଖାଇବର୍-ପଖ୍ତୁନ୍ଖ୍ୱାର ଚିତ୍ରାଲ ଜିଲ୍ଲାସ୍ଥିତ ଶାନ୍ଦୁରରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜୁଲାଇ ୭-୯ ତାରିଖ ଯାଏଁ ଏହି ପୋଲୋ ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ । ଚିତ୍ରାଲ ଜିଲ୍ଲା ଓ ଗିଲଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନ ଜିଲ୍ଲାର ଦଳମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ପୋଲୋ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପୋଲୋକୁ ମୁକ୍ତ ଶୈଳୀ (ଫ୍ରି ଷ୍ଟାଇଲ୍) ପାର୍ବତ୍ୟ ପୋଲୋ କୁହନ୍ତି ।[୧][୨] ପୋଲୋ ଖେଳ ଅଶ୍ୱାରୋହୀଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଓ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଧ୍ୟ-ଏସିଆରେ ଏହି ଖେଳର ସୃଷ୍ଟି ।[୩]
| ଶାନ୍ଦୁର ପୋଲୋ ଉତ୍ସବ شندور میلہ | |
|---|---|
 ଶାନ୍ଦୁରରେ ଖେଳାଯାଉଥିବା ଏକ ପୋଲୋ ମ୍ୟାଚ୍ |
ପୋଲୋ ଉତ୍ସବ
ସମ୍ପାଦନାସ୍କାର୍ଦୁର ବାଲ୍ଟି ରାଜା ଅଲି ଶେର୍ ଖାନ୍ ଆଞ୍ଚନ ପ୍ରଥମେ ଶାନ୍ଦୁର ପୋଲୋ ଖେଳ ପଡ଼ିଆ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଇଥିଲେ ଓ ଏଠାରେ ପୋଲୋ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆୟୋଜନ କରିବାର ଶ୍ରେୟ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଯାଇଥାଏ ।[୪] ୧୯୩୬ ମସିହାରୁ ଶାନ୍ଦୁରରେ ଏହି ପୋଲୋ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆୟୋଜିତ ହୋଇଆସୁଛି ଓ ଏହା ଦେଖିବାକୁ ବହୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ସମାଗମ ହୋଇଥାଏ ।[୫] ଜୁଲାଇ ମାସର ପ୍ରଥମ ସପ୍ତାହରେ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନ ଓ ଚିତ୍ରାଲ ଜିଲ୍ଲାର ଦୁଇଟି ସ୍ଥାନୀୟ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ପୋଲୋ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ । ଏନ୍. ଡବ୍ଲୁ. ପି. ଏଫ୍.ର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ନିଗମ ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଆୟୋଜନ ଓ ଖର୍ଚ୍ଚ ଦାୟିତ୍ୱ ବହନ କରନ୍ତି । ଶାନ୍ଦୁର ଶିଖରରେ ସମୁଦ୍ର ପତନରୁ ୩୭୦୦ ମିଟର୍ ଉଚ୍ଚତାରେ ଥିବା ପୃଥିବୀର ଉଚ୍ଚତମ ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆରେ ଏହି ପୋଲୋ ଖେଳ ଖେଳାଯାଏ । ସମୁଦ୍ର ପତନରୁ ଶାନ୍ଦୁର ଗିରିପଥର ଉଚ୍ଚତା ୩୮୦୦ ମିଟର । ଖେଳ ଛଡ଼ା ଏହି କ୍ରୀଡ଼ା ଉତ୍ସବରେ ଲୋକଗୀତ, ନାଚ ପ୍ରଭୃତିର ଆସର ଜମିଥାଏ ଓ ଲୋକଙ୍କୁ ତମ୍ବୁ ପକାଇ କ୍ୟାମ୍ପିଂ କରିବାର ସୁଯୋଗ ମଧ୍ୟ ମିଳେ । ବିବିସିର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହିମାଲୟା ୱିଥ୍ ମିଶେଲ୍ ପାଲିନ୍ର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟରେ ଏହି ପୋଲୋ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।
ଚିତ୍ରାଲ ଓ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନରୁ ବିଭିନ୍ନ ଦଳ ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପୋଲୋ ଖେଳକୁ ଖେଳି ଆସୁଛନ୍ତି । ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସକମାନେ ଏହି ଖେଳର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା କରୁଥିଲେ ।[୬]
ମୁକ୍ତ ଶୈଳୀ ପାର୍ବତ୍ୟ ପୋଲୋକୁ ପୋଲୋର ଶୁଦ୍ଧତମ ରୂପ କୁହାଯାଇପାରେ । ଶାନ୍ଦୁରର ଏହି ପୋଲୋ ଜାତୀୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଅତି ଲୋକପ୍ରିୟ ତଥା ଏହାକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ବହୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଆସିଥାନ୍ତି । ଏହି ଖେଳରେ କୌଣସି ଅମ୍ପାୟାର୍ ନଥାନ୍ତି । ଏହି ଖେଳର ଏକ ମାତ୍ର ନିୟମ ଏହି ଯେ ଏଥିରେ କୌଣସି ନିୟମ ନାହିଁ । ଥରେ ଜଣେ ପୋଲୋ ଖେଳାଳୀ କହିଥିଲେ: "ତୁମର ଯଦି ସାହସ ଅଛି ତୁମେ ନିଜ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦୀ ଉପରକୁ ଅଶ୍ୱ ଧାବନ କରି ଯାଇପାରିବ ।"
ଚିତ୍ରାଲ ଓ ଗିଲଗିଟରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ । ସେଥିରୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦଳମାନେ ଶାନ୍ଦୁରରେ ଖେଳିବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଲାଭ କରନ୍ତି । ଚିତ୍ରାଲ ଓ ଗିଲ୍ଗିଟ୍ର ଏ(A), ବି (B), ସି (C) ଓ ଡି (D) ଦଳମାନେ ଶାନ୍ଦୁର ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆରେ ଲଢ଼ିଥାନ୍ତି । ପ୍ରତି ଦଳ ୬ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ଓ ପ୍ରତି ଦଳରେ ୨-୪ ଜଣ ଅତିରିକ୍ତ ଖେଳାଳୀ ମଧ୍ୟ ରହିଥାନ୍ତି । ମ୍ୟାଚ୍ ଏକ ଘଣ୍ଟା ଧରି ଚାଲେ । ମ୍ୟାଚ୍ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଓ ମଝିରେ ୧୦ ମିନିଟ୍ ବିରତି ରହିଥାଏ । ବିରତି ସମୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ପାରମ୍ପରିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପରିବେଷଣ କରନ୍ତି । ସମୟ ସରିବା ବେଳକୁ ଯେଉଁ ଦଳ ଅଧିକ ଗୋଲ କରିଥାଏ, ସେହି ଦଳ ବିଜୟୀ ଘୋଷିତ ହୁଏ । ଜୁଲାଇ ୯ ତାରିଖ ଦିନ ଫାଇନାଲ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।
ସାମାନ୍ୟ ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆ ୨୭୦ ମି × ୧୫୦ ମି ମାପର ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଶାନ୍ଦୁରର ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆ ୨୦୦ ମି × ୫୬ ମି ମାପବିଶିଷ୍ଟ । ପଡ଼ିଆର ଦୈର୍ଘ୍ୟରେ ୬୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଉଚ୍ଚ କାନ୍ଥ ରହିଥାଏ । ପ୍ରତି ଦଳରେ ୬ ଜଣ ଖେଳାଳୀ ରହୁଥିବାରୁ ଓ ପଡ଼ିଆର ଆକାର ଛୋଟ ହୋଇଥିବାରୁ ସାମାନ୍ୟ ପୋଲୋ ତୁଳନାରେ ଏହି ପୋଲୋ ଖେଳ ଅଧିକ ଗହଳିପୂର୍ଣ୍ଣ ଲାଗିଥାଏ । ଗହଳି ଯୋଗୁଁ ଖେଳର ବେଗ କମ୍ ହୁଏ ଓ ନିୟମହୀନ ଖେଳରେ ସୁରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ତାହା ସହାୟକ ହୁଏ । ଖେଳାଳୀମାନେ ହେଲମେଟ ପିନ୍ଧିବା, ଘୋଡ଼ାଙ୍କ ଗୋଡ଼ରେ ପଟି ବାନ୍ଧିବା କିମ୍ବା ପୋଲୋ ବାଡ଼ିର ଗ୍ରିପ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।
ଐତିହାସିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମି
ସମ୍ପାଦନାଶାନ୍ଦୁରରେ ସ୍କାର୍ଦ୍ଦୁର ବାଲ୍ଟି ରାଜା ଅଲି ଶେର୍ ଖାନ୍ ଆଞ୍ଚନ ସର୍ବ ପ୍ରଥମେ ପୋଲୋ ଖେଳ ଆରମ୍ଭ କରାଇଥିଲେ ।[୭][୮][୯] ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆ ନିର୍ମାଣ କରାଇବାରେ ରାଜାଙ୍କୁ ତତ୍କାଳୀନ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସକମାନେ ରାଜାଙ୍କୁ ସହାୟତା କରିଥିଲେ । ୧୯୩୫ ମସିହାରେ ଉତ୍ତରାଂଶର ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିବା ବ୍ରିଟିଶ୍ ଅଧିକାରୀ ଏଭ୍ଲିନ୍ ହେ କୋବ୍ବ୍ ନ୍ୟାତ୍ କବୁଲ୍ ହାୟାତ୍ କାକାଖେଲଙ୍କୁ ଶାନ୍ଦୁରରେ ଏକ ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ସହାୟତାରେ ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଗଲା । ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆକୁ "ମାସ୍ ଜୁନାଲି" ବୋଲି ନାମିତ କରାଗଲା । ଖୋୱାର ଭାଷାରେ ମାସ୍ ଅର୍ଥ ଜହ୍ନ ଓ ଜୁନାଲି ଅର୍ଥ ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆ । କାକାଖେଲଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷତାରେ କୋବ୍ବ୍ ଖୁସି ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ପୁରସ୍କୃତ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କଲେ । କାକାଖେଲ କିନ୍ତୁ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ ନକରି କୋବ୍ବଙ୍କୁ ଏଠାକାର ଜଳ ସ୍ରୋତମାନଙ୍କରେ ଟ୍ରାଉଟ୍ ମାଛ ଛାଡ଼ିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । କାକାଖେଲଙ୍କ କଥାରେ ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ମାଛ ଆଣି ଘିଜର୍ ନଦୀରେ ଛଡ଼ାଗଲା, ଏକ ମତ୍ସ୍ୟ ସମ୍ପଦ ବିଭାଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା ଓ ବହୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କୁ ଜୀବିକା ମିଳିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ହୁନ୍ଦାରାପ ହ୍ରଦରେ ୨୪ କିଲୋଗ୍ରାମ ଓ ବାହା ହ୍ରଦ, ଖୁଖୁଶ୍ ନଳାରେ ଥିବା ୪୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଜନର ଟ୍ରାଉଟ୍ ମାଛ ମିଳନ୍ତି ।[୧୦]
ମାସ୍ ଜୁନାଲି ଯୋଗୁଁ ଖାଇବର୍-ପଖ୍ତୁନ୍ଖ୍ୱାର ଚିତ୍ରାଲ ଜିଲ୍ଲା ଓ ଗିଲ୍ଗିଟ୍-ବାଲ୍ଟିସ୍ତାନର ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ନୂତନ ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା । ଚିତ୍ରାଲ ଓ ଘିଜର୍ ଜିଲ୍ଲା ମଧ୍ୟରେ ଖେଳା ଯାଉଥିବା ପୋଲୋ ମ୍ୟାଚ୍ ମଧ୍ୟ ବହୁ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ ।[୧୧]
ଶିଖରରେ ପୋଲୋ ପାଇଁ ଉନ୍ମାଦନା
ସମ୍ପାଦନାବିଶ୍ୱର ଉଚ୍ଚତମ ପୋଲୋ ପଡ଼ିଆରେ ପୋଲୋ ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଆଗ୍ରହ ଓ ଉନ୍ମାଦନା ମଧ୍ୟ ଶିଖରରେ ରହିଥାଏ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ପୋଲୋ ଖେଳ, ଲୋକଗୀତ, ଲୋକ ନୃତ୍ୟ, ପାରମ୍ପରିକ କ୍ରୀଡ଼ା ଓ କ୍ୟାମ୍ପିଂ ପାଇଁ ଶାନ୍ଦୁରକୁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଆସିଥାନ୍ତି ।[୧୨]
ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ
ସମ୍ପାଦନାଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "Shandur Polo Festival". www.tnn.com.pk. Archived from the original on 18 July 2018. Retrieved 18 July 2018.
- ↑ "Held on 7th to 9th July". Pamirtimes.net. Retrieved 18 July 2018.
- ↑ Polo (Game of King or King of Game), arose in Persia. pp. Polo is an equestrian sport with its origin embedded in Central Asia dating back to 6th century BC.
- ↑ Israr-ud-Din. Proceedings of the Third International Hindu Kush Cultural Conference. Oxford University Press, 2008 - Reference - 540 pages.
- ↑ Ground Effect - an excerpt from T. Mulliner's book Long Ride for a Pie Archived 2012-02-20 at the Wayback Machine. ISBN 1-86966-135-4
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=ZXm-PdF24Uo
- ↑ Dawn. "GILGIT: Scouts accused of expanding encroachments".
- ↑ pakistan tour and travel. "shandur festival".
- ↑ express, tribune. "Rumble on the roof of the world".
- ↑ The Pakistan Journal of Forestry. Pakistan Forest Institute. 1973-01-01.
- ↑ "Polo Match being played between the teams of Ghizer and Laspur".
- ↑ Ground Effect - an excerpt from T. Mulliner's book Long Ride for a Pie,. ISBN 1-86966-135-4. Archived from the original on 2012-02-20.
ଆହୁରି ପଢ଼ିପାରିବେ
ସମ୍ପାଦନା- Khan, Aurangzaib. "How teams compete for the Shandur Polo Festival". Herald.
