ଲାହୁଲ ଲୋହାର ଭାଷା

ଲାହୁଲ ଲୋହାର ଭାଷା ଏକ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଅଟେ, ଯାହାକି ଲୋହାରି ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା । ଏହା ଉତ୍ତର ଭାରତର ଏକ ଅଣବର୍ଗୀକୃତ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା ଅଟେ । ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ଲାହୁଲ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ଲଦାଖର ସଂଲଗ୍ନ ଲେହ ଜିଲ୍ଲାରେ ପ୍ରାୟ ୭୫୦ ଲୋକ ଏହି ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ଏହା ଗାଡେ ଲୋହାର ଠାରୁ ଅଲଗା, ଯଦିଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମାନ ଅଟେ ।

ଲାହୁଲ ଲୋହାର ଭାଷା
Native to	ଭାରତ
ଅଞ୍ଚଳ	ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ
ମାତୃଭାଷୀ	e25
	ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନୀୟ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ (ଅଣଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ) ଚିନାଲି-ଲାହୁଲ ଲାହୁଲ ଲୋହାର ଭାଷା
ଭାଷା କୋଡ୍
ISO ୬୩୯-୩	lhl
ଗ୍ଲୋଟୋଲୋଗ	lahu1250

ସମାଜବିଜ୍ଞାନୀ ସ୍ଥିତି

୧୯୯୬ ମସିହାର ଏକ ସମାଜବିଜ୍ଞାନ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ, ଲୋହାରୀ ଲାହୁଲର ଧାତୁକାର (ଲୋହାର) ଜାତିର ପ୍ରାୟ ୮୫ଟି ପରିବାରରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଲୋହାରୀ ଭାଷୀମାନଙ୍କର ସର୍ବାଧିକ କେନ୍ଦ୍ର ହେଉଛି ଗୋଣ୍ଡଲାରେ ଯେଉଁଠାରେ ୧୨ଟି ଲୋହର ପରିବାର ବସବାସ କରନ୍ତି । ଲାହୁଲର ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଗୋଟିଏ ଗାଆଁରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଲୋହାର ପରିବାର ରହିବା ସାଧାରଣ କଥା । କେତେକ ଲୋହାରୀ ଭାଷୀ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ଭାଷା ଚିନେଲି ସହିତ ସମାନ କିନ୍ତୁ ପାରସ୍ପରିକ ବୁଝାମଣାର ମାତ୍ରାରେ ନୁହେଁ । ଚିନାଲି ସଂସ୍କୃତର ନିକଟତର ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଲୋହାରୀ ହିନ୍ଦୀ ସହ ଅଧିକ ସମାନ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ଗନ୍ଧଲା ଓ ଗାଓଜାଙ୍ଗରେ କହୁଥିବା ଲୋହାରୀର ଏକ ନମୁନା ଗୁଶାଲ ଓ ନଲଦାର ଚିନେଲି ପ୍ରଜାତିର ୭୩ ପ୍ରତିଶତ ଶବ୍ଦୀୟ ସମାନତା ଦର୍ଶାଏ । ଲୋହାରୀର ଦୁଇଟି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟରେ ସମାନତା ୮୨ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି ।

ଲାହୁଲରେ କହୁଥିବା ସମସ୍ତ ଭାଷା ମଧ୍ୟରୁ ଲୋହାରୀ ହେଉଛନ୍ତି ଧାତୁକାର ବା ଲୋହାର ଜାତିର ନିମ୍ନ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି କାରଣରୁ, ଯିଏ ଏହାକୁ ଦେଶୀ ଭାଷାରେ କହନ୍ତି ନାହିଁ, ତାଙ୍କ ଠାରୁ ଶିଖିବାର ସମ୍ଭାବନା ସର୍ବନିମ୍ନ । ତଥାପି ଲୋହାରୀ ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ନିଜ ଭାଷା ପ୍ରତି ସକାରାତ୍ମକ ମନୋଭାବ ରଖନ୍ତି । ଏସ୍ଆଇଏଲ୍ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ସର୍ଭେରେ ୧୦୦ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଲୋହାରୀ ହିନ୍ଦୀ ଭଳି ଭଲ ଥିବା ବେଳେ ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ବୁନାନ ଭାଷୀ ଏବଂ ୮୩ ପ୍ରତିଶତ ଷ୍ଟୋଡ୍ ଭୋଟି ଭାଷୀ ଥିଲେ । ଲୋହାରମାନଙ୍କର ସାକ୍ଷରତା ହାର ସମସ୍ତ ଲାହୁଲି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ତୁଳନାରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ଅଟେ । ୧୯୯୬ ମସିହାରେ ୬୭ ପ୍ରତିଶତ ହିନ୍ଦୀ ଓ ୧୩ ପ୍ରତିଶତ ଇଂରାଜୀରେ ସାକ୍ଷର ଥିଲେ ।