ଭାକୁର
ଭାକୁର ବା କାଟଲା (ଲାବେଓ କ୍ୟାଟଲା), ଯାହା ଦକ୍ଷିଣ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ କାର୍ପ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା, କାର୍ପ ପରିବାର ସାଇପ୍ରିନାଇଡାରେ ଏକ ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ ମଧୁର ଜଳ ମାଛ । ଏହା ଉତ୍ତର ଭାରତ, ବାଂଲାଦେଶ, ମିଆଁମାର, ନେପାଳ, ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ନଦୀ ଓ ହ୍ରଦର ମୂଳ ମାଛ ଅଟେ, କିନ୍ତୁ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ଏହାକୁ ନିଆଯାଇଛି ଏବଂ ସାଧାରଣତଃ ଚାଷ କରାଯାଏ । [୧] ନେପାଳରେ ଏବଂ ଭାରତର ଓଡ଼ିଶା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହାକୁ ଭାକୁର କୁହାଯାଏ ।
| ଭାକୁର | |
|---|---|
| |
| Young catla | |
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ 
| |
| ସାମ୍ରାଜ୍ୟ: | ପ୍ରାଣୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ |
| ଗୋଷ୍ଠୀ: | ବାଇଲାଟେରିଆ |
| ପର୍ବ: | କୋର୍ଡାଟା |
| Class: | Actinopterygii |
| Order: | Cypriniformes |
| Family: | Cyprinidae |
| Subfamily: | Labeoninae |
| Genus: | Labeo |
| ଜାତି: | L. catla |
| ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ | |
| Labeo catla (F. Hamilton, 1822)
| |
| Synonyms | |
| |
ଭାକୁର ହେଉଛି ଏକ ମାଛ ଯାହା ବଡ଼ ଏବଂ ପ୍ରଶସ୍ତ ମୁଣ୍ଡ, ଏକ ବୃହତ୍ ତଳ ଦାନ୍ତଯୁକ୍ତ ତୋଡ଼ି ଏବଂ ପାଟି ଉପରକୁ ଉଠିଥାଏ । ଏହାର ଉପର ପାର୍ଶ୍ୱରେ ବଡ଼, ଧୂସର ରଙ୍ଗର ମାପକାଠି ଅଛି ଏବଂ ପେଟରେ ଧଳା । ଏହା ଲମ୍ବାରେ 182 cm (6.0 ft) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚେ ଏବଂ ଓଜନରେ 38.6 kg (85 lb) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ିପାରେ ।[୨]
ଭାକୁର ହେଉଛି ଏକ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଜଳରେ ରହୁଥିବା ଗୋଟିଏ ମାଛ । ବୟସ୍କମାନେ ବଡ଼ ଗାଲି ବ୍ୟବହାର କରି ଜୁପ୍ଳାଙ୍କଟନ ଖାଇଥାନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଉଭୟ ଜୁପ୍ଳାଙ୍କଟନ ଏବଂ ଶୈବାଳ/ଫାଇଟୋପ୍ଳାଙ୍କଟନ ଖାଇ ଯୁବକ ମାଛମାନେ ବଞ୍ଚନ୍ତି । ଭାକୁର ହାରାହାରି ଦୁଇ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଏବଂ ହାରାହାରି ଓଜନ ୨ କେଜିରେ ଯୌନ ପରିପକ୍ୱତା ହାସଲ କରେ ।
ଟ୍ୟାକ୍ସୋନୋମି
ସମ୍ପାଦନା
ଭାକୁର ବା କାଟଲା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଜାତି କାଟଲାରେ କେବଳ ପ୍ରଜାତି ଭାବରେ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରଜାତି ଜିବେଲିୟନ(Gibelion)ର ଏକ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଥିଲା।[୧] ସମ୍ପ୍ରତି, କ୍ୟାଟାଲଗ୍ ଅଫ୍ ଫିସ୍ ଏହି ପ୍ରଜାତିଗୁଡ଼ିକୁ ଲାବେଓକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିଛନ୍ତି । [୩] ଏହି ପ୍ରଜାତିଗୁଡିକ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ବିଶାଳ ବାର୍ ( Catlocarpio siamensis ) ସହିତ ବାରମ୍ବାର ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱରେ ରହିଆସିଛି ଏବଂ ଦୁଇଟି ଟ୍ୟାକ୍ସା ପରସ୍ପର ସହିତ ଏକ ଅସାଧାରଣ ସମାନତା ବହନ କରନ୍ତି, ବିଶେଷ କରି ସେମାନଙ୍କର ବହୁତ ବଡ଼ ମୁଣ୍ଡରେ ।
ଜଳଚର
ସମ୍ପାଦନାଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଳଚର ମଧୁର ଜଳ ପ୍ରଜାତି ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । [୪] [୫] ଏହା ମେଳିରେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଳିମିଶି ରହି ବଢ଼ିଥାଏ, ବିଶେଷତଃ ରୋହି (Labeo rohita) ଏବଂ ପୋହଳା ମାଛଗୁଡ଼ିକ ସହିତ । ରିପୋର୍ଟ ହୋଇଥିବା ଉତ୍ପାଦନ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୦୦ ଦଶକରେ ତୀବ୍ର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ୨୦୧୨ରେ ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ୨.୮ ନିୟୁତ ଟନ୍ ଥିଲା। [୬]
ଭାକୁର ସ୍ଥାନୀୟ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାବରେ ସତେଜ ବିକ୍ରି ହୁଏ ଏବଂ ଖିଆଯାଏ । ଏହା ବରଫ ଉପରେ ପରିବହନ କରାଯାଏ । ୧-୨ କିଗ୍ରା ଓଜନର ଭାକୁର ମାଛ ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପସନ୍ଦ କରାଯାଏ । [୬]
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ Tenzin, K. (2010). "Gibelion catla". 2010: e.T166425A6206451. doi:10.2305/IUCN.UK.2010-4.RLTS.T166425A6206451.en.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help); Unknown parameter|last-author-amp=ignored (|name-list-style=suggested) (help) - ↑ Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2017). "Gibelion catla" in FishBase. September 2017 version.
- ↑ Eschmeyer W (2014) Cyprinus catla Archived 2014-08-10 at the Wayback Machine. CAS Catalog of Fishes
- ↑ Food and Aquaculture Organization of the United Nations, Cultured Aquatic Species Information Programme: Catla catla (Hamilton, 1822) http://www.fao.org/fishery/culturedspecies/Catla_catla/en
- ↑ "Development of freshwater fish farming and poverty alleviation - A case study from Bangladesh" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-03-18. Retrieved 2020-08-05.
- ↑ ୬.୦ ୬.୧ Catla catla (Hamilton, 1822) FAO Fisheries and Aquaculture Department, Cultured Aquatic Species Information Programme
- Catla catla - http://en.bdfish.org/2010/02/catla-catla-catla-hamilton-1822/ । BdFISH
- ମେନନ୍, AGK 1999 ଯାଞ୍ଚ ତାଲିକା - ଭାରତର ମଧୁର ଜଳ ମାଛ | Rec। ଜୁଲ୍ ସୁରଭ୍ ଭାରତ, ବିବିଧ ପ୍ରକାଶନ।, ଓକାସ୍ | ପେପ୍ ନମ୍ବର 175, 366 p।