|
''ମିତାଲୀ ରାଜ'' (ଜନ୍ମ: ୩ ଡିସେମ୍ବର, ୧୯୮୨) ଭାରତୀୟ ମହିଳା [[କ୍ରିକେଟ]]ର ପୂର୍ବ ଅଧିନାୟିକା ଥିଲେ । ସେ ''ଟେଷ୍ଟ କ୍ରିକେଟ ମ୍ୟାଚ''ରେ ଦୁଇଥର ଶତକ କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଖେଳାଳୀ ଅଟନ୍ତି ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/player/54273.html|publisher=ESPN|title=Mithali Raj|accessdate=7 दिसम्बर 2013}}</ref>
==ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ==
ମିତାଲୀ ରାଜଙ୍କ ଜନ୍ମ ୩ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୮୨ ମସିହାରେ [[ଯୋଦ୍ଧାପୁରରାଜସ୍ଥାନ]],ର [[ରାଜସ୍ଥାନଯୋଧପୁର]]ରେ ସହରରେ ହୋଇଥିଲା । ସେ [[ଭାରତନାଟ୍ୟମ]] ନୃତ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଟ୍ରେନିଂପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରାପ୍ତଲାଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାହାର ମଞ୍ଚମଞ୍ଚରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମପରିବେଷଣ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । କ୍ରିକେଟ କାରଣରୁ ସେ ନିଜ [[ଭାରତନାଟ୍ୟମ]] ନୃତ୍ୟ କକ୍ଷରୁନୃତ୍ୟଠାରୁ ବହୁ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୂରେଇ ରହୁଥିଲେ । ତା'ପରେ ନୃତ୍ୟତାଙ୍କ ଅଧ୍ୟାପକନୃତ୍ୟଗୁରୁ ତାଙ୍କୁ ନୃତ୍ୟ ଏବଂ କ୍ରିକେଟ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ପସନ୍ଦ ବାଛିବାକୁ କହିଥିଲେ ଓ ସେ କ୍ରିକେଟକୁ ବାଛିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ଲୀଳାପିତାଙ୍କ ନାମ ଦୋରାଇ ରାଜ ଜଣେଓ ଅଧିକାରୀମାତାଙ୍କ ଥିଲେନାମ ଲୀଳା ରାଜ । ତାଙ୍କ ପିତା ଧୀରଜ ରାଜ ଡୋରାଇଦୋରାଇ ରାଜ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ଚାକିରୀ କରିବା ପୂର୍ବରୁ [[ଏୟାରଭାରତୀୟ ଫୋର୍ସବାୟୁସେନା]]ରେ ଜଣେ ଏୟାରମ୍ୟାନ(ୱାରାଣ୍ଟ ଅଫିସର) ଥିଲେ । ସେ ସ୍ୱୟଂ ମଧ୍ୟଜଣେ କ୍ରିକେଟର ଥିଲେ, ସେ ନିଜେ ମଧ୍ୟଓ ମିତାଲୀଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ସବୁ ସମ୍ଭବ ଉପାୟ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କମିତାଲିଙ୍କ ଯାତ୍ରା ଖର୍ଚ୍ଚ ଉଠାଇବା ପାଇଁ ନିଜ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ପ୍ରକାରରେ ମିତାଲୀଙ୍କ ମା'ଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଅନେକ କୁର୍ବାନିତ୍ୟାଗସ୍ୱୀକାର ଦେଇଥିଲେକରିବାକୁ ପଡିଥିଲା । ସେ ନିଜ ଝିଅଙ୍କର ସହାୟତା ହେତୁ ନିଜ ଚାକିରି ଛାଡିଦେଲେଝିଅ ପାଇଁ, କାରଣ ଯେତେବେଳେ ଖେଳର ଅଭ୍ୟାସ ପରେ ଥକିକରି ଫେରିବେ ତ' ସେ ନିଜ ଝିଅଙ୍କର ଧ୍ୟାନଚାକିରି ରଖିପାରିବେଛାଡିଦେଇଥିଲେ । ପିଲାବେଳେ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଭାଇଙ୍କୁ [[କ୍ରିକେଟ]]ର କୋଚିଂପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦିଆଯାଉଥିଲା , ସେତେବେଳେ ମଉକାମିତାଲୀ ମଧ୍ୟ ପାଇଖେଳ ଗେନ୍ଦକୁପ୍ରତି ଘୁମାଇଆଗ୍ରହ ଦେଉଥିଲେଦେଖାଉଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ କ୍ରିକେଟର "ଜ୍ୟୋତି ପ୍ରସାଦ" ତାଙ୍କୁତାଙ୍କ ନୋଟିସଖେଳ କରିଥିଲେ ଏବଂଦେଖି ସେ କ୍ରିକେଟଭବିଷ୍ୟତରେ ଜଗତରଜଣେ ଭଲ କ୍ରିକେଟ ଖେଳାଳୀ ରୂପେ ପରିଚିତ ହେବେହେବ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ମିତାଲୀଙ୍କ ''ମାତା - ପିତା'' ତାଙ୍କୁ ଆଗକୁ ବଢିବା ପାଇଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ ତଥା ଏହି ପ୍ରକାରର ସହାୟତା କରିଥିଲେ ଯାହା କାରଣରୁ ସେ ଏହି ମୁକାମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚି ପାରିଥିଲେ ।
==ଖେଳ ଜୀବନ==
ମିତାଲୀ ରାଜ ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ନିଜର ପ୍ରଥମ ଏକ ଦିବସୀୟ ଅନ୍ତରରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ମ୍ୟାଚ [[ଆୟରଲ୍ୟାଣ୍ଡ]] ବିରୁଦ୍ଧରେ ମିଲ୍ଟନ କୀନସଠାରେ ଖେଳିଥିଲେ । ଏହି ମ୍ୟାଚରେ ସେ ଅପରାଜିତ ୧୧୪ରନ କରିଥିଲେ । ୨୦୦୧ - ୨୦୦୨ ସିଜିନରେ ସେ [[ଇଂଲଣ୍ଡ]] ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲକ୍ଷ୍ନୌଠାରେ ନିଜର ପ୍ରଥମ ଟେଷ୍ଟ ମ୍ୟାଚ ଖେଳିଥିଲେ । ଏହି ମ୍ୟାଚରେ ସେ କୌଣସି ରନ କରି ପାରିନଥିଲେ । ଏକ ସମୟରେ ଅନ୍ତରରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ମହିଳା ଟେଷ୍ଟ କ୍ରିକେଟରେ ସର୍ବାଧିକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍କୋର ୨୧୪ ରନର ରେକର୍ଡ ମିତାଲିଙ୍କ ନାମରେ ଥିଲା । ଏହି ଇତିହାସ ସେ ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ଟୌଣ୍ଟନଠାରେ, ଇଂଲଣ୍ଡର ବିରୁଦ୍ଧରେ ଖେଳି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ତାଙ୍କର ବୟସ ଥିଲା ୧୯ ବର୍ଷ । ଏହି ରେକର୍ଡ଼ ସେ କରେନ ବୋଲ୍ଟନଙ୍କ ୨୦୯ ରନର ରେକର୍ଡ଼ ଭାଙ୍ଗି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ୨୦୦୬ ମସିହାରେ ମିତାଲୀ ରାଜଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ମହିଳା କ୍ରିକେଟ ଦଳ ପୁନଶ୍ଚ ଇଂଲଣ୍ଡ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ । ମିତାଲୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଟୌଣ୍ଟନଠାରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଟେଷ୍ଟରେ ଭାରତୀୟ ଟିମ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ପାଞ୍ଚ ୱିକେଟରେ ପରାସତ କରି ୧-୦ରେ ଏହି ଟେଷ୍ଟ ସିରିଜ ଜିତି ଥିଲା । ମିତାଲୀ ୨୦୦୫଼ ମହିଳା ବିଶ୍ୱ କପରେ ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଦଳର କପ୍ତାନ ଥିଲେ ଓ ଏହି ବିଶ୍ୱକପରେ ଭାରତ ରନର୍ସ-ଅପ ହେଇଥିଲା ।<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/cricket/why-women-s-cricket-world-cup-final-is-extra-special-for-mithali-raj-jhulan-goswami/story-RZvrp01lhhm3uN634vZ65N.html|title=Why Women's Cricket World Cup final is extra special for Mithali Raj, Jhulan Goswami|access-date=22 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170723024318/http://www.hindustantimes.com/cricket/why-women-s-cricket-world-cup-final-is-extra-special-for-mithali-raj-jhulan-goswami/story-RZvrp01lhhm3uN634vZ65N.html|archive-date=23 July 2017|url-status=live}}</ref>
[[ହାଇଦ୍ରାବାଦ]]ର ମିତାଲୀ ରାଜ ଏକ ଦିବସୀୟ ଅନ୍ତରରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ମ୍ୟାଚରେ ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ଭାଗ ନେଇଥିଲେ । ଏହି ମ୍ୟାଚ ମିଲ୍ଟନ କୀନେସ , [[ଆୟରଲ୍ୟାଣ୍ଡ]]ରେ ହୋଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ମିତାଲୀ ରାଜ ନବାଦ ୧୧୪ ରନ ବନେଇଥିଲେ । ସେ ୨୦୦୧ - ୨୦୦୨ ମସିହାରେ 'ଲଖନୌ'ରେ [[ଇଂଲଣ୍ଡ]] ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରଥମ ଟେଷ୍ଟ ମ୍ୟାଚ ଖେଳିଥିଲେ । ମିତାଲୀ ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଥମ ଥର ଅନ୍ତରରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଟେଷ୍ଟ ମ୍ୟାଚରେ ସାମିଲ ହେଲେ ତ ବୀଣା କୌଣସି ରନ୍ ବନାଇ ଶୂନ୍ୟରେ ଆଉଟ ହୋଇଗଲେ । କିନ୍ତୁ ସେ ନିଜ କ୍ୟାରିଅରରେ ନିଜ ମେହେନତର ଦମରେ ଆଗକୁ ବଢି ଦେଖାଇଲେ ଏବଂ ଅନ୍ତରରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ମହିଳା କ୍ରିକେଟରେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତର ସର୍ବାଧିକ ସ୍କୋର ୨୧୪ ରନ ବନାଇକରି କୀର୍ତ୍ତି ମାନ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ । ଏହି ଇତିହାସ ସେ ଇଂଲଣ୍ଡର ବିରୁଦ୍ଧରେ ଖେଳି ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ବନେଇଥିଲେ । ଏହା ମହିଳା କ୍ରିକେଟର ସର୍ବାଧିକ ରନ ରେକର୍ଡ ଅଟେ ।
ସେ ୪ ବର୍ଷର ଅନ୍ତରାଳର ପଶ୍ଚାତ ଜୁଲାଇ , ୨୦୦୬ ମସିହାରେ ମିତାଲୀ ରାଜର ନେତୃତ୍ୱରେ ମହିଳା କ୍ରିକେଟ ଟିମ ପୁନଶ୍ଚ ଇଂଲଣ୍ଡର ଦୌରା କଲେ । ସମସ୍ତ ଖିଲାଡ଼ୀ ବହୁତ ଟ୍ରେନିଙ୍ଗ ନେଇ ''ୱାନ ଡେ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନଲ'' ଖେଳିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଏହା ବି.ସୀ.ସୀ.ଆଇ. (କ୍ରିକେଟ ବୋର୍ଡ) ତଥା ବିମେଂସ୍ ଏସୋସିଏସନ୍ସ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ଏକିକରଣ ପାଖକୁ ପାଦ ବଢାଇଥିଲା । ମିତାଲୀଙ୍କ ଅଗୁଆଈରେ ଭାରତୀୟ ଟିମ ଟାଂଟନରେ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଟେଷ୍ଟରେ ପାଞ୍ଚ ୱିକେଟରେ କରାରୀ ଶିକସ୍ତ ଦେଇ ଦୁଇ ମୌଞ୍ଚର ଶୃଙ୍ଖଳା ୧-୦ରେ ଜିତି ଥିଲା । ଏହି ପ୍ରକାରେ ମିତାଲୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ମହିଳା କ୍ରିକେଟ ଟିମ ଇଂଲାଣ୍ଡକୁ ତାଙ୍କରି ଜନ୍ମ ଭୂମିରେ ହରାଇ ଦେଲେ , ଯାହା ଫଳରେ ମିତାଲୀଙ୍କୁ ଭରପୂର ପ୍ରଶଂସା ମିଳିଥିଲା ଏହାସହ ଜିତିବାର ଶ୍ରେୟ ମଧ୍ୟ ମିଳିଥିଲା ।
ମିତାଲୀ ରାଜ [[ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ]]ର କରେନ ବୋଲ୍ଟନଙ୍କ ରେକର୍ଡ ଭାଙ୍ଗିଦେଇ ୨୦୯ ରନରେ ରେକର୍ଡ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ । ମିତାଲୀ ''"ମହିଳା ବିଶ୍ୱ କପ ୨୦୦୫"''ରେ ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଟିମର କପ୍ତାନୀ କରିଥିଲେ । ସେ ୨୦୧୦ , ୨୦୧୧ <ref>{{cite web|url=http://hindi.pardaphash.com/news/680258/680258.html|date=9 जुलाई 2011|publisher=पर्दाफाश|title=बल्लेबाजी रैंकिंग में मिताली राज टॉप पर|accessdate=7 दिसम्बर 2013}}</ref> ଏବଂ ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ଆଇ.ସି.ସି ୱାର୍ଲ୍ଡ ରୈକିଙ୍ଗରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲା <ref>{{cite web|url=http://www.jagranjosh.com/current-affairs/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4-%E0%A4%95%E0%A5%80-%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%9F-%E0%A4%95%E0%A5%80-%E0%A4%95%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8-%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C-%E0%A4%86%E0%A4%88%E0%A4%B8%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A5%80-%E0%A4%95%E0%A5%80-%E0%A4%8F%E0%A4%95-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%80%E0%A4%AF-%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%9F-%E0%A4%B0%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%97-%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%82-%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B7-%E0%A4%AA%E0%A4%B0-1342185265-2|date=13 जुलाई 2012 |publisher=जागरण जोश |title=भारत की महिला क्रिकेट की कप्तान मिताली राज आईसीसी की एक दिवसीय महिला क्रिकेट रैंकिग में शीर्ष पर|accessdate=7 दिसम्बर 2013}}</ref>
==ସମ୍ମାନ ପୁରସ୍କାର==
* [[ଅର୍ଜୁନ ପୁରସ୍କାର]] - ୨୦୦୩ ମସିହାର କ୍ରିକେଟରେ ଉପଲବ୍ଧି ପାଇଁ ୨୨ ବର୍ଷୀୟ ମିତାଲୀ ରାଜଙ୍କୁ ୨୧ ସେପ୍ଟେମ୍ବର, ୨୦୦୪ ମସିହାରେ [[ଅର୍ଜୁନ ପୁରସ୍କାର]]ରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଗଲା । <ref>{{cite web| url=http://yas.nic.in/yasroot/awards/arjuna.htm |title=List of Arjuna Awardees |publisher=Ministry of Youth Affairs and Sports, Government of India |accessdate=27 January 2015 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20071225221945/http://yas.nic.in/yasroot/awards/arjuna.htm |archivedate = 25 December 2007}}</ref>
* [[୨୦୦୩ପଦ୍ମଶ୍ରୀ]] ମସିହାର କ୍ରିକେଟ ଉପଲବ୍ଧି ପାଇଁ ୨୨ ବର୍ଷୀୟ ମିତାଲୀ ରାଜଙ୍କୁ ୨୧ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ,- ୨୦୦୪୨୦୧୫ ମସିହାରେ [[ଅର୍ଜୁନପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପୁରସ୍କାର]]ରେପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଗଲା । <ref name=pdma>{{cite web| url=http://yas.nic.in/yasroot/awards/arjuna.htm |title=ListPadma of Arjuna Awardees |publisher=Ministry of Youth Affairs and Sports, Government of India |accessdate=27 JanuaryAwards 2015 |archiveurl = http://webwww.archivewebcitation.org/web/20071225221945/6VrWjEuo3|url=http://yaspib.nic.in/yasrootnewsite/awards/arjunaPrintRelease.htmaspx?relid=114952|publisher=Press Information Bureau|archivedateaccessdate=25 January 2015|archivedate=26 25January December 20072015}}</ref>
* ୨୦୧୫ ମସିହାରେ [[ଭାରତ]]ର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚତୁର୍ଥ ତମ [[ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପୁରସ୍କାର]]ରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଗଲା । <ref name=pdma>{{cite web|title=Padma Awards 2015|archiveurl=http://www.webcitation.org/6VrWjEuo3|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=114952|publisher=Press Information Bureau|accessdate=25 January 2015|archivedate=26 January 2015}}</ref>
==ଆଧାର==
| 