"ଜନ୍ ଏଫ୍. କେନେଡ଼ି" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ
Content deleted Content added
ଟିକେ Bot: Automated text replacement (- ଙ୍କ +ଙ୍କ ) |
ଟିକେ Bot: Automated text replacement (- ରୁ +ରୁ , - ଠାରେ +ଠାରେ , - କୁ +କୁ ) |
||
୫୫ କ ଧାଡ଼ି:
}}
ଜନ ଫିଜ୍ଗେରାଲ୍ଡ କେନେଡ଼ି ବା ଜ୍ୟାକ୍ କେନେଡ଼ି (୨୯ ମେ, ୧୯୧୭ - ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୬୩) ଜଣେ ଆମେରିକୀୟ ରାଜନେତା (JFK ନାଁରେ ଅଧିକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ) । ସେ ଜାନୁଆରୀ
କେନେଡ଼ିଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ରାଷ୍ଟ୍ର ମାନଙ୍କ ସହ ଆମେରିକାର ସମ୍ପର୍କ ଅତ୍ୟଧିକ ତିକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଆମେରିକାର ପରୋକ୍ଷ ସମର୍ଥନରେ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୬୧ରେ କ୍ୟୁବାର ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ଶାସକ ଫିଡ଼େଲ କାଷ୍ଟ୍ରୋଙ୍କୁ ଗାଦିଚ୍ୟୁତ କରିବା ଲାଗି ଉଦ୍ୟମ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ କ୍ୟୁବା ସେନାବାହିନୀ ଏହାକୁ ବିଫଳ କରିଦେଲେ । ଏହା ପରେ କ୍ୟୁବା ସହ ସିଧାସଳଖ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗି ଯଥାଯଥ କାରଣ ଦର୍ଶାଇବାକୁ ଆମେରିକୀୟ ସେନାପତି ମାନେ ଆମେରିକାରେ କ୍ୟୁବା ସମର୍ଥିତ ଗୋଟିଏ ମିଥ୍ୟା ଆନ୍ଦୋଳନ ରଚନା କରିବାର ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯାହାକି କେନେଡ଼ି ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କଲେ । ତା ପର ବର୍ଷ ଖବର ଆସିଲା ଯେ ଋଷିଆର ପରମାଣୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଆମେରିକା ଉପରେ ଅକ୍ରମଣ କରିବା ଲାଗି କ୍ୟୁବାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହିଛି । ଏହାର ପରବର୍ତ୍ତୀ କିଛି ବର୍ଷ ଆସନ୍ନ ଯୁଦ୍ଧର ଭୟରେ ଉଦ୍ବେଗଜନକ ରହିଥିଲା ଯାହାକୁ କ୍ୟୁବାନ୍ ମିସାଇଲ କ୍ରାଇସିସ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ କେନେଡ଼ି PT-109 ଓ PT-59 ଜାହାଜରେ କମାଣ୍ଡର ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିଲେ । ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ମାସାଚୁସେଟ୍ସର ୧୧ତମ ଜିଲ୍ଲାରୁ ସେ ନିଜ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଆମେରିକୀୟ ସଂସଦର ନିମ୍ନ ସଦନ (ହାଉସ୍ ଅଫ୍ ରିପ୍ରେଜେଣ୍ଟେଟିଭ୍ସ)
୨୨ ନଭେମ୍ଵର ୧୯୬୩ରେ ତାଙ୍କୁ
==ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ==
ଜନ ଫିଜ୍ଗେରାଲ୍ଡ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ଜନ୍ମ ହୁଏ ୨୯ ମେ ୧୯୧୭ରେ ୮୩ ବିଲ୍ସ ଷ୍ଟ୍ରିଟ, ବ୍ରୁକଲିନ,
କେନେଡ଼ିଙ୍କ ଭାଇ ମାନେ ଥିଲେ: ଜୋସେଫ ପ୍ୟାଟ୍ରିକ "ଜୋ" କେନେଡ଼ି ଜୁନିଅର (୧୯୧୫-୧୯୪୪), ରବର୍ଟ ଫ୍ରାନ୍ସିସ "ବବି" କେନେଡ଼ି (୧୯୨୫-୧୯୬୮) ଓ ଏଡ଼ୱାର୍ଡ଼ ମୁର "ଟେଡ଼" କେନେଡ଼ି (୧୯୩୨-୨୦୦୯) । ପ୍ରଥମ ଭାଇ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ରବର୍ଟ ପ୍ରଥମେ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ଆଟର୍ଣ୍ଣି ଜେନେରାଲ ରୂପେ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇବା ପରେ ସାଂସଦ ହୋଇଥିଲେ । ଟେଡ଼ ମଧ୍ୟ
କେନେଡ଼ିଙ୍କ ପ୍ରଥମ ୧୦ ବର୍ଷ ବ୍ରୁକଲିନରେ ବ୍ୟତୀତ ହୋଇଥିଲା । ଏହିଠାରେସେ ୪ର୍ଥ ଶ୍ରେଣୀ ଯାଏଁ ଏଡ଼ୱାର୍ଡ଼ ଡିଭୋସନ ସ୍କୁଲ, ନୋବଲ ଆଣ୍ଡ ଗ୍ରୀନୋ ଲୋଅର ସ୍କୁଲ ଓ ଡେକ୍ସଟର ସ୍କୁଲରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ୧୯୨୭ରେ କେନେଡ଼ି ପରିବାର ରିଭରଡ଼େଲ, ବ୍ରଙ୍କ୍ସ୍, ନ୍ୟୁୟର୍କର ହଡ଼ସନ ହିଲ ଅଞ୍ଚଳର ୫୦୪୦ ଇଣ୍ଡିପେଣ୍ଡେନ୍ସ ଆଭେନ୍ୟୁ ସ୍ଥିତ ଏକ ବିଶାଳ ବଙ୍ଗଳାକୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲେ । ଏଠାରେ କେନେଡ଼ି
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୩୧ରେ ତାଙ୍କ ପିତା ପଢ଼ିବା ଲାଗି କନେକ୍ଟିକଟରେ ଥିବା ୱାଲିଂଫୋର୍ଡ଼ର କୋଏଟ ସ୍କୁଲକୁ ପଠାଇଲେ । ଏଇଠି ସେ
[[File:TheKennedyFamily1.jpg|thumb|left|250px|୧୯୩୧ ମସିହାରେ କେନେଡି଼ ନିଜ ପରିବାର ସହ।]]
କୋଏଟ ସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରାୟ ଖରାପ ରହୁଥିଲା । ୧୯୩୪ରେ ଅତି ଗମ୍ଭୀର ଅବସ୍ଥାରେ ତାଙ୍କୁ ୟେଲର ନିଉ ହାଭେନ ହାସପାତାଳରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଗଲା । ଡାକ୍ତରମାନେ ତାଙ୍କୁ ରକ୍ତ କର୍କଟ ହୋଇଛି ବୋଲି ଭବିଥିଲେ । ପରେ ଜୁନ ମାସରେ ତାଙ୍କୁ ମିନେସୋଟାର ମାୟୋ କ୍ଲିନିକରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଗଲା ଯେଉଁଠି ତାଙ୍କୁ ବୃହଦାନ୍ତ୍ର ଉତ୍ତେଜନା (colitis) ହୋଇଛି ବୋଲି ନିରୂପଣ ହେଲା । ତା ପର ବର୍ଷ ଜୁନ ମାସରେ ସେ ସ୍କୁଲରୁ ପାସ କଲେ ।
୮୭ କ ଧାଡ଼ି:
==ସେନାବାହିନୀରେ କେନେଡ଼ି (୧୯୪୧-୪୫)==
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୪୧ରେ ତାଙ୍କର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଅଣ୍ଟା ବ୍ୟଥା ଅସୁବିଧା ଲାଗି ଆମେରିକୀୟ ସେନାବାହିନୀ ଦ୍ୱାରା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଆଧାରରେ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟିତ ହେଲେ । ତେବେ ଏଥିରେ ହାରି ନ ଯାଇ ସେ ନୌବାହିନୀରେ ଯୋଗଦେବା ଲାଗି ଉଦ୍ୟମ କଲେ । ନୌବାହିନୀ ଗୁପ୍ତବିଭାଗର ଡାଇରେକ୍ଟର ତାଙ୍କ ପିତା ଜୋସେଫ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ଚିହ୍ନା ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ନୌବାହିନୀରେ ସ୍ଥାନ ମିଳିଲା । ନୌବାହିନୀ ସେକ୍ରେଟାରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ସେ ଏନସାଇନ୍ ଭାବେ କାମ କରୁଥିଲେ ।ଏହି ସମୟରେ ପଲ୍ ହାର୍ବର ଆକ୍ରମଣ ହେବାରୁ ସେ ନୌବାହିନୀ ରିଜର୍ଭ ଅଫିସର ଟ୍ରେନିଂ କର୍ପରେ ଓ ପରେ ମୋଟର ଟର୍ପେଡ଼ୋ ବୋଟ ସ୍କ୍ୱାଡ଼୍ରନ (ମେଲଭିଲ, ରୋଡ଼ ଆଇଲ୍ୟାଣ୍ଡ)ରେ ଯୋଗ ଦେଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ କମାଣ୍ଡ ଥିଲା PT-101 (୭ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୨-୨୩ ଫେବ୍ରୁଆରୀ ୧୯୪୩) ଯାହା ଟ୍ରେନିଂ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା । ତା ପରେ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ତିନିଟି PT ବୋଟ (PT-98, PT-99, PT-101)
[[File:PT-109 crew.jpg|thumb|250px|[[Lieutenant (junior grade)]] John F. Kennedy (standing at right) with his ''PT-109'' crew, 1943.]]
୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୩ରେ କେନେଡ଼ିଙ୍କ PT-109 ବୋଟ ସହ PT-162 ଓ PT-169 ସୋଲୋମନ ଦ୍ୱୀପ ପାଖରେ ପାଟ୍ରୋଲିଂ କରୁଥିଲା ବେଳେ PT-109, ଜାପାନୀ ଯୁଦ୍ଧଜାହାଜ ଆମାଗିରି ଧକ୍କାରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା । କେନେଡ଼ି ନିଜ ବଞ୍ଚିଥିବା ନାବିକ ମାନଙ୍କୁଏକତ୍ରିତ କରି ଲଢ଼ିବା କିମ୍ୱା ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବା, ସେ ନେଇ ଭୋଟ କଲେ । ତାଙ୍କ ଭାଷାରେ "ଏପରି ଶୋଚନୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ କଣ କରିବାକୁ ହୁଏ ତାହା ଆମକୁ ପଢ଼ାଯାଇ ନାହିଁ । ମୁଁ ଜାଣେ ତମ ମାନଙ୍କର ପରିବାର ଅଛି,କିଛିଙ୍କ ପିଲାଛୁଆ ବି ଅଛନ୍ତି । ତମେ ମାନେ କଣ କରିବାକୁ ଚାହଁ? ମୋର ହରାଇବା ଲାଗି କିଛି ନାହିଁ ।" କେନେଡ଼ିଙ୍କ ସହକର୍ମୀ ମାନେ ଭୀରୁ ରୂପେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ନ କରି ଗୋଟେ ଛୋଟ ଦ୍ୱୀପକୁ ପହଁରି ଗଲେ ।
୧୦୭ କ ଧାଡ଼ି:
===ସେନେଟ (୧୯୫୩-୧୯୬୦)===
୧୯୫୨ ସେନେଟ ନିର୍ବାଚନରେ କେନେଡ଼ି ନିଜ ରିପବ୍ଲିକାନ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦୀ ହେନେରୀ କାବଟ ଲଜ୍ ୨ୟଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ସେନେଟ ବା ଉଚ୍ଚ
ତା ପର ଦୁଇ ବର୍ଷ ନିଜ ଅଣ୍ଟା ଲାଗି ତାଙ୍କର ବାରମ୍ବାର ମେରୁହାଡ଼ ଓ ସୁଷୁମ୍ନାକାଣ୍ଡ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ହୋଇଥିଲା ଏଣୁ ସେ ପ୍ରାୟ ସଂସଦରୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରହୁଥିଲେ । କିଛି ସମୟରେ ତାଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ଏତେ ଗୁରୁତର ହୋଇଥିଲା ଯେ ତାଙ୍କର କ୍ୟାଥଲିକ ବିଧିରେ ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବ ଶେଷକୃତ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ଶେଷରେ ସେ ମୃତ୍ୟୁକୁ ପରାସ୍ତ କରି ସକ୍ରିୟ
୧୯୫୬ରେ ଜାତୀୟ ଡେମୋକ୍ରାଟିକ ସମ୍ମିଳନୀରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରାର୍ଥୀ ଆଡ଼ଲାଇ ଷ୍ଟିଭେନସନ, ଭୋଟ ଦ୍ୱାରା ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରାର୍ଥୀ ବାଛିବା ଲାଗି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଲେ । ଏଥିରେ କେନେଡ଼ି, ଟେନେସିର ସାଂସଦ ଏସ୍ତେସ କେଫାଉଭରଙ୍କ ପଛରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ହେଲେ । ହାରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେନେଡ଼ି ଗଣମାଧ୍ୟମ ଯୋଗେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ପରିଚିତି ଲାଭ କଲେ । ତେବେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ମତରେ ଏହା ହିଁ ତାଙ୍କୁ ସୁହାଇଥିଲା କାରଣ ସେଥର ରିପବ୍ଲିକାନ ଦଳର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରାର୍ଥୀ ଥିଲେ ଆଇଜେନହାୱାର, ତତ୍କାଳୀନ ଆମେରିକାର ସର୍ବପ୍ରିୟ ବ୍ୟକ୍ତି । ତାଙ୍କ ବଳରେ ସେଥର ରିପବ୍ଲିକାନ ଦଳ ଜିତିବା ପ୍ରାୟ ନିଶ୍ଚିତ ଥିଲା । ତେଣୁ କେନେଡ଼ି ଯେ ଏହି ହାରରେ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ନହେଲେ ତଥାପି ଡେମୋକ୍ରାଟିକ ଦଳର ଭବିଷ୍ୟତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆଶାୟୀ ରୂପେ ପରିଚିତି ଲାଭ କଲେ ତାହା ହିଁ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି କେନେଡ଼ିଙ୍କ ପିତା ତାଙ୍କୁ ବୁଝାଇଥିଲେ ।
୧୧୫ କ ଧାଡ଼ି:
ସଂସଦରେ ତାଙ୍କ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯୋଗଦାନ ସେନେଟରେ ଆସିଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆଇଜେନହାୱାରଙ୍କ ନାଗରିକ ଅଧିକାର ଆଇନ ୧୯୫୭ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଥିଲା । ଆଇନର ଶୀର୍ଷକ-୩ ଲାଗି ସେ ଭୋଟ ଦେଲେ କିନ୍ତୁ ବହୁମତ ନେତା ଲିଣ୍ଡନ ବି. ଜନସନ ମଧ୍ୟମାର୍ଗ ରୂପେ ଏହି ବିଧାନକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରିବା ଲାଗି ସମର୍ଥନ କଲେ । ଆଇନର ଶୀର୍ଷକ-୪ (ଜୁରୀ ଟ୍ରାଏଲ ଆମେଣ୍ଡମେଣ୍ଟ) ଲାଗି ମଧ୍ୟ କେନେଡ଼ି ଭୋଟ ଦେଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ନାଗରିକ ଅଧିକାର ସମର୍ଥକ ମାନେ ଏହାକୁ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ଯେ ଏହାଦ୍ୱାରା ଆଇନଟିର ଶକ୍ତି କ୍ଷୁଣ୍ଣ ହେବ । ଶେଷରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୫୭ରେ ସଂଶୋଧିତ ମଧ୍ୟମାର୍ଗ ଆଇନ ଗୃହୀତ ହେଲା ।
୧୯୫୮ରେ କେନେଡ଼ି ନିଜ ରିପବ୍ଲିକାନ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦୀ, ବୋଷ୍ଟନ ଆଇନଜୀବି ଭିନ୍ସେଣ୍ଟ ଜେ. ସେଲେଷ୍ଟେଙ୍କୁ ବିପୁଳ ବ୍ୟବଧାନରେ ପରାଜିତ କରି ଦ୍ୱିତୀୟଥର ପାଇଁ
କେନେଡ଼ିଙ୍କ ପିତା, ସାଂସଦ ଜୋସେଫ ମ୍ୟାକ୍କାର୍ଥିଙ୍କ ସମର୍ଥକ ଥିଲେ । ମ୍ୟାକ୍କାର୍ଥିଙ୍କ, କେନେଡ଼ି ପରିବାର ବନ୍ଧୁ ଥିଲେ ଓ ଏକ ସମୟରେ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ଭଉଣୀ ପାଟ୍ରିସିଆଙ୍କୁ ଡେଟ୍ ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଭାଇ ବବି ମ୍ୟାକ୍କାର୍ଥିଙ୍କ ଅଧୀନରେ କାମ କରିଥିଲେ । ୧୯୫୪ରେ ସେନେଟରେ ମ୍ୟାକ୍କାର୍ଥିଙ୍କ ନାଁରେ ନିନ୍ଦା ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଣିବା ଲାଗି ଭୋଟ ହେଲା,ଏହା ସମର୍ଥନରେ କେନେଡ଼ି ଗୋଟିଏ ଭାଷଣ ଲେଖିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଗିଡ଼ି ଯିବାରୁ ସେ ଶଯ୍ୟାଗ୍ରସ୍ତ ହେଲେ ଓ ଭାଷଣ ଦେଇପାରିଲେ ନାହିଁ । ଯଦିଓ କେନେଡ଼ି ନା ତ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ ଆଉ ନା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଥିଲେ ସେ ଏହି ନିନ୍ଦା ପ୍ରସ୍ତାବ ସମର୍ଥନରେ ଭୋଟ ଦେବେ, ତଥାପି ତାଙ୍କର ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଗୁଁ ସେ ୧୯୫୬ ଓ ୧୯୬୦ ନିର୍ବାଚନରେ ଏଲିଆନର ରୁଜଭେଲ୍ଟ ସମେତ ଉଦାରପନ୍ଥୀ ମାନଙ୍କ ସମର୍ଥନ ହରାଇବା ହିଁ ସାର ହେଲା ।
୧୩୦ କ ଧାଡ଼ି:
ଏହି ପ୍ରଚାର ସମୟରେ ସେ ଜଣେ ରାବ୍ବି ମେନାଖେମ ଏମ. ସ୍ନିୟରସନଙ୍କ ସହ ସାକ୍ଷାତ ଲୋଡ଼ିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ରାବ୍ବି ଜଣକ ସେଇ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ଅନୁରୋଧ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ।
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଓ ଅକ୍ଟୋବରରେ କେନେଡ଼ି ରିପବ୍ଲିକାନ ପ୍ରାର୍ଥୀ ରିଚାର୍ଡ଼ ନିକ୍ସନ (ଯିଏ ସେ ସମୟରେ ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିଲେ)ଙ୍କ ସହ ପ୍ରଥମ କରି ଟିଭିରେ ତର୍କ ବିତର୍କ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଆସିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ନିକ୍ସନଙ୍କ ଗୋଡ଼ଟି ଆଘାତଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ସେ ପୀଡ଼ିତ ଥିଲେ ଏଣୁ ସେ ଝାଳନାଳ ହୋଇ ବ୍ୟସ୍ତ ରହୁଥିଲେ, ଅପର ପକ୍ଷରେ କେନେଡ଼ି ପୁରା ଚଇନିଫିଟ ହୋଇ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସର ସହ ଆସିଥିଲେ । ଏଣୁ ଅଧିକାଂଶ ଟିଭି ଦର୍ଶକଙ୍କ ସମର୍ଥନ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ପକ୍ଷକୁ ଯାଇଥିଲା । ମଜାର କଥା ଯେ ରେଡ଼ିଓ ଶ୍ରୋତାମାନେ ଭାବିଥିଲେ ନିକ୍ସନ ଏହି ତର୍କରେ ଜିତିଲେ କିମ୍ୱା ଏହା ଅନିର୍ଣ୍ଣିତ ରହିଲା । ଏହି
ଏହି ପ୍ରଥମ ତର୍କବିତର୍କ ପରେ କେନେଡ଼ି ସମର୍ଥନ ଧୀରେ ଧୀରେ ବଢ଼ିଲା ଓ ଅଧିକାଂଶ ପୋଲ୍ରେ ସେ ନିକ୍ସନଙ୍କ ଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ଆଗୁଆ ହେଲେ । ନଭେମ୍ବର ୮ରେ କେନେଡ଼ି, ନିକ୍ସନଙ୍କୁ ପରାଜିତ କଲେ, ଏହା ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସବୁଠୁ କଣ୍ଟାକଣ୍ଟି ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଜାତୀୟ ଲୋକପ୍ରିୟ ଭୋଟରେ ଉଭୟଙ୍କ ଭିତରେ ଫରକ ଏକ ପ୍ରତିଶତ ଏକ ପଞ୍ଚମାଂଶ ମାତ୍ର ଥିଲା (କେନେଡ଼ି - ୪୯.୭%, ନିକ୍ସନ - ୪୯.୫%), ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ କଲେଜରେ ନିକ୍ସନଙ୍କ ୨୧୯ ତୁଳନାରେ ତାଙ୍କୁ ୩୦୩ଟି ଭୋଟ ମିଳିଥିଲା (ଜିତିବା ଲାଗି ୨୬୯ ଭୋଟ ଆବଶ୍ୟକ) ।
୧୪୨ କ ଧାଡ଼ି:
"ଏହି ଲଢ଼େଇ ଯେ ପ୍ରଥମ ଶହେ ଦିନରେ ସରିଯିବ ତାହା ନୁହଁ, ଏହା ହଜାରେ ଦିନ, କିମ୍ବା ଏଇ ସରକାରର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଏପରିକି ଆମମାନଙ୍କ ଜୀବନକାଳରେ ମଧ୍ୟ ସରି ନପାରେ । କିନ୍ତୁ ଆରମ୍ଭ କରିବା ଟା ତ ଆମ ଦାୟିତ୍ୱ ..... ଶେଷରେ ତୁମେ ଆମେରିକାର ନାଗରିକ ହୁଅ ବା ଏ ପୃଥିବୀର, ତମର ହକ୍ ଅଛି ଯେ ତମେ ଆମଠୁ ସେପରି ମନୋବଳ ଓ ବଳିଦାନ ଦାବୀ କରିବ ଯାହା ଆମେ ତମଠୁ ଆଶା କରୁ ।"
ତାଙ୍କ ଏଇ ଭାଷଣରୁ ତାଙ୍କ ସରକାରର ଉଚ୍ଚାକାଙ୍କ୍ଷା ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ । ତାଙ୍କ ଆଶା ଥିଲା ଯେ ଏଇ ସରକାର ଘରୋଇ ମାମଲା ସହ ବୈଦେଶିକ ନୀତିରେ ମଧ୍ୟ ନୂଆ ମୋଡ଼ ଆଣିପାରିବ । ତେବେ ଏଇ ଉଚ୍ଚ
କେନେଡ଼ି, ହ୍ୱାଇଟ ହାଉସର ନିର୍ଣ୍ଣୟନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପୂର୍ବାଧିକାରୀ ଜେନେରାଲ ଆଇଜେନହାୱାର ବିକେନ୍ଦ୍ରିତ ନିର୍ଣ୍ଣୟନ ପ୍ରଣାଳୀ ଆପଣେଇ ଥିବା ବେଳେ କେନେଡ଼ି ଏହା ବଦଳରେ ଏକ କୈନ୍ଦ୍ରିକ ନିର୍ଣ୍ଣୟନ ପ୍ରଣାଳୀ ଆପଣେଇ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗଠନାତ୍ମକ ସଂରଚନା ଠିକ ଗୋଟେ ଚକ ଭଳି ଥିଲା, ତାର ସବୁ ଅଖ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଗଲା ଭଳି ସବୁ ବିଷୟର ଶେଷ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ହାତରେ ରହୁଥିଲା । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ତାଙ୍କୁ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ଅବସ୍ଥାରେ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେବାକୁ ପଡ଼ୁଥିଲା । ସେ ନିଜ କ୍ୟାବିନେଟ ଲାଗି ଉଭୟ ଅଭିଜ୍ଞ ଓ ଅନଭିଜ୍ଞ ଲୋକଙ୍କୁ ବାଛିଥିଲେ, ତାଙ୍କ ମତରେ "ଆମେ ମାନେ ମିଳିମିଶି ଆମ କାମ ବିଷୟରେ ଶିଖି ପାରିବା ।"
୧୪୮ କ ଧାଡ଼ି:
ତାଙ୍କ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରାମର୍ଶଦାତା ମାନେ ତାଙ୍କୁ ଟିକସ ହ୍ରାସ କରିବାର ଉପଦେଶ ଦେଲେ କିନ୍ତୁ ତା ବଦଳରେ କେନେଡ଼ି ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ବଜେଟ ବାଛିଲେ । ହାଉସ ରୁଲ୍ସ କମିଟିର ସଦସ୍ୟତା ବଢ଼ାଇବା ଲାଗି ଦରକାର ଭୋଟ ପାଇଁ ଏହା ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା ଓ ଏହା ଦ୍ୱାରା ଆଇନ ପ୍ରସ୍ତୁତି ବିଧିରେ ଡେମୋକ୍ରାଟ ମାନଙ୍କୁ ବହୁମତ ମିଳିପାରିଲା । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେନେଡ଼ି ସରକାର ସମ୍ମୁଖରେ ଥିବା ବର୍ତ୍ତମାନ ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲେ ଓ ନଗଣ୍ୟ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ସମସ୍ୟା ଗୁଡ଼ିକୁ ଉପେକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ଥରେ ତାଙ୍କ ସହକାରୀ ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ପରାମର୍ଶଦାତା ୱାଲ୍ଟ ହ୍ୱିଟମ୍ୟାନ ରୋଷ୍ଟୋ ସାମ୍ୟବାଦର ବୃଦ୍ଧି ବିଷୟରେ ସମାଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତେ କେନେଡ଼ି ତାଙ୍କୁ ଅଧାରୁ ଅଟକେଇ ପଚାରିଲେ "ସେ ବିଷୟରେ ମୁଁ ଆଜି ଦିନକରେ କଣ କରି ପାରିବି (କି)?"
କେନେଡ଼ି F-111 TFX (Tactical Fighter Experimental) ଗୋଳାବର୍ଷକ ଯୁଦ୍ଧବିମାନ ନିର୍ମାଣର ଠିକା ବୋଇଂ କମ୍ପାନୀ (ସେନାବାହିନୀର ପସନ୍ଦ)
===ବୈଦେଶିକ ନୀତି===
୧୫୬ କ ଧାଡ଼ି:
ଏଇ ଶିଖର ସମ୍ମେଳନୀ ଯିବା ବାଟରେ କେନେଡ଼ି ପ୍ୟାରିସରେ ଚାର୍ଲ୍ସ ଡି ଗଲଙ୍କୁ ଦେଖା କଲେ, ଯେ କି ତାଙ୍କୁ କୃଶ୍ଚେଭଙ୍କ କର୍କଶ ସ୍ୱଭାବକୁ ଅଣଦେଖା କରିବା ଲାଗି ଉପଦେଶ ଦେଲେ । କାଳେ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କାଳେ ଇଉରୋପରେ ବଢ଼ିପାରେ ଏ ନେଇ ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡି ଗଲ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲେ ହେଁ, ଯୁବକ କେନେଡ଼ି ଓ ତାଙ୍କ ପରିବାର ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧା ଥିଲା । ଏ ବିଷୟରେ କେନେଡ଼ି ପ୍ୟାରିସରେ ଦେଇଥିବା ତାଙ୍କ ଭାଷଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ।
୪ ଜୁନ ୧୯୬୧ରେ
ଭିଏନା ଶିଖର ସମ୍ମେଳନର କିଛି ସପ୍ତାହ ଭିତରେ ସୋଭିଏତ ଘୋଷଣାରେ ଭୟଭୀତ ହୋଇ ପ୍ରାୟ ୨୦,୦୦୦ ଲୋକ ପୂର୍ବ
ତା ପର ମାସ ସୋଭିଏତ ଋଷିଆ ଓ ପୂର୍ବ ବର୍ଲିନ ମିଳିତ ଭାବେ ପୂର୍ବ ବର୍ଲିନରୁ ପଶ୍ଚିମକୁ ଲୋକଙ୍କ ପଳାୟନ ରୋକିବା ଲାଗି ନଗରର ଚାରିଆଡ଼େ କଣ୍ଟା ତାରର ବାଡ଼ ବିଛାଇଲେ ଯାହାକି ଶୀଘ୍ର ହିଁ ବର୍ଲିନ ପ୍ରାଚୀରର ରୂପ ନେଲା । ପ୍ରଥମେ ତ କେନେଡ଼ି ଏହାକୁ ଅଣଦେଖା କରିଥିଲେ, ଯେ ଯାଏଁ ପଶ୍ଚିମରୁ ପୂର୍ବକୁ ମୁକ୍ତ ପ୍ରବାହ ଜାରି ଥିଲା । ତେବେ ପରେ ଯେବେ ସେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ପଶ୍ଚିମ ବର୍ଲିନ ବାସୀ ଧୀରେ ଧୀରେ ଆମେରିକୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପରେ ବିଶ୍ୱାସ ହରାଉଛନ୍ତି, ସେ ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜନସନ ଓ କେତେକ ସେନା ଅଫିସର ମାନଙ୍କୁ ପଶ୍ଚିମ ବର୍ଲିନ ପଠାଇଥିଲେ । ଆମେରିକା ଯେ ପଶ୍ଚିମକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ ଏହାର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ରୂପେ ସେମାନେ ପଶ୍ଚିମ ବର୍ଲିନ (ସୋଭିଏତ ଚେକପଏଣ୍ଟ ଦେଇ) ଗସ୍ତ କରିଥିଲେ ।
୧୭୮ କ ଧାଡ଼ି:
ମୋଟରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ସୋଭିଏତ ଜାହାଜକୁ ଅଟକାଇ ତା’ର ନିରୀକ୍ଷଣ କରାଯାଇଥିଲା । ୨୮ ଅକ୍ଟୋବରରେ କୃଶ୍ଚେଭ ଜାତିସଙ୍ଘର ଦେଖରେଖରେ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଗୁଡ଼ିକୁ ହଟାଇବାକୁ ରାଜି ହେଲେ । ଆମେରିକା ମଧ୍ୟ ସାର୍ବଜନିକ ଭାବେ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଲା ଯେ ସେ କ୍ୟୁବାକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବ ନାହିଁ ଓ ଭିତିରି ଭାବେ ତୁର୍କୀରୁ ନିଜର କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଗୁଡ଼ିକୁ ହଟାଇ ନେବ (ସେଗୁଡ଼ିକ ସେମିତି ବି ଅତି ପୁରୁଣା ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ ଓ ତା ବଦଳରେ UGM-27 Polaris କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଯୁକ୍ତ ବୁଡ଼ାଜାହାଜ ଆସିଯାଇଥିଲା) ।
ଏହି ସଙ୍କଟ କାଳରେ ପୃଥିବୀ ଆଣବିକ ଯୁଦ୍ଧ ସବୁଠୁ ସନ୍ନିକଟ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଶେଷରେ ଦୁଇ ଜଣ ମଣିଷଙ୍କ ମାନବତା ଯୁଦ୍ଧକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦେଲା । ଏହି ଘଟଣା ଆମେରିକାର ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିଶ୍ୱସନୀୟତାରେ ଉନ୍ନତି କଲା । ରାତାରାତି କେନେଡ଼ିଙ୍କ ସମର୍ଥନ ରେଟିଂ ୬୬%
====ଲାଟିନ ଆମେରିକା ଓ ସାମ୍ୟବାଦର ପ୍ରସାର====
"ଯେଉଁମାନେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଆନ୍ଦୋଳନର ପଥରୋଧ କରନ୍ତି ସେମାନେ ହିଂସାପୂର୍ଣ୍ଣ ଆନ୍ଦୋଳନର ବାଟ କଢ଼େଇ ନିଅନ୍ତି" ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ି କେନେଡ଼ି ଲାଟିନ ଆମେରିକାରେ କ୍ରମାଗତ ସାମ୍ୟବାଦର ପ୍ରସାରକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କରିବା ଲାଗି ଆଲାଏନ୍ସ ଫର ପ୍ରୋଗ୍ରେସ ନାମକ ସଙ୍ଗଠନ ଗଢ଼ିଥିଲେ, ଯାହା ମାଧ୍ୟମରେ କିଛି
ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦବୀ ନେବା ବେଳେ, ଆଇଜେନହାୱାର ସରକାର, CIA ଦ୍ୱାରା କ୍ୟୁବା ଶାସକ ଫିଡ଼େଲ କାଷ୍ଟ୍ରୋ ଓ ଡୋମିନିକାନ ଗଣରାଜ୍ୟର ରାଫାଏଲ ଟ୍ରୁଜିଲୋଙ୍କ ହତ୍ୟାର ଯୋଜନା କରୁଥିଲେ । କେନେଡ଼ି CIAକୁ ଜଣାଇ ଦେଲେ ଯେ ଯଦି ଏହି ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ତେବେ ଆମେରିକାର ନାମ ଏଥିରେ ଯେପରି ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ନ ହୁଏ ତାହା ନିଶ୍ଚିତ କରାଯିବ । ସାର୍ବଜନିକ ରୂପେ ସେ ଏପରି ହତ୍ୟା ବିରୋଧ ବିବୃତି ଦେଇଥିଲେ ଯଦିଓ । ଜୁନ ୧୯୬୧ରେ ଡୋମିନିକାନ ଗଣରାଜ୍ୟର ଶାସକଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଗଲା, ଏ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଘରୋଇ ଅଧିସଚିବ ଚେଷ୍ଟର ବାୱେଲ ଖୁବ ମାପି ଚୁପି ବିବୃତି ଦେଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଘଟଣା ଟିରେ ଆମେରିକାର ଫାଇଦାର ସୁଯୋଗ ଉଣ୍ଡୁଥିବା ରବର୍ଟ କେନେଡ଼ି, ବାୱେଲଙ୍କୁ "କାପୁରୁଷ ଓ ଅବୈଧ ସନ୍ତାନ" ବୋଲି ମୁହାଁମୁହିଁ ଗାଳି ଦେଇଥିଲେ ।
୧୮୮ କ ଧାଡ଼ି:
====ପିସ୍ କର୍ପ====
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରୂପେ କେନେଡ଼ିଙ୍କ ସବା ଆଗ କାମରୁ ଗୋଟିଏ ଥିଲା କଂଗ୍ରେସ (ସଂସଦ) ସମର୍ଥନରେ ପିସ୍ କର୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା । ତାଙ୍କ ଶଳା ସାର୍ଜେଣ୍ଟ ଶ୍ରିଭର ଏହାର ପ୍ରଥମ ଡାଇରେକ୍ଟର ଥିଲେ । ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ଆମେରିକୀୟ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଅବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଶିକ୍ଷା, କୃଷି, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା, ନିର୍ମାଣ ଆଦି ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କଲେ । ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୬୩ ସୁଦ୍ଧା ସଙ୍ଗଠନ ୫୦୦୦ ସଭ୍ୟକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା ଓ ତା ପର ବର୍ଷ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ହେଲା । ୧୯୬୧ ପରଠାରୁ ଦୁଇ
====ଦକ୍ଷିଣପୂର୍ବ ଏସିଆ====
ଗାଦି ଛାଡ଼ିବା ପୂର୍ବରୁ ଆଇଜେନହାୱାର, କେନେଡ଼ିଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣପୂର୍ବ ଏସିଆରେ କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ସାମ୍ୟବାଦର
ମେ ୧୯୬୧ରେ ସେ ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଲିଣ୍ଡନ ଜନସନଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଙ୍ଗୋ ଡିନ ଡିଏମଙ୍କ ସହ ସାକ୍ଷାତ ଲାଗି ପଠାଇଲେ । କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ମାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ଲାଗି ସେନାବାହିନୀ ଯୋଗାଡ଼ କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଅର୍ଥ ଯୋଗାଇବାକୁ ଲିଣ୍ଡନ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ମଧ୍ୟ ଦେଲେ । ଏ ନେଇ କେନେଡ଼ି ଦକ୍ଷିଣପୂର୍ବ ଏସିଆ ନୀତି ବଦଳାଇ ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମର
ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଥମେ ଆଇଜେନହାୱାରଙ୍କ ନୀତି ଅନୁସାରେ ହୋ ଚି ମିନଙ୍କ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ସେନାର ମୁକାବିଲା ଲାଗି କେନେଡ଼ି ଅଳ୍ପ କିଛି ସୈନ୍ୟ ଓ ଗୋଳାବାରୁଦ ସମର୍ଥନ ଦେଇଥିଲେ । ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମ
ସେଇ ବର୍ଷ କେନେଡ଼ି ଗୃହ ବିଭାଗର ଗୋଇନ୍ଦା ମୁଖ୍ୟ ରଜର ହିଲ୍ସମ୍ୟାନଙ୍କୁ ଭିଏତନାମ ଅବସ୍ଥା ନିରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ ପଠାଇଲେ । ସେଠି ହିଲ୍ସମ୍ୟାନଙ୍କ ଦକ୍ଷିଣ
୧୯୬୨ରେ କେନେଡ଼ି "National Security Action Memorandum – Subversive Insurgency (War of Liberation)" ନାମକ ଚିଠାରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରି ଭିଏତନାମରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଲିପ୍ତ ହେବା ଲାଗି ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଲେ । ଗୃହ ସଚିବ ଡିନ ରସ୍କ ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବେ ଆମେରିକାର ଲିପ୍ତତା ପ୍ରକାଶ କଲେ । "Operation Ranch Hand" ନାମରେ ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମର ରାସ୍ତା କଡ଼ରେ ବ୍ୟାପକ ସ୍ତରରେ ଜଙ୍ଗଲ ସଫା କରିବା ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।
୨୦୫ କ ଧାଡ଼ି:
ଏପ୍ରିଲ ୧୯୬୩ରେ କେନେଡ଼ି ଭିଏତନାମ ଅବସ୍ଥାର ଅବଲୋକନ କରି କହିଥିଲେ "ଭିଏତନାମରେ ରହିବାର ଆମର କୌଣସି ଇଚ୍ଛା ନାହିଁ । ସେଠାର ଲୋକେ ଆମକୁ ଘୃଣା କରନ୍ତି । ମଉକା ପାଇବା ମାତ୍ରେ ସେମାନେ ଆମକୁ ସେଠାରୁ ତଡ଼ି ଦେବାରେ ପଶ୍ଚାତ୍ପଦ ହେବେ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ସେ ଅଞ୍ଚଳଟାକୁ ମୁଁ ଏତେ ସହଜେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ମାନଙ୍କ ହାତକୁ ଟେକି ଦେଇ ଆଉ ତ ଆଶା କରିପାରିବିନି ଯେ ଆମେରିକୀୟ ମାନେ ମୋତେ ପୁଣି ଥରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚିତ କରିବେ ।" ଭିଏତନାମରେ ସଙ୍କଟ କ୍ରମଶଃ ଜୁଲାଇ ଆଡ଼କୁ ଘନୀଭୂତ ହେଲା । ଆମେରିକାର ଅଧିକାଧିକ ସମର୍ଥନ ସତ୍ତ୍ୱେ ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମ ସେନା, କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ସମର୍ଥିତ ଭିଏଟ୍ କଙ୍ଗ ସେନାଠାରୁ ମାତ୍ର ପାଦେ ଆଗରେ ଥିଲା ।
ଅଗଷ୍ଟ ୨୧ରେ ନୂଆ ଆମେରିକୀୟ ରାଜଦୂତ ହେନେରୀ କାବଟ ଲଜ୍ ଜୁନିଅରଙ୍କ ଆଗମନ ସମୟରେ ଡିଏମ ଓ ତାଙ୍କ ଭାଇ ଙ୍ଗୋ ଡିନ ନ୍ହୁ CIA ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ
Cable 243 (DEPTEL 243), ତାରିଖ ୨୪ ଅଗଷ୍ଟ ଅନୁସାରେ ଜଣାଇ ଦିଆଗଲା ଯେ ଆମେରିକା ଆଉ ନ୍ହୁଙ୍କ
ସପ୍ତାହ ଶେଷ ଆଡ଼କୁ ଲଜ୍ଙ୍କ ଠାରୁ ଖବର ମିଳିଲା ଯେ ନ୍ହୁଙ୍କ ପଛେ ଥିବା ଫ୍ରାନ୍ସର ସମର୍ଥନରେ ଡିଏମ ସରକାର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ମାନଙ୍କ ସହ ଗୋପନରେ ହାତ ମିଶାଇଥାଇ ପାରେ ଓ ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ଆମେରିକୀୟ ମାନଙ୍କୁ ଭିଏତନାମ ଛାଡ଼ିବା ଲାଗି ଆଦେଶ ଦେଇ ପାରେ । ଏଇ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସାଇଗନ ଓ
ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ଏକ ହ୍ୱାଇଟ ହାଉସ ବୈଠକରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବେ ଅବସ୍ଥା ପରିଦର୍ଶନ ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଏ ନେଇ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବିଭାଗ ତରଫରୁ ଜେନେରାଲ ଭିକ୍ଟର କ୍ରୁଲାକ ଓ ଗୃହ ବିଭାଗ ତରଫରୁ ଜୋସେଫ ମେଣ୍ଡେନହାଲ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ଉଭୟଙ୍କ ସୂଚନା ଠିକ୍ ଆକାଶ ପାତାଳ ତଫାତ୍ ଥିଲା । କ୍ରୁଲାକ ଜଣାଇଲେ ଯେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ବିରୋଧୀ ଯୁଦ୍ଧ ଚାଲିଛି ଓ ବିଜୟ ଅବଶ୍ୟମ୍ଭାବୀ ଏଣେ ମେଣ୍ଡେନହାଲ ସୂଚାଇଲେ ଯେ ଜନତାଙ୍କ ଭିତରେ ଆମେରିକାର ପ୍ରଭାବ ଦିନକୁ ଦିନ ହ୍ରାସ ପାଉଛି । କେନେଡ଼ି ପଚାରି "ତମେ ଦୁଇ ଭଦ୍ରବ୍ୟକ୍ତି ସମାନ ଦେଶ ପରିଦର୍ଶନରେ ଯାଇଥିଲ ତ!" ସେତେବେଳେ ସେ ଜାଣିନଥିଲେରେ କ୍ରୁଲାକ ଓ ମେଣ୍ଡେନହାଲଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅହି ନକୁଳ ସମ୍ପର୍କ ଓ ଫେରନ୍ତ ବିମାନ ଯାତ୍ରାରେ ଦୁହେଁ ପଦେ ହେଲେ କଥା ହୋଇନଥିଲେ ।
ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୬୩ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଜ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସଚିବ ମ୍ୟାକ୍ନାମାରା ଓ ଜେନେରାଲ ମ୍ୟାକ୍ସୱେଲ ଡ଼ି ଟେଲରଙ୍କୁ
ଟେଲର ଓ ମ୍ୟାକ୍ନାମାରା ଭିଏତନାମର ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଙ୍ଗୁୟେନ ଙ୍ଗୋକ ଥୋ (ଯିଏକି ଡିଏମଙ୍କ ଗାଦିଚ୍ୟୁତ ହେବା ଅବସ୍ଥାରେ ଶାସନ ଭାର ସମ୍ଭାଳିବା ଲାଗି ସର୍ବାଗ୍ର ପ୍ରାର୍ଥୀ ଥିଲେ) ଠାରୁ ଅତି ଜରୁରୀ ତଥ୍ୟ ପାଇଲେ । ଟେଲରଙ୍କୁ ମିଳିଥିବା ଭୁଲ ତଥ୍ୟ ସେନାବାହିନୀ ଯେ ଦେଶର ଆଭ୍ୟନ୍ତର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଜିତୁଛି ତାହାର ସେ ଖଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ । କେନେଡ଼ିଙ୍କ ଅନୁରୋଧାନୁସାରେ ଆମେରିକୀୟ ସେନା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ଲାଗି ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ଓ ବିଧି ମଧ୍ୟ ଏହି ମିଶନ ରିପୋର୍ଟରେ ରହିଥିଲା: ବର୍ଷ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ୧୦୦୦ ଓ ୧୯୬୫ ସୁଦ୍ଧା ପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମରିକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର (ଯାହାକି NSC ମତରେ ଏକ ଦିବାସ୍ୱପ୍ନ ପରି ଥିଲା) । ଶେଷ ରିପୋର୍ଟରେ ଲେଖା ଥିଲା ଯେ ସେନା ଆଗକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛି, ଡିଏମ ସରକାର ଲୋକପ୍ରିୟତା ହରାଇଥିଲେ ହେଁ ବିପ୍ଳବର ଆଶଙ୍କା ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ଡିଏମ ବା ନ୍ହୁଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ।
୨୨୧ କ ଧାଡ଼ି:
୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୬୩ରେ ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ମାନେ ବିଗ୍ ମିନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଡିଏମ ସରକାରକୁ ଗାଦିଚ୍ୟୁତ କରି ଡିଏମ ଓ ନ୍ହୁଙ୍କୁ ଗିରଫ କଲେ ଓ ପରେ ହତ୍ୟା କଲେ । ଏ ହତ୍ୟା ନେଇ କେନେଡ଼ି ଚକିତ ହୋଇଥିଲେ । ପରେ ସେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ମିନ ବାସ୍ତବରେ CIAର ଜନୈକ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ଡିଏମ ଓ ନ୍ହୁଙ୍କୁ ଦେଶରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ବାହାର କରିବା ଲାଗି କହିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ବିମାନ ଯୋଗାଡ଼ ଲାଗି ୨୪ ଘଣ୍ଟା ଆବଶ୍ୟକ କୁହାଯିବାରୁ ମିନ କହିଥିଲେ ଯେ ସେ ସେମାନଙ୍କୁ ଏତେ ଡେରି କଏଦରେ ରଖି ପାରିବେ ନାହିଁ ।
ଏହି ବିପ୍ଳବକୁ ନେଇ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଥମେ ଉଭୟ ଆମେରିକା ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମରେ ବେଶ୍ ଉତ୍ସାହ ଦେଖାଗଲା ଯେ ଯୁଦ୍ଧ ବିଜୟର ତଥାପି କିଛି ଆଶା ରହିଛି । ମ୍ୟାକ୍ଜର୍ଜ ବଣ୍ଡି
କେନେଡ଼ି ବଞ୍ଚିଥିଲେ ଓ ୧୯୬୪ରେ ପୁନଃ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ଭିଏତନାମ ଅବସ୍ଥା ଅଧିକ ଗୁରୁତର ହୋଇଥାନ୍ତା କି ନୁହଁ ଏ ନେଇ ଇତିହାସକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମତଭେଦ ରହିଛି । "The Fog of War" ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସଚିବ ମ୍ୟାକ୍ନାମାରା ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ ୧୯୬୪ ନିର୍ବାଚନ ପରେ
୧୯୬୪ରେ ଯେବେ ରବର୍ଟ କେନେଡ଼ିଙ୍କୁ ପଚରାଗଲା ଯେ ଯଦି ଦକ୍ଷିଣ ଭିଏତନାମ ପରାଜୟ ସୀମାରେ ପହଞ୍ଚିଥାନ୍ତା ତାହେଲେ ତାଙ୍କ ଭାଇ ଜୀବିତ ଥିଲେ ଏ ବିଷୟରେ କଣ କରିଥାନ୍ତେ । ରବର୍ଟ ଉତ୍ତର ଦେଲେ "ସେପରି ଚରମ ଅବସ୍ଥାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲେ ହିଁ ତାହା ଆମେ ସ୍ଥିର କରିବୁ ।" କେନେଡ଼ିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସମୟରେ
====ଆମେରିକାନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଭାଷଣ====
୧୦ ଜୁନ ୧୯୬୩ରେ ନିଜ ନିଜ କ୍ୟାରିୟରର ଶିଖରରେ କେନେଡ଼ି ୱାଶିଂଟନ ଡି.ସି.ର ଆମେରିକାନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଦୀକ୍ଷାନ୍ତ ସମାରୋହ ଅଭିଭାଷଣ (commencement address)ରେ "ଶାନ୍ତିର ରଣନୀତି" ନାମରେ ଯେଉଁ ଭାଷଣ ଟି ଦେଇଥିଲେ ତାହା ବେଶ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ସେ ଆଣବିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ନଷ୍ଟ କରିବା ଲାଗି ଏକ ବ୍ୟାବହାରିକ ଯୋଜନାର ରୂପରେଖ ଦେବା ସହ ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ଲାଗି ଏକ ଆଶାପୂର୍ଣ୍ଣ କିନ୍ତୁ ବାସ୍ତବବାଦୀ ପନ୍ଥା ଉପରେ ମନ୍ଥନ କରିଥିଲେ, ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ ଏହି ସମୟରେ ଆମେରିକା ଓ ସୋଭିଏତ ଋଷିଆ ମଧ୍ୟରେ ଏତେ ତିକ୍ତତା ଥିଲା ଯେ ଆଣବିକ ଯୁଦ୍ଧ ଆସନ୍ନ ପ୍ରାୟ ଲାଗୁଥିଲା ଓ ଶାନ୍ତିର କଳନା ହିଁ ଅସମ୍ଭବ ପ୍ରାୟ ଥିଲା । ତାଙ୍କ ଭାଷାରେ "ମୁଁ ଏପରି ବିଷୟ ଏଠି ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଯାହା ବିଷୟରେ ପ୍ରାୟ ଲୋକ ଅବଜ୍ଞ ଓ ଖୁବ କମ ହିଁ କଣ ସତ୍ୟ ତାହା ଜାଣିପାରନ୍ତି -- କିନ୍ତୁ ଏହା ହେଉଛି ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ଜରୁରୀ ବିଷୟ: ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ... ମୁଁ ଆଜି ଶାନ୍ତିର କଥା କହୁଛି କାରଣ ଆମେ ଆଜି ଯୁଦ୍ଧର ଏକ ନୂଆ ରୂପ ଦେଖୁଛେ ... ଏପରି ଯୁଗରେ ଯେଉଁଠି କେବଳ ଗୋଟିଏ ଆଣବିକ ଅସ୍ତ୍ରରେ ଏତେ ବିଧ୍ୱଂସକାରୀ ଶକ୍ତି ରହିଛି ଯେ ତାହା ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ମିତ୍ରଶକ୍ତି ମାନେ ପ୍ରଯୁକ୍ତ କରିଥିବା ସମସ୍ତ ଶକ୍ତିର ଦଶ ଗୁଣ ... ଏପରି ଯୁଗରେ ଯେ ଗୋଟିଏ ଆଣବିକ ଅସ୍ତ୍ର ପ୍ରୟୋଗରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ପାଣି, ପବନ ଓ ମାଟି ଦେଇ ପୃଥିବୀ କୋଣ କୋଣ ଯାଏଁ, ଆମର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ୀ ମାନଙ୍କ ଯାଏଁ ବ୍ୟାପିଯିବ ... ଠିକ ଆମ ସାହି ପଡ଼ିଶାରେ ଶାନ୍ତି ପରି ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ଲାଗି ଆବଶ୍ୟକ ନୁହଁ ଯେ ପ୍ରତି ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ
====ପଶ୍ଚିମ ବର୍ଲିନ ଭାଷଣ====
୨୩୫ କ ଧାଡ଼ି:
୧୯୬୩ରେ ଜର୍ମାନୀ ସୁରକ୍ଷା ସ୍ତରରେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ପୂର୍ବ ଆଡ଼ୁ ସୋଭିଏତ ମାନଙ୍କ ଆକ୍ରମଣ ଆଉ ଏହି ସମୟକୁ ଆସନ୍ନ ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ ଚାନ୍ସେଲର ଆଡ଼େନାଉରଙ୍କ ଅବସର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ । ଏପରି ଘଡ଼ିସନ୍ଧି ସମୟରେ ଫରାସୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଚାର୍ଲ୍ସ ଡି ଗଲ ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦୀ ଆମେରିକୀୟ ଓ ସୋଭିଏତ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବର ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତରରେ ଏକ ଫରାସୀ-ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ ଗଠବନ୍ଧନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ କରୁଥିଲେ । ତେବେ କେନେଡ଼ି ଏହି ଫରାସୀ-ଜର୍ମାନୀ ସହଭାଗିତା, ଇଉରୋପରେ [[ନାଟୋ]]ର ପ୍ରଭାବକୁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ କରିବ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା କରିଥିଲେ ।
୨୬ ଜୁନରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେନେଡ଼ି ପଶ୍ଚିମ ବର୍ଲିନରେ ଜର୍ମାନୀ ପ୍ରତି ଆମେରିକାର
କେନେଡ଼ି, ବର୍ଲିନ ପ୍ରାଚୀରର ନିର୍ମାଣକୁ, ସାମ୍ୟବାଦର ବିଫଳତାର ଅନ୍ୟତମ ଉଦାହରଣ ରୂପେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରି କହିଥିଲେ: "ସ୍ୱାଧୀନତାର ନିଜସ୍ୱ ସମସ୍ୟା ଗୁଡ଼ିଏ ରହିଛି, ଆଉ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଭୁଲଭଟକା ନାହିଁ ତା ନୁହଁ । କିନ୍ତୁ ଏପରି ପରିସ୍ଥିତି ଆଜି ଯାଏଁ ଉପୁଜି ନାହିଁ ଯେ ଆମେ ଆମ ଜନତାଙ୍କୁ ଆବଦ୍ଧ କରି ରଖିବା ଲାଗି, ତାଙ୍କୁ ପଳାୟନରୁ ରୋକିବା ଲାଗି ଗୋଟେ ବିଶାଳ ପ୍ରାଚୀର ନିର୍ମାଣ କରିବୁ ।" ତାଙ୍କର ଏହି ଭାଷଣ ସେଥିରେ ଥିବା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବାକ୍ୟ ''"Ich bin ein Berliner"'' (ମୁଁ ଜଣେ ବର୍ଲିନ ନଗରବାସୀ) ନାମରେ ବେଶ ଜଣାଶୁଣା । ଏହି ଭାଷଣ ଶୁଣିବା ଲଗି ପ୍ରାୟ ୧୦ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ରାସ୍ତାକୁ ଓହ୍ଲାଇ ଆସିଥିଲେ । ସେ ପରେ ଟେଡ଼ ସୋରେନସନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ "ଆମେ ବଞ୍ଚିଥିବା ଯାଏଁ ଆମେ ଏପରିଆଉ ଗୋଟେ ଦିନ କେବେ ଦେଖି ପାରିବୁ ନାହିଁ ।"
୨୪୩ କ ଧାଡ଼ି:
୧୯୬୦ରେ କେନେଡ଼ି କହିଥିଲେ "ଇସ୍ରାଏଲ ତିଷ୍ଠି ରହିବ ଓ ସମୃଦ୍ଧ ମଧ୍ୟ ହେବ । ଏହା ଆଶାର ମାନସ ସନ୍ତାନ ଓ ବୀର ମାନଙ୍କ ଭୂମି । ବାଧାବିଘ୍ନ କେବେ ବି ଏହାକୁ ଭାଙ୍ଗିପାରିବ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଅସଫଳତା ଏହାକୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିପାରିବ ନାହିଁ । ଇସ୍ରାଏଲ ସହ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଢାଲ ଓ ସ୍ୱାଧୀନତାର ତରବାରୀ ଅଛି ।"
ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦବୀରେ ସ୍ଥାନିତ ହେବା ପରେ କେନେଡ଼ି ପ୍ରଥମ କରି ଇସ୍ରାଏଲ ସହ ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗିତା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଆମେରିକୀୟ-ଇସ୍ରାଏଲୀ ସାମରିକ ଗଠବନ୍ଧନରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କେନେଡ଼ି (ଯାହାକି ପରବର୍ତ୍ତୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ କ୍ରମାଗତ ଚାଲୁ ରହିଥିଲା) । ଆଇଜେନହାୱାର ଓ ଟ୍ରୁମ୍ୟାନ ସରକାର ଇସ୍ରାଏଲ ଉପରେ ଲଗାଇଥିବା ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ରପ୍ତାନୀ ପ୍ରତିବନ୍ଧ ମଧ୍ୟ ସେ ଉଠାଇ ଦେଲେ । ଇସ୍ରାଏଲର
୧୯୬୨ରେ ପ୍ରଥମ କରି କେନେଡ଼ି ଅଣଆଧିକାରିକ ଭାବେ
ଏହି ନବନିର୍ମିତ ସାମରିକ ଗଠବନ୍ଧନ ଯୋଗୁଁ କେନେଡ଼ି ଓ ଇସ୍ରାଏଲ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ
କେନେଡ଼ି ଇସ୍ରାଏଲର ଏପରି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ନେଇ ସଂଶୟୀ ଥିଲେ, ମେ ୧୯୬୩ରେ ଲିଖିତ ଏକ ଚିଠିରେ ସେ ବେନ-ଗୁରିୟନଙ୍କୁ ଚେତାଇଥିଲେ ଯେ ଯଦି ଇସ୍ରାଏଲର ଆଣବିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସଠିକ ଓ ବିଶ୍ୱାସଯୋଗ୍ୟ ତଥ୍ୟ ନ ମିଳେ ତାହେଲେ ଆମେରିକୀୟ-ଇସ୍ରାଏଲୀ ଗଠବନ୍ଧନର ଭବିଷ୍ୟ ନାହିଁ । ଏଣେ ବେନ-ଗୁରିୟନ ବାରମ୍ବାର କେନେଡ଼ିଙ୍କୁ ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଡିମୋନାର ଆଣବିକ ପ୍ରକଳ୍ପର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ । ନିଜର ଆଣବିକ କେନ୍ଦ୍ର ଗୁଡ଼ିକର ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ପରମାଣୁ ଶକ୍ତି ଅଭିକରଣ (IAEA) ଜାଞ୍ଚ କରାଇବା ଲାଗି ଆମେରିକୀୟ
ସେମୋର ହର୍ଷଙ୍କ ମତରେ ଇସ୍ରାଏଲୀ ମାନେ ଆମେରିକୀୟ ମାନଙ୍କୁ ଦେଖାଇବା ଲାଗି ନକଲି କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ରୁମ ମାନ ତିଆରି କରିଥିଲେ । ଆବେ ଫାଇନବର୍ଗ କହିଥିଲେ ଯେ "ମୋ କାମ ଥିଲା ଯେ ମୁଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଆଗୁଆ ଜଣାଇଦେବି କି କେନେଡ଼ି (ନିରୀକ୍ଷଣ ଲାଗି) ଚାପ ପକାଉଛନ୍ତି ।" ହର୍ଷ ପରେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ "ଏଇ ଜାଞ୍ଚ ପ୍ରଣାଳୀ ପୁରା ଆଗରୁ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ଥିଲା । କେନେଡ଼ି ଓ ତାଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ପରାମର୍ଶଦାତାଙ୍କୁ ପରୋକ୍ଷ ଭାବେ ଜଣାଇ ଦିଆ ଯାଇଥିଲା ଯେ ଏଇଟା କେବଳ ଘଣ୍ଟଘୋଡ଼ା ଛଡ଼ା ଆଉ କିଛି ନୁହଁ: ଆମେରିକୀୟ ଜାଞ୍ଚ ଦଳ ନିରୀକ୍ଷଣର ଯଥେଷ୍ଟ ଆଗରୁ ଏହା ଇସ୍ରାଏଲ ସରକାରକୁ ଜଣାଇବାକୁ ହେବ ବୋଲି ସର୍ତ୍ତ ଥିଲା । ମାର୍କ ଟ୍ରାଖ୍ଟେନବର୍ଗ ପରେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ: "ଇସ୍ରାଏଲୀ ମାନେ କଣ କରୁଛନ୍ତି ତାହା ଜାଣିବା ସୁଦ୍ଧା କେନେଡ଼ି ଏହି ଜାଞ୍ଚ
ଗୃହ ବିଭାଗର ନିକଟ ପୂର୍ବ ଘଟଣା ଅଧିବିଭାଗର ଡାଇରେକ୍ଟର ରଜର ଡାଭିସ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୬୫ରେ ନିଷ୍କର୍ଶ କରିଥିଲେ ଯେ ଇସ୍ରାଏଲ ଆଣବିକ ଅସ୍ତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି । ତାଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ୧୯୬୮-୬୯ ସୁଦ୍ଧା ଇସ୍ରାଏଲ ଆଣବିକ ଅସ୍ତ୍ର କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବ । ୧ ମେ ୧୯୬୮ରେ ଗୃହ ବିଭାଗ ଅଧିସଚିବ ନିକୋଲାସ କାଜେନବାଖ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜନସନଙ୍କୁ ଜଣାଇଥିଲେ ଯେ ଡିମୋନା ବର୍ଷକୁ ଦୁଇଟି ପରମାଣୁ ବୋମା ତିଆରି କରିବା ଲାଗି ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ଲୁଟୋନିୟମ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଛି । ଗୃହ ବିଭାଗର ଯୁକ୍ତି ଥିଲା ଯେ ଯଦି
====ଇରାକ====
| |||