ନାଗେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର
ନାଗେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଥିବା ଏକ ଅପୂଜା ଦେଉଳ ।[୧] ଏହା ଲିଙ୍ଗରାଜ ୱେଷ୍ଟ କ୍ୟାନାଲର ପଶ୍ଚିମ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । କ୍ୟାନାଲର ଆର ପଟେ ୧୦.୩୫ ମିଟର (୩୪.୦ ଫୁଟ) ଦୂରତାରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ।
| ନାଗେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର | |
|---|---|
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | ଭୁବନେଶ୍ୱର |
| State | ଓଡ଼ିଶା |
| Country | ଭାରତ |
| ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି | 20°14′47″N 85°51′24″E / 20.24639°N 85.85667°E |
| Architecture | |
| Type | କଳିଙ୍ଗ ଶୈଳୀ (କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପତ୍ୟକଳା) |
| Elevation | 8 m (26 ft) |
ଶିଳ୍ପତତ୍ତ୍ୱ
ସମ୍ପାଦନାନାଗେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଭୁବନେଶ୍ୱର ମଧ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ମନ୍ଦିର ପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚାଷଜମି ଓ ଆବାସସ୍ଥାନ ଅଛି । ଦେଉଳ ପୂର୍ବମୁଖୀ ହୋଇ ୫.୬ ମି ପ୍ରସ୍ଥ, ୫.୦ ମି ଗଭୀରତା ଓ ୦.୪ ମି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଥିବା ମଞ୍ଚା ଉପରେ ରହିଛି ।ମୁଖ୍ୟ ଦେଉଳର ଉଚ୍ଚତା ୮.୧୫ ମି (୨୬.୭ ଫୁ) ।
ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭଗୃହ ଶୂନ୍ୟ । ବାହ୍ୟ କାନ୍ଥଗୁଡ଼ିକର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ଦେଖି ଏହି ମନ୍ଦିର ଶିବଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗଢ଼ାଯାଇଥିଲା ବୋଲି ଜଣାଯାଏ ।ପାର୍ଶ୍ୱଦେବାଦେବୀଙ୍କ ଲାଗି ନିଶାଦେଉଳ ଥିଲେହେଁ ପାର୍ଶ୍ୱଦିଅଁମାନଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଆଉ ନାହିଁ । ମନ୍ଦିରର ବାହାର ଗଠନ ମୁକ୍ତେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଭଳି ରଙ୍ଗଡାଳିମ୍ବ ପଥରରେ (ଇଂରାଜୀରେ ochrous sandstone) ଗଢ଼ାହୋଇଛି ।କଳିଙ୍ଗ ଶୈଳୀରେ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ପଥର ଗାତ୍ରରେ ଖୋଦନ କରାଯାଇଛି ।
ଇତିହାସ
ସମ୍ପାଦନାନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ମତରେ ମନ୍ଦିରଟି କେଶରୀ ବଂଶର ରାଜାମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
ସଂରକ୍ଷଣ
ସମ୍ପାଦନାମନ୍ଦିରଟି ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭଲ ଅବସ୍ଥାରେ ଅଛି । କେବଳ ପୂର୍ବରୁ ରଙ୍ଗ ଦିଆଯାଇଥିବା କେତୋଟି ଯାଗାରେ ରଙ୍ଗ ପରସ୍ତ ଛାଡ଼ିଯାଇଛି ।ଏହା ଛଡ଼ା ପଥର ଦେଉଳ ଉପରେ ବହୁ ଗଛଲତା ମାଡ଼ିଯାଇଛି ।
ମନ୍ଦିରଟି ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରାଯାଇ ନବୀକୃତ ହୋଇଥିଲା ।ସେହି କାର୍ଯ୍ୟବେଳେ ପ୍ରସ୍ତର ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ଧଳା ରଙ୍ଗରେ ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଇଥିବାରୁ ମନ୍ଦିରର ମୂଳ ନିର୍ମାଣ ବହୁ ବିକୃତ ହୋଇଯାଇଛି ।
ଅଧିକ ପଠନ
ସମ୍ପାଦନାଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- Pradhan, Sadasiba. Lesser Known Monuments of Bhubaneswar. ISBN 81-7375-164-1.
ବାହ୍ୟ ଲିଙ୍କ
ସମ୍ପାଦନା- ↑ Suriya (26 August 2015). Jothirlingam: The Indian Temple Guide. Partridge Publishing India. pp. 121–. ISBN 978-1-4828-4786-4.