ବରପାଲି ପାଇଖାନା

ବରପାଲି ପାଇଖାନା (ଇଂରାଜୀରେ pit latrine ବା pit toilet) ଏକ ପ୍ରକାର ପାଇଖାନା ଯେଉଁଠାରେ ମାଟି ଖୋଳାଯାଇଥିବା ଏକ ବରପାଲିରେ ମାନବ ମଳ ସଂଗୃହିତ ହୁଏ । ସେଠାରେ ଜଳ ଆଦୌ ବ୍ୟବ‌ହାର ହୁଏ ନାହିଁ ବା ୧ରୁ ୩ ଲିଟର ପାଣି ଢାଳି ସଫା କରାଯାଏ । ^[୨] ଖୋଲା ପାଇଖାନା ବା ପଡ଼ିଆରେ ମଳ ତ୍ୟାଗ ଅପେକ୍ଷା ଏହି ପାଇଖାନା ବ୍ୟବ‌ହାର କଲେ ଅନେକ ରୋଗ ବ୍ୟାପିବା ବନ୍ଦ ହୁଏ । ^[୩]^[୪] ବରପାଲି ଭିତରେ ମଳ ଥିବାରୁ ମାଛିଦ୍ୱାରା ବ୍ୟାଧିଜନ‌କ ରୋଗାଣୁ ଇତ୍ୟାଦି ବ୍ୟାପିପାରେ ନାହିଁ । ^[୩] ରୋଗାଣୁ ଓ ଅନ୍ତନଳୀ କୀଟ ଗୁଡ଼ିକ ସଂକ୍ରମଣକାରୀ ତରଳ ଝାଡ଼ା ବ୍ୟାପିବାର ମୂଖ୍ୟ କାରଣ ।^[୪] ସନ ୨୦୧୧ରେ ୫ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସ ପିଲାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ୦.୭ ନିୟୁତ ଥିଲା ଓ ୨୫୦ ନିୟୁତ ସ୍କୁଲ ଦିବସ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା । ^[୪]^[୫] ବରପାଲି ପାଇଖାନା ସ୍ୱଳ୍ପ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ତିଆରି ହୁଏ ଓ ଏହାଦ୍ୱାର ମଳ ଓ ମାନବ ମଧ୍ୟରେ ଫରକ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ^[୩]

ବରପାଲି ପାଇଖାନାର ତିନୋଟି ଭାଗ ଥାଏ: ଭୂମିରେ ଗୋଟିଏ ଗାତ, ଗାତ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ବଡ଼ କଣା ଥିବା ଫଳକ ବା ସ୍ଲାବ ଓ ଛାତ । ^[୨] ଗାତର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅତି କମ୍‌ରେ ୩ ମିଟର ବା ୧୦ ଫୁଟ ଏବଂ ବ୍ୟାସ ୧ମିଟର ବା ୩.୨ ଫୁଟ । ^[୨] ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁସାରେ ଏହି ପାଇଖାନା ଘରଠାରୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଦୂରତାରେ କରାଯିବ ଯେପରିକି ସ‌ହଜରେ ସେଠାକୁ ଯାଇହେବ ତ‌ଥା ସେଠାରୁ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ଆସି ପାଇବ ନାହିଁ । ^[୩] ସେଠାରୁ ଭୂତଳ ଜଳ ବା ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଯଥେଷ୍ଟ ଦୂରରେ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ ଯେପରି ଜଳ ଅପମିଶ୍ରିତ ନ ହେବ । ଗାତ ଉପରେ ଥିବା ସ୍ଲାବରେ ଥିବା କଣାରେ ପିଲା ଖସି ନ ପଡ଼ିବା ନିମନ୍ତେ ତାହାର ବ୍ୟାସ ୯.୮ ଇଞ୍ଚରୁ ବେଶୀ ହେବ ନାହିଁ । ଗାତ ଭିତରକୁ ଆଲୋକ ନ ପଡ଼ିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦରକାର ଫଳରେ ମାଛି ହେବେ ନାହିଁ । ବ୍ୟବ‌ହାର ନ ହେବା ସମୟରେ ଗାତକୁ ଘୋଡ଼େଇ ରଖିବା ଦରକାର । ^[୩] ଗାତଟି ପୁରି ଆସି ୦.୫ ବା ୧.୬ ଗଭୀର ହେଲେ ତାହାର ମଳ ନିଷ୍କାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଏ ବା ତାହାକୁ ପୋତି ଅନ୍ୟ ଯାଗାରେ ନୂଆ ପାଇଖାନା ତିଆରି କରାଯାଏ । ^[୬] ଗାତ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ଜମାଟ ମଳ ନିଷ୍କାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କଷ୍ଟକର ଓ ଜଟିଳ । ଉପ‌ଯୁକ୍ତ ଉପାୟରେ ନ କଲେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସମସ୍ୟା ରହେ ।

ଗୋଟିଏ ମୌଳିକ ବରପାଲି ଅନେକ ଉପାୟରେ ଉନ୍ନତ କରାଯାଏ । ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ନଳୀଟିଏ ଗାତ ମଧ୍ୟରେ ପୁରେଇ ଦିଆଯାଏ ଯେପରିକି ତାହାର ଅନ୍ୟ ମୁଣ୍ଡଟି ବ‌ହୁତ ଉପରେ ରହିବ । ଏହାଦ୍ୱାରା ବାଯୁ ଚଳନ ହେବ ଓ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ହେବନାହିଁ । ଫାଇବର୍ ଗ୍ଲାସର ଜାଲି ନଳୀ ମୁଣ୍ଡରେ ଦେଲେ ମାଛି ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବା ନାହିଁ । ସ୍କାବ‌ର କଣା ନ ଘୋଡ଼େଇଲେ ମଧ୍ୟ ଚଳିବ । ^[୬] ଏହି ସ୍ଲାବଟିକୁ ସିମେଣ୍ଟ ଦେଇ ଚଟାଣ ତିଆରି କଲେ ଉପର ପାଣି ଗାତକୁ ଗଡ଼ିଯିବ ଓ ଆକୃତିଟି ମଝଭୁତ ହେବ । ^[୨]^[୬]

ସନ ୨୦୧୩ରେ ପ୍ରାୟ ୧.୭୭ ବିଲିଅନ ଲୋକ ବରପାଲି ବ୍ୟବ‌ହର କରିଛନ୍ତି । ^[୭] ବିକଶିତ ଦେଶ, ଗ୍ରାମୀଣ ଇଲାକା ଓ ଜନଶୂନ୍ୟ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଏହି ପାଇଖାନା ଅଛି । ସନ ୨୦୧୧ରେ ପ୍ରାୟ ୨.୫ ବିଲିଅନ ଲୋକଙ୍କରା ପାଇଖାନା ସୁବିଧା ନ ଥିଲା ଓ ଏକ ବିଲିଅନ ଲୋକ ଖୋଲା ପଡ଼ିଆରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରୁଥିଲେ । ^[୮] ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆ ଓ ସବ୍‌ସାହାରା ଇଲାକାରେ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ପାଇଖାନା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି । ^[୮] ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ବରପାଲି ତିଆରି ଖର୍ଚ୍ଚ ଗୋଟିକୁ ୨୫ରୁ ୬୦ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର । ^[୯] ଏହାର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷନ ଖର୍ଚ୍ଚ ବାର୍ଷିକ ୧.୫ରୁ ୪ ଡଲାର ଯାହା ହିସାବକୁ ନିଆଯାଏ ନାହିଁ । ^[୧୦] ଭାରତର କେତେକ ଗ୍ରାମୀଣ ଇଲାକାରେ ପାଇଖାନା ନାହିଁ ତ କନ୍ୟା ନାହିଁ ସ୍ଲୋଗନ ମହିଳାମାନେ ଦେଇ ପାଇଖାନା ନ ଥିବା ଘରେ ବିବାହ କରିବାକୁ ମନା କରି ପାଇଖାନା ବ୍ୟବ‌ହାର କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଛନ୍ତି । ^[୧୧]^[୧୨]

ଆଧାର

↑ WEDC. Latrine slabs: an engineer’s guide, WEDC Guide 005 (PDF). Water, Engineering and Development Centre The John Pickford Building School of Civil and Building Engineering Loughborough University. p. 22. ISBN 978 1 84380 143 6.
↑ ^୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ Tilley, E., Ulrich, L., Lüthi, C., Reymond, Ph. and Zurbrügg, C. (2014). Compendium of Sanitation Systems and Technologies (2 ed.). Dübendorf, Switzerland: Swiss Federal Institute of Aquatic Science and Technology (Eawag). ISBN 9783906484570.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ^୩.୦ ^୩.୧ ^୩.୨ ^୩.୩ ^୩.୪ "Simple pit latrine (fact sheet 3.4)". who.int. 1996. Archived from the original on 19 December 2012. Retrieved 15 August 2014.
↑ ^୪.୦ ^୪.୧ ^୪.୨ "Call to action on sanitation" (PDF). United Nations. Archived from the original (pdf) on 13 May 2015. Retrieved 15 August 2014.
↑ Walker, CL; Rudan, I; Liu, L; Nair, H; Theodoratou, E; Bhutta, ZA; O'Brien, KL; Campbell, H; Black, RE (Apr 20, 2013). "Global burden of childhood pneumonia and diarrhoea". Lancet. 381 (9875): 1405–16. doi:10.1016/s0140-6736(13)60222-6. PMID 23582727.
↑ ^୬.୦ ^୬.୧ ^୬.୨ François Brikké (2003). Linking technology choice with operation and maintenance in the context of community water supply and sanitation (PDF). World Health Organization. p. 108. ISBN 9241562153. Archived from the original (PDF) on 2005-11-05. Retrieved 2015-03-29.
↑ Graham, JP; Polizzotto, ML (May 2013). "Pit latrines and their impacts on groundwater quality: a systematic review". Environmental health perspectives. 121 (5): 521–30. doi:10.1289/ehp.1206028. PMID 23518813.
↑ ^୮.୦ ^୮.୧ Progress on sanitation and drinking-water - 2014 update (PDF). WHO. 2014. pp. 16–20. ISBN 9789241507240. Archived from the original (pdf) on 2016-03-03. Retrieved 2015-03-29.
↑ Selendy, Janine M. H. (2011). Water and sanitation-related diseases and the environment challenges, interventions, and preventive measures. Hoboken, N.J.: Wiley-Blackwell. p. 25. ISBN 9781118148600.
↑ Sanitation and Hygiene in Africa Where Do We Stand?. Intl Water Assn. 2013. p. 161. ISBN 9781780405414.
↑ Global Problems, Smart Solutions: Costs and Benefits. Cambridge University Press. 2013. p. 623. ISBN 9781107435247.
↑ Stopnitzky, Yaniv (12 December 2011). "Haryana's scarce women tell potential suitors: "No loo, no I do"". Development Impact. Blog of World Bank. Retrieved 17 November 2014.

[:0-1] WEDC. Latrine slabs: an engineer’s guide, WEDC Guide 005 (PDF). Water, Engineering and Development Centre The John Pickford Building School of Civil and Building Engineering Loughborough University. p. 22. ISBN 978 1 84380 143 6.

[Till2014-2] ୨.୦ ^୨.୧ ^୨.୨ ^୨.୩ Tilley, E., Ulrich, L., Lüthi, C., Reymond, Ph. and Zurbrügg, C. (2014). Compendium of Sanitation Systems and Technologies (2 ed.). Dübendorf, Switzerland: Swiss Federal Institute of Aquatic Science and Technology (Eawag). ISBN 9783906484570.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[WHO3.4-3] ୩.୦ ^୩.୧ ^୩.୨ ^୩.୩ ^୩.୪ "Simple pit latrine (fact sheet 3.4)". who.int. 1996. Archived from the original on 19 December 2012. Retrieved 15 August 2014.

[UN2015-4] ୪.୦ ^୪.୧ ^୪.୨ "Call to action on sanitation" (PDF). United Nations. Archived from the original (pdf) on 13 May 2015. Retrieved 15 August 2014.

[5] Walker, CL; Rudan, I; Liu, L; Nair, H; Theodoratou, E; Bhutta, ZA; O'Brien, KL; Campbell, H; Black, RE (Apr 20, 2013). "Global burden of childhood pneumonia and diarrhoea". Lancet. 381 (9875): 1405–16. doi:10.1016/s0140-6736(13)60222-6. PMID 23582727.

[VIP2003-6] ୬.୦ ^୬.୧ ^୬.୨ François Brikké (2003). Linking technology choice with operation and maintenance in the context of community water supply and sanitation (PDF). World Health Organization. p. 108. ISBN 9241562153. Archived from the original (PDF) on 2005-11-05. Retrieved 2015-03-29.

[Graham2013-7] Graham, JP; Polizzotto, ML (May 2013). "Pit latrines and their impacts on groundwater quality: a systematic review". Environmental health perspectives. 121 (5): 521–30. doi:10.1289/ehp.1206028. PMID 23518813.

[UN2014Report-8] ୮.୦ ^୮.୧ Progress on sanitation and drinking-water - 2014 update (PDF). WHO. 2014. pp. 16–20. ISBN 9789241507240. Archived from the original (pdf) on 2016-03-03. Retrieved 2015-03-29.

[Wiley-Blackwell-9] Selendy, Janine M. H. (2011). Water and sanitation-related diseases and the environment challenges, interventions, and preventive measures. Hoboken, N.J.: Wiley-Blackwell. p. 25. ISBN 9781118148600.

[10] Sanitation and Hygiene in Africa Where Do We Stand?. Intl Water Assn. 2013. p. 161. ISBN 9781780405414.

[Cambridge_University_Press-11] Global Problems, Smart Solutions: Costs and Benefits. Cambridge University Press. 2013. p. 623. ISBN 9781107435247.

[:2-12] Stopnitzky, Yaniv (12 December 2011). "Haryana's scarce women tell potential suitors: "No loo, no I do"". Development Impact. Blog of World Bank. Retrieved 17 November 2014.

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୧]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

[୧୦]

[୧୧]

[୧୨]