ଦୀନେଶ ନନ୍ଦିନୀ ଡାଲମିଆ
ଦୀନେଶ ନନ୍ଦିନୀ ଡାଲମିଆ (୧୬ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୮ - ୨୫ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୭) ଜଣେ ଭାରତୀୟ କବି, କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ଲେଖକ ଏବଂ ହିନ୍ଦୀ ସାହିତ୍ୟର ଔପନ୍ୟାସିକ ଥିଲେ ।[୧] ସେ ଡାଲମିଆ ଗ୍ରୁପର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ରାମକୃଷ୍ଣ ଡାଲମିଆଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଚାରିଜଣ ପତ୍ନୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ତିନିଜଣ ଜୀବିତ ଥିଲେ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ସେ ତାଙ୍କର ପଞ୍ଚମ ପତ୍ନୀ ହୋଇଥିଲେ ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ସେ ଲିଙ୍ଗଗତ ଭେଦଭାବ ଏବଂ ପରଦା ପ୍ରଥା ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବିରୋଧ କରି ନିଜକୁ ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ମହିଳା ମୁକ୍ତି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କବିତା, ଗଦ୍ୟ କବିତା, କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ଏବଂ ଉପନ୍ୟାସ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।[୨] "ଶବନମ୍, ନିରାଶ ଆଶା, ମୁଜେ ମାଫ୍ କରନା ଏବଂ ୟେ ଭୀ ଝୁଠ ହେ", ତାଙ୍କର କିଛି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଅଟେ ।[୩] ସାହିତ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ୨୦୦୬ ମସିହାରେ ପଦ୍ମ ଭୂଷଣର ତୃତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନାଗରିକ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।[୪] ୨୦୦୯ ମସିହାରେ, ଇଣ୍ଡିଆ ପୋଷ୍ଟ ତାଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ସ୍ମରଣୀୟ ଷ୍ଟାମ୍ପ୍ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ।[୫]
ଦୀନେଶ ନନ୍ଦିନୀ ଡାଲମିଆ | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ | ୧୬ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୮ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୨୫ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୭ (ବୟସ ୭୯) |
| ଅନ୍ୟ ନାମ | ଦିନେଶନ୍ଦିନୀ ଡାଲମିଆ |
| ବୃତ୍ତି(ସମୂହ) | କବି କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ ଲେଖକ |
| ପ୍ରସିଦ୍ଧି | ହିନ୍ଦୀ ସାହିତ୍ୟ |
| ବୈବାହିକ-ସାଥୀ | ରାମକୃଷ୍ଣ ଡାଲମିଆ |
| ପୁରସ୍କାର | ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ ସକ୍ସେରିଆ ପୁରସ୍କାର ମହିଲା ଶସକ୍ତିକରଣ ପୁରସ୍କର ପ୍ରେମ ଚାନ୍ଦ ପୁରସ୍କାର |
ଜୀବନୀ
ସମ୍ପାଦନାଦୀନେଶ ନନ୍ଦିନୀ ଡାଲମିଆ ୧୬ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ରାଜସ୍ଥାନର ଉଦୟପୁରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୬] ସେ ୧୩ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେ ୧୯୪୬ ମସିହାରେ ୧୮ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଡାଲମିଆ ଗ୍ରୁପ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ରାମକୃଷ୍ଣ ଡାଲମିଆଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ [୭] ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ସେ ନିଜର ଅଧ୍ୟୟନ ଜାରି ରଖିଥିଲେ, ତେଣୁ ସେ ରାଜସ୍ଥାନର ପ୍ରଥମ ମାଷ୍ଟର ଡିଗ୍ରୀଧାରୀ ମହିଳା ହୋଇଥିଲେ ।[୮]
ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଗଦ୍ୟ କବିତା ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ପରେ "ନୀରାଶ ଆଶା"ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କବିତା ଲେଖିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାଶିତ ପୁସ୍ତକ ଥିଲା "ଶବନମ" ଯାହା ତାଙ୍କୁ ସେକ୍ସରିଆ ପୁରସ୍କାର ଲାଭ କରେଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ, ସେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ ଏବଂ ଉପନ୍ୟାସ ଲେଖିଥିଲେ ଏବଂ ଅନେକ କବିତା ପୁରାଣ ବ୍ୟତୀତ ସେଥିରୁ ତାଙ୍କର ୩୫ଟି ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।[୯] ସମାନ ନାମର କାମ ଉପରେ ତାଙ୍କର ଏକ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର "ଫୁଲ୍ କା ଦର୍ଦ" ତିଆରି କରାଯାଇଛି ।[୧୦] ସେ ଇଣ୍ଡୋ-ଚାଇନା ଫ୍ରେଣ୍ଡସିପ୍ ସୋସାଇଟି, ଲେଖିକା ସଙ୍ଘ ଏବଂ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ କମ୍ପେୟରେଟିଭ ରିଲିଜିଅନ ଏବଂ ଲିଟ୍ରେଚର (ଆଇ.ସି.ଆର.ଏଲ୍)ର ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ ଏବଂ ଆଇ.ସି.ଆର.ଏଲର ସଭାପତି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାର ରିଚା ପ୍ରତିଷ୍ଠାତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ଏବଂ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ।
ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର
ସମ୍ପାଦନାସେ ୨୦୦୧ ମସିହାରେ ହିନ୍ଦୀ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀର ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ରାଣୀ ଦୁର୍ଗାବତୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ତାଙ୍କୁ ୨୦୦୫ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟରେଟ୍ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମ ଭୂଷଣର ନାଗରିକ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରେମ ଚାନ୍ଦ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ପାଇଥିଲେ ।
ମୃତ୍ୟୁ
ସମ୍ପାଦନାଦୀନେଶ ନନ୍ଦିନୀ ଡାଲମିଆ ୨୫ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୭ ମସିହାରେ, ୭୯ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ ।[୭] ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ନୀଳିମା ଡାଲମିଆ ଆଧାର ହେଉଛନ୍ତି ତାଙ୍କ ଝିଅ ।[୧୧] ଦିଲ୍ଲୀ ପ୍ରଶାସନ ଡବ୍ଲୁ-ପଏଣ୍ଟରେ ଏକ ବଜାର, ତିଲକ ମାର୍ଗଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ଦୀନେଶ ନନ୍ଦିନୀ ଡାଲମିଆ ଚକ୍ ନାମରେ ନାମିତ କରିଛି ।
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ "Dineshnandini Dalmia popularised Hindi literature till her last breath". The Hindu. 12 October 2009. Retrieved 7 June 2016.
- ↑ Dinesh Nandini Dalmiya (1996). Yeh Bhi Jhooth Hai. ISBN 978-8171191659.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2016. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 3 January 2016.
- ↑ "Stamps India- Dineshnandini Dalmia". Indian Stamp Ghar. 2016. Archived from the original on 8 August 2016. Retrieved 7 June 2016.
- ↑ "Dineshnandini Dalmia on Stamp Sathi". Stamp Sathi. 2016. Retrieved 7 June 2016.
- ↑ ୭.୦ ୭.୧ "Dalmia never lived at 10-Aurangzeb Road, writes daughter". Indian Express. 1 September 2009. Retrieved 7 June 2016.
- ↑ "Tilak Marg W-point named after Padma awardee". The Tribune. 29 December 2009. Retrieved 7 June 2016.
- ↑ "DOCUMENTARY FILM SCREENING "Phool Ka Dard"". Delhi Events. 2016. Retrieved 7 June 2016.
- ↑ "Neelima Dalmia Adhar". neelimadalmiaadhar.com. 2016. Archived from the original on 18 February 2016. Retrieved 7 June 2016.