ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ଵରର ମନ୍ଦିର, ଟି. ଏଦାଇୟାର

ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ୱରର ମନ୍ଦିର
ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ୱରର ମନ୍ଦିର
Religion
ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ	ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ
District	Viluppuram
ଦେବାଦେବୀ	Marundeeswarar(Shiva)
Location
State	ତାମିଲ ନାଡୁ
Country	ଭାରତ
	Location in Tamil Nadu
ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି	11°53′35″N 79°20′12″E / 11.89306°N 79.33667°E
Architecture
Type	Dravidian architecture

ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ୱରର ମନ୍ଦିର (மருந்தீஸ்வரர் கோயில்)^[୧] (ଅନ୍ୟ ନାମ ଇଦାୟତୃନାଥର ମନ୍ଦିର) ତାମିଲନାଡୁ ପ୍ରଦେଶର ଭିଲଉପୁରମ ଜିଲ୍ଲାରେ ‘ଟି. ଏଦାଇୟାର’ ଗ୍ରାମରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର । ଏଠାରେ ଶିବଙ୍କୁ ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ୱର ନାମରେ ଓ ଲିଙ୍ଗ ଆକାରରେ ପୂଜା କରାଯାଏ । ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ବଲମବିଗାଇ ନାମରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥାଏ । ଥିରୁକାଏଲର-ଥିରୁବଭେନ୍ନଇନାଲୁର ରାସ୍ତାରେ ଥିବା ଥେନପେନ୍ନଇ ନଦୀ ତୀରରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ । ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହି ଠାକୁର ପୂଜା ପାଉଥିବା କଥା ତାମିଲ ଶୈବ ଲେଖକ ନୟନମାର୍ସ (nayanmars) ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ତେଭରାମରେ (Tevaram) ଲେଖିଛନ୍ତି ଯାହାକୁ ‘ପାଦଳ ପେଟ୍ରା’ ସ୍ଥଳମ’ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।

ମନ୍ଦିରଟି ଏକ ଏକର ଜାଗା ଉପରେ ତିଆରି ହୋଇଛି । ତାହାରି ପରିସରରେ ଅନେକ ଛୋଟ ମନ୍ଦିର ଅଛି ଯାହା ଚାରି ପାଖରେ ମଧ୍ୟ କାନ୍ଥ ରହିଛି । ଏଠାରେ ଅନେକ ଦେବା ଦେବୀଙ୍କର ମନ୍ଦିର ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ୱର ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଜ୍ଞାନାମ୍ବିଗାଇ ମନ୍ଦିର ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ମୁଖ୍ୟ ।

ସମୟ ୬ ଏଏମରୁ ୮୩୦ ପିଏମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୈନିକ ତିନୋଟି ପୂଜା ସମ୍ପନ୍ନ ହୁଏ । ବର୍ଷକୁ ଚାରୋଟି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ । ମନ୍ଦିରରେ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ପର୍ବତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତାମିଲ ଥାଇ (ଜାନୁଆରୀ -ଫେବୃୟାରୀ) ମାସରେ 'ଆରତୁ' ପର୍ବ ସବୁଠାରୁ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପର୍ବ ।

ମୂଳ ମନ୍ଦିରଟି ଚୋଳ ବଂଶ ରାଜାମାନେ ତୋଳେଇଥିଲେ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ଗଠନ ଷୋଡଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ତିଆରି ହୋଇଛି । ତାମିଲନାଡୁ ସରକାରର ହିନ୍ଦୁ ରେଲିଯିଅସ ଆଣ୍ଡ ଛାଡ଼ିଟେବ୍ଲ ଏଣ୍ଡାଉମେଣ୍ଟ ସଂସ୍ଥା ଏହାର ପରିଚାଳନା କରନ୍ତି ।

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଓ ଇତିହାସ

The central shrine as viewed from the first precinct

ଶିବ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ଶିବରହସ୍ୟ କାହାଣୀ କହିଲା ବେଳେ ଋଷି ସୁଖବ୍ରହ୍ମା ତାହାକୁ ଶୂଣିପାରିଲେ । ଶିବ ଏହି କାରଣରୁ ତାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଲେ । ଶିବଙ୍କ କ୍ରୋଧ ଶାନ୍ତି ନିମନ୍ତେ ଋଷି ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ତାଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କଲେ । ଶିବ ତାଙ୍କୁ ପର ଜନ୍ମରେ ଋଷି ବ୍ୟାସ ହୋଇ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବର ଦେଲେ । ଶାପମୁକ୍ତି ନିମନ୍ତେ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ଋଷି ବ୍ୟାସ ପୁନଶ୍ଚ ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ସିଦ୍ଧି ଲାଭ କଲେ । ଅନ୍ୟ ଏକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଅଗସ୍ତ୍ୟ ସେଠାରେ ଏକ ଶିବ ଲିଙ୍ଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଯାହାକୁ ଅଗସ୍ତ୍ୟ ଲିଙ୍ଗ କୁହାଯାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ସ୍କନ୍ଧ ବଦଳରେ ବାଳବିନାୟଗ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଅଛି ।^[୨] ମୂଳ ମନ୍ଦିରଟି ଚୋଳ ବଂଶ ରାଜାମାନେ ତୋଳେଇଥିଲେ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ଗଠନ ଷୋଡଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ତିଆରି ହୋଇଛି । ଏହି ବିଷୟ ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ରରେ ଚୋଳ ରାଜାମାନେ ରାଜାରାଜା ଚୋଳ ୧ (Rajaraja Chola I) (୯୮୫–୧୦୧୪), କୁଲୋଥୁଙ୍ଗା ଚୋଳ ୧ (Kulothunga Chola I (୧୦୭୦–୧୧୨୦) ଓ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଚୋଳ ୩ (Rajendra Chola III) (୧୨୪୬–୧୨୭୯) ଲିପିବଦ୍ଧ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ଶିଳାଲିପିରେ ବିଜୟନଗରମ ରାଜ୍ୟର ଅଚ୍ୟୁତ ରାୟ, ସଦାଶିବ ରାୟ (୧୫୪୨ରୁ ୧୫୭୦) ଓ ରାମଦେବ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । ପାଣ୍ଡୟ୍ ରାଜା ମରବର୍ମାଣ ସୁଦର ପାଣ୍ଡଯାନ, ମରବର୍ମାଣ ବିକ୍ରମ ପାଣ୍ଡ୍ୟ ଓ ମରବର୍ମାଣ ବୀରପାଣ୍ଡିଆନ ନାମ ଲିପିବଦ୍ଧ ଅଛି ।^[୩]

ସ୍ଥାପତ୍ୟ

The shrines of the temple

ତିରୁକଏଲୁର ତିରୁବେନ୍ନାଇନାଲୁର ରାସ୍ତାରେ ପଡୁଥିବା ଟେନପେନ୍ନୀ ନଦୀର ଦକ୍ଷିଣ ତଟରେ ଥିବା ଟି. ଏଡାଇୟାର ଗ୍ରାମରେ ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ । ମନ୍ଦିରର ତିନି ଥାକିଆ ଗମ୍ବୁଜ ଅଛି । କେନ୍ଦ୍ରରେ ମନ୍ଦିରର ମରୁନ୍ଦୀଶ୍ୱର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଅଛି । ମୂଳ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ପାଖରେ ବିନାୟକ, ମୁରୁଗାନ, ନବଗ୍ରହ, ଚନଡେକେଶ୍ୱର ଓ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଅଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅପ୍ରେଲ ମାସରେ ଦୁଇ ଦିନ ନିମନ୍ତେ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଲିଙ୍ଗ ଉପରେ ଯେପରି ପଡ଼ିବ, ସେହିପରି ତିଆରି କରାଯାଇଛି । ^[୨] ଜ୍ଞାନମବିଗାଇ ମନ୍ଦିରର ମୁଖ ପୂର୍ବ ଦିଗକୁ ରହିଛି । ମନ୍ଦିର ବୃକ୍ଷର ନାମ ମରୁଡ ମରମ ।^[୪]

ପର୍ବ ପର୍ବାଣି

ମନ୍ଦିରରେ ଅନେକ ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ । ତା ମଧ୍ୟରୁ ମୂଖ୍ୟ ପର୍ବର ନାମ ତୟାର ଆରତୁ (The Thayar Aaratu festival) ଯାହା ତାମିଲ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରର ଥାଇ ମାସରେ (Thai) ପାଳନ କରାଯାଏ ।^[୨]^[୫]

ଏହା ମଧ୍ୟ ଦେଖନ୍ତୁ

Kripapureeswarar Temple

ଆଧାର

↑ ta:இடையாறு மருந்தீசர் கோயில்
↑ ^୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ "Sri Marundeesar temple". Dinamalar. 2014. Retrieved 24 November 2015.
↑ "Idaiyaaru". Thevaaram.org. 2011. Retrieved 14 March 2016.
↑ Dr. R., Selvaganapathy, ed. (2013). Saiva Encyclopaedia volume 4 - Thirumurai Thalangal. Chennai, India: Saint Sekkizhaar Human Resource Development Charitable Trust. pp. 70–1.
↑ R., Dr. Vijayalakshmy (2001). An introduction to religion and Philosophy - Tévarám and Tivviyappirapantam (1st ed.). Chennai: International Institute of Tamil Studies. pp. 146–7.

[ta.wikipedia.org-1] ta:இடையாறு மருந்தீசர் கோயில்

[dinamalar-2] ୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ "Sri Marundeesar temple". Dinamalar. 2014. Retrieved 24 November 2015.

[3] "Idaiyaaru". Thevaaram.org. 2011. Retrieved 14 March 2016.

[Saiva4-4] Dr. R., Selvaganapathy, ed. (2013). Saiva Encyclopaedia volume 4 - Thirumurai Thalangal. Chennai, India: Saint Sekkizhaar Human Resource Development Charitable Trust. pp. 70–1.

[R-5] R., Dr. Vijayalakshmy (2001). An introduction to religion and Philosophy - Tévarám and Tivviyappirapantam (1st ed.). Chennai: International Institute of Tamil Studies. pp. 146–7.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]