ମେଲାନୋମା
ମେଲାନୋମା ବା ମାଲିଗନାଣ୍ଟ ମେଲାନୋମା (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Melanoma, ବା malignant melanoma) ଏକ ପ୍ରକାର କର୍କଟ ରୋଗ ଯାହା ବର୍ଣ୍ଣ କଣିକା ଥିବା ମେଲାନୋସାଇଟ ଜୀବକୋଷରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । [୧] ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ଏହି ରୋଗ ଚର୍ମରେ ହେଉଥିବା ବେଳେ ପାଟି, ଅନ୍ତନଳୀ ଓ ଆଖିରେ କ୍ୱଚିତ ହୁଏ । [୧][୨] ସାଧାରଣତଃ ମହିଳାମାନଙ୍କର ଗୋଡ଼ରେ ଓ ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ପିଠିରେ ହୁଏ । [୨] ବେଳେ ବେଳେ ଏହା ଦେହର ତିଳରୁ (mole) ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଯାହାର ଆକାର, ଧାର, ରଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ, ଗଲୁ କରେ ଓ ଚମ ଫାଟିଯାଇ ଘାଆ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । [୧]
| ମେଲାନୋମା | |
|---|---|
 ମେଲାନୋମା ଆକାର ପ୍ରାୟ ୨.୫ ସେମି X ୧.୫ ସେମି | |
| ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ | |
| ଉଚ୍ଚାରଣ | /ˌmɛləˈnoʊmə/ ( listen) |
| ସ୍ପେଶାଲିଟି | Oncology and dermatology |
| ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | C43. |
| ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 172.9 |
| ଆଇସିଡ଼ି-ଓ | ଛାଞ୍ଚ:ICDO |
| ଓଏମ୍ଆଇଏମ୍ | 155600 |
| ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 7947 |
| ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000850 |
| ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | derm/257 med/1386 ent/27 plastic/456 |
| MeSH | D008545 |
ଦେହରେ ସ୍ୱଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ଚର୍ମ ବର୍ଣ୍ଣ କଣିକା ଥିବା ଲୋକ ଅଲଟ୍ରାଭାୟୋଲେଟ (ୟୁଭି) ରଶ୍ମି ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ । [୨][୩] ୟୁଭି ରଶ୍ମୀ ସୂର୍ଯ୍ୟରୁ ବା ଟାନିଙ୍ଗ ଡିଭାଇସରୁ ନିର୍ଗତ ହୁଏ । ପ୍ରାୟ ୨୫ % ରୋଗ ତିଳରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । [୨] ଅନେକ ତିଳ ଥିଲେ, ପରିବାରରେ ଆଗରୁ ଏହି ରୋଗ ଥିଲେ ଓ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି କମ ଥିଲେ ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ଅଧିକ ହୁଏ । [୧] ଅନେକ ପ୍ରକାର ଜେନେଟିକ ତୃଟି ଯେପରିକି ଜେରୋଡର୍ମା ପିଗମେଣ୍ଟୋସା ଥିଲେ ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ଅଧିକ ହୁଏ । [୪] ବାୟୋପ୍ସି ସାହାଯ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । [୧]
ୟୁଭି ରଶ୍ମିଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହି ଓ ସନସ୍କ୍ରିନ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ରୋଗକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିହୁଏ । [୨] ଅପରେଶନ କରି ମେଲାନୋମାକୁ ବାହାର କରିଦିଆଯାଏ । ବିସ୍ତାର ହୋଇଛି କି ନାହିଁ ଜାଣିବା ନିମନ୍ତେ ରୋଗ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥାନର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଏ । ବିସ୍ତାର ଲାଭ ନ କରିଥିଲେ ଅଧିକାଂଶ ମେଲାନୋମା ଆରୋଗ୍ୟ ହୋଇଯାଏ । ବିସ୍ତାରିତ ହୋଇସାରିଥିଲେ ଇମ୍ମ୍ୟୁନୋଥେରାପି, ବାୟୋଲୋଜିକାଲ ଥେରାପି, ରାଡିଏସନ ଥେରାପି ବା କେମୋଥେରାପି ଦିଆଯାଏ ଓ ଆୟୁଷ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ । [୧] ଆମେରିକାରେ ଚିକିତ୍ସା ସାହାଯ୍ୟରେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ବଞ୍ଚିବା ହାର ସ୍ଥାନିୟ ରୋଗର ୯୮ % ଓ ବିସ୍ତାରିତ ରୋଗର ୧୭ % । [୫] ମେଲାନୋମା କେତେ ମୋଟା (thickness of the melanoma) ଅଛି, କେତେ ଶିଘ୍ର ଦ୍ୱିଖଣ୍ଡିତ (dividing) ହେଉଛି ଓ ଚମ ଫାଟିଛି କି ନାହିଁ, ଏହି ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ଉପରେ ଏହି ରୋଗ ଲେଉଟିବ କି ନାହିଁ ନିର୍ଭର କରେ । [୨]
ଚର୍ମ କର୍କଟ ମଧ୍ୟରେ ମେଲାନୋମା ସର୍ବାଧିକ ବିପଦଜନକ ରୋଗ । ସନ ୨୦୧୨ରେ ପୃଥିବୀରେ ଏହି ରୋଗ ୨୩୨,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ହୋଇଥିଲା ଓ ୫୫,୦୦୦ ଲୋକ ମରିଥିଲେ । ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଓ ନିଉଜିଲାଣ୍ଡରେ ସର୍ବାଧିକ ମେଲାନୋମା ରୋଗ ହୁଏ । ୟୁରୋପ ଓ ଉତ୍ତର ଆମେରିକାରେ ଏହି ରୋଗ ହାର ଅଧିକ ଅଛି ଓ ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା ତଥା ଲାଟିନ ଆମେରିକାରେ ଏହାର ହାର କମ ଅଛି । [୨] ମହିଳାଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ପୁରୁଷଙ୍କୁ ଏହି ରୋଗ ଅଧିକ ହୁଏ । [୪] ଗୋରା ଲୋକ (କକେସିଆନ) ରହୁଥିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ସନ ୧୯୬୦ରୁ ଏହି ରୋଗ ଅତି ସାଧାରଣ ହୋଇଛି । [୨][୪]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ ୧.୫ "Melanoma Treatment–for health professionals (PDQ®)". National Cancer Institute. June 26, 2015. Retrieved 30 June 2015.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ ୨.୬ ୨.୭ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 5.14. ISBN 9283204298.
- ↑ Kanavy HE, Gerstenblith MR (December 2011). "Ultraviolet radiation and melanoma". Semin Cutan Med Surg. 30 (4): 222–8. doi:10.1016/j.sder.2011.08.003. PMID 22123420.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ ୪.୨ Azoury, SC; Lange, JR (October 2014). "Epidemiology, risk factors, prevention, and early detection of melanoma". The Surgical clinics of North America. 94 (5): 945–62, vii. doi:10.1016/j.suc.2014.07.013. PMID 25245960.
- ↑ "SEER Stat Fact Sheets: Melanoma of the Skin". NCI. Retrieved June 2015.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help)