"ଆର୍କିଓପ୍ଟେରିକ୍ସ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ
Content deleted Content added
ଟିକେ ଇଂରାଜୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ |
Coldbreeze16 (ଆଲୋଚନା | ଅବଦାନ) No edit summary |
||
୧ କ ଧାଡ଼ି:
{{automatic taxobox
| name = ''Archaeopteryx''
| fossil_range = [[Late Jurassic]], {{fossil range|150.8|148.5}}
| image = Archaeopteryx lithographica (Berlin specimen).jpg
| image_caption = The Berlin Archaeopteryx specimen (''A. siemensii'').
| image_alt = Fossil of complete Archaeopteryx, including indentations of feathers on wings and tail
| authority = [[Christian Erich Hermann von Meyer|Meyer]], 1861<br> ([[conserved name]])
| type_species = {{extinct}}'''''Archaeopteryx lithographica'''''
| type_species_authority = Meyer, 1861 (conserved name)
| subdivision_ranks = [[Species|Other Species]]
| subdivision =
{{extinct}}'''''Archaeopteryx siemensii'''''<br /><small>Dames, 1897</small>
| display_parents = 2
| synonyms =
*''Griphosaurus'' <br/><small>Wagner, 1862 ([[rejected name]])</small>
*''Griphornis'' <br/><small>Woodward, 1862 (rejected name)</small>
*''Archaeornis'' <br/><small>Petronievics, 1917</small>
*''Jurapteryx'' <br/><small>Howgate, 1984</small>
*''Wellnhoferia'' <br/><small>Elżanowski, 2001</small>
<!--{{collapsible list|bullets = true
|title=<small>Species synonymy</small>
|''[[Pterodactylus]] crassipes'' <br/><small>Meyer, 1857 (rejected name)</small>
|''[[Rhamphorhynchus]] crassipes'' <br/><small>(Meyer, 1857) (rejected name)</small>
|''[[Scaphognathus]] crassipes'' <br/><small>(Meyer, 1857) (rejected name)</small>
|''Archaeopteryx crassipes'' <br/><small>(Meyer, 1857) (rejected name)</small>
|''Griphosaurus problematicus'' <br/><small>Wagner, 1862 (rejected name)</small>
|''Griphornis longicaudatus'' <br/><small>Woodward, 1862 (rejected name)</small>
|''Griphosaurus longicaudatus'' <br/><small>(Woodward, 1862) (rejected name)</small>
|''Archaeopteryx macrura'' <br/><small>Owen, 1862 (rejected name)</small>
|''Archaeopteryx siemensii''? <br/><small>(Dames, 1897)</small>
|''Archaeornis siemensii'' <br/><small>(Dames, 1897)</small>
|''Archaeopteryx owenii'' <br/><small>Petronievics, 1917 (rejected name)</small>
|''Archaeopteryx recurva'' <br/><small>Howgate, 1984</small>
|''Jurapteryx recurva'' <br/><small>(Howgate, 1984)</small>
|''Archaeopteryx bavarica'' <br/><small>Wellnhofer, 1993</small>
|''[[Wellnhoferia grandis]]''? <br/><small>Elżanowski, 2001</small>
}}-->
}}
ଆର୍କିଓପ୍ଟେରିକ୍ସ କିମ୍ୱା ଉର୍ଭୋଗେଲ ହେଉଛି ଏକ ବିଲୁପ୍ତ ପକ୍ଷୀ ସଦୃଶ ଡାଇନୋସର ପ୍ରଜାତି ଯାହାକି ପର ଥିବା ଡାଇନୋସର ଓ ଆଧୁନିକ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରାଣୀ । ଆର୍କିଓପ୍ଟେରିକ୍ସ ନାମଟି ଗ୍ରୀକ୍ (ଆର୍କାୟୋସ-ପୁରାତନ + ପ୍ଟେରିକ୍ସ-ପକ୍ଷ ବା ପର) । ପ୍ରାୟ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମଧ୍ୟରୁ ଏହା ସର୍ବପ୍ରଥମ ପକ୍ଷୀ (ଆଭିଆଲେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ) ବିଦିତ ହୋଇସାରିଥିଲା <ref name=Xiaotingia>{{cite journal |title=An ''Archaeopteryx''-like theropod from China and the origin of Avialae |url=http://www.nature.com/nature/journal/v475/n7357/full/nature10288.html |date=28 July 2011 |journal=Nature |volume=475 |pages=465–470 |doi=10.1038/nature10288 |issue=7357 |author=Xing Xu, Hailu You, Kai Du and Fenglu Han |pmid=21796204}}</ref> ଯଦିଓ ପରେ ଆହୁରି ପୁରାତନ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପକ୍ଷୀ ଯଥା [[ଆଙ୍କିଓର୍ନିସ]], [[ଜିଆଓଟିଞ୍ଜିଆ]], [[ଆଉରର୍ନିସ]] ଆଦି ଆବିଷୃତ ହୋଇଥିଲେ ।<ref name=Nature>{{Cite doi|10.1038/nature12168}}</ref>
ଆର୍କିଓପ୍ଟେରିକ୍ସ ପ୍ରାୟ ୧୫କୋଟି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଜୁରାସିକ ଯୁଗର ଶେଷଆଡେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଦକ୍ଷିଣ ଜର୍ମାନୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଇଉରୋପ ଏକ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ ଥିଲା । ଆର୍କିଓପ୍ଟେରିକ୍ସର ଦେଖିବାକୁ କାଉ ଆକାରର ଥିଲା । <ref name=Erickson_etal_2009/> ଏହାର ସବୁଠୁ ବଡ ଜାତି ପ୍ରାୟ ୦.୫ ମିଟର ଆକାରର ଥିଲା । ଛୋଟ ଆକାର, ଚଉଡା ପକ୍ଷ ଓ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉଡିବାର କ୍ଷମତା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏଗୁଡିକର ଆଜିର ପକ୍ଷୀଙ୍କ ତୁଳନାରେ ତତ୍କାଳୀନ ଡାଇନୋସରଙ୍କ ସହ ଅଧିକ ସମାନତା ଥିଲା । ପାଟିରେ ଥିବା ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଦାନ୍ତ, ତିନି ନଖ ବିଶିଷ୍ଟ ପଞ୍ଝା, ହାଡ ବିଶିଷ୍ଟ ଲମ୍ୱା ଲାଞ୍ଜ, କଙ୍କାଳ ସଂରଚନା ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସେମାନେ ଡ୍ରୋମାୟୋସର ଓ ଟ୍ରୁଡଣ୍ଟିଡ ପରି ଡାଇନୋସରର ସମତୁଲ୍ୟ ଥିଲେ ।<ref name=Yalden_1/><ref name=UCal_Chiappe/>
ଏହା ପକ୍ଷୀଙ୍କ କ୍ରମବିକାଶ (evolution) ଓ ଡାଇନୋସରର ଅଧ୍ୟୟନରେ ସହାୟକ । ଆର୍କିଓପ୍ଟେରିକ୍ସର ଗୋଟିଏ ପର ୧୮୬୧ ରେ ମିଳିଥିଲା ଓ ସେଇଥିରୁ ନାମକରଣ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା । <ref name=Griffiths/> ସେଇ ବର୍ଷ ଏହାର ଗୋଟେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କଙ୍କାଳ ମଧ୍ୟ ମିଳିଥିଲା । ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ମାନଙ୍କରେ ଏହାର ଆହୁରି ୧୦ଗୋଟି ଜୀବାଶ୍ମ ମିଳିଛି । ଏହି ପ୍ରଥମ କଙ୍କାଳ, ଚାର୍ଲ୍ସ ଡାର୍ୱିନଙ୍କ On the Origin of Species ର ପ୍ରକାଶନର ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ଆବିଷୃତ ହୋଇଥିଲା ଓ ତାଙ୍କ କ୍ରମବିକାଶ ମତର ଦୃଢ ପ୍ରମାଣ ହୋଇଥିଲା ।
[[File:Archiesizeall1.svg|thumb|300px|alt=Archaeopteryx sizes ranging between about 25 and 50 cm long and between 25 and 60 cm in wingspan|ଆଠଟି ଆର୍କିଓପ୍ଟେରିକ୍ସ ନମୁନା ମନୁଷ୍ୟ ତୁଳନାରେ]]
==ଆଧାର==
| |||