ତାରାବାଇ

ଛତ୍ରପତି ରାଜାରାମଙ୍କ ରାଣୀ

ମହାରାଣୀ ତରାବାଇ ଭୋସଲେ (ଉଚ୍ଚାରଣ:t̪aːɾabaːi; née ମୋହିତେ)[] ୧୭୦୦ ମସିହାରୁ ୧୭୦୮ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତର ମରାଠା ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଜଣେ ଶାସକ ଥିଲେ । ସେ ରାଜାରାମ ଭୋସଲେଙ୍କ ମହାରାଣୀ ତଥା ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ମହାରାଜଙ୍କ ବୋହୂ ଥିଲେ । ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ମରାଠା ଅଞ୍ଚଳର ମୋଗଲ ଦଖଲ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଥିବା ପ୍ରତିରୋଧକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାରେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ଶିବାଜୀ ଦ୍ୱିତୀୟଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଶଂସା କରାଯାଇଥିଲା ।

ତାରାବାଇ
ମରାଠା ସାମ୍ରାଜ୍ୟ
କୋଲହାପୁର ରାଜ୍ୟ

ମହାରାଣୀ ତରାବାଇ
୧୯୨୮ ମସିହାର
ଶାସନକାଳ ୧୭୦୦–୧୭୦୮, ୧୭୧୦–୧୭୧୪
ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ରାଜସବାଇ
ଜୀବନସାଥୀ ରାଜାରାମ ପ୍ରଥମ (ବିବାହିତ c. ୧୬୮୩, ମୃତ୍ୟୁ ୧୭୦୦)
ବାପା ହାମ୍ବିରାଓ ମୋହିତେ
ଜନ୍ମ ୧୬୭୫
ମୃତ୍ୟ ୯ ଡିସେମ୍ବର ୧୭୬୧(1761-12-09) (ବୟସ ୮୫–୮୬)
ସାତାରା (ସହର)
ଧର୍ମ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ

ସମ୍ପାଦନା

ତାରବାଇ ମୋହିତେ ବଂଶରୁ ଆସିଥିଲେ । ସେ ମରାଠା ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଶିବାଜୀ ମହାରାଜଙ୍କ ସେନାପତି ହାମ୍ବିରରାଓ ମୋହିତେଙ୍କ ଝିଅ ଥିଲେ । ହାମ୍ବିରରାଓଙ୍କ ଭଉଣୀ ସୋୟାରାବାଇ ଶିବାଜୀ ମହାରାଜଙ୍କ ସାନପୁଅ ରାଜାରାମ ପ୍ରଥମଙ୍କ ମାତା ଥିଲେ । ତାରାବାଇ ୧୬୮୨ ମସିହାରେ ରାଜାରାମ ମହାରାଜଙ୍କୁ ମାତ୍ର ୮ ବର୍ଷ ବୟସରେ ବିବାହ କରି ତାଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ପତ୍ନୀ ହୋଇଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ସାବତ ଭାଇ ତଥା ପୂର୍ବ ସମ୍ଭାଜି ମହାରାଜଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ରାଜାରାମ ୧୬୮୯ରୁ ୧୭୦୦ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମରାଠା ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଶାସନ କରିଥିଲେ । ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୭୦୦ ମସିହାରେ ରାଜାରାମଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ପରେ ତାରାବାଇ ତାଙ୍କ ଶିଶୁପୁତ୍ର ଶିବାଜୀ ଦ୍ୱିତୀୟଙ୍କୁ ରାଜାରାମଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଏବଂ ନିଜକୁ ରାଜପ୍ରତିନିଧି ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।[]

ତାରାବାଇଙ୍କ ସମାଦେଶ

ସମ୍ପାଦନା

ରାଜପ୍ରତିନିଧି ଭାବରେ ତାରାବାଇ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧର ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାରାବାଇ ଅଶ୍ୱାରୋହୀ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପାରଙ୍ଗମ ଥିଲେ । ସେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବରେ ଯୁଦ୍ଧର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ମୋଗଲମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଗ୍ରାମ ଜାରି ରଖିଥିଲେ ।

ଲୋକପ୍ରିୟ ସଂସ୍କୃତିରେ

ସମ୍ପାଦନା
  • ୧୯୨୭ ମସିହାରେ ଔନ୍ଧ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଭବନରାଓ ପାଣ୍ଟ ପ୍ରତିନିଧି, ତାଙ୍କର ସୈନ୍ୟବାହିନୀର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିବା ତାରାବାଇଙ୍କ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିବା ପାଇଁ ବିଶିଷ୍ଟ ମରାଠୀ କଳାକାର ଏମ.ଭି ଧୁରନ୍ଦରଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।
  • ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ଦିନକର ଡି ପାଟିଲଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ ଐତିହାସିକ ଡ୍ରାମା ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିବରାୟଚି ସୁନ ତାରାରାଣୀରେ ନିଶିଗନ୍ଧା ବାଡ ତାରାବାଇଙ୍କ ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ।[]
  • ୨୦୧୭ ମସିହାର ଟିଭି ଧାରାବାହିକ ପେଶବା ବାଜିରାଓରେ ପଲ୍ଲବୀ ଯୋଶୀ ତାରାବାଇଙ୍କ ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିଛନ୍ତି ।[]
  • ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଟିଭି ଧାରାବାହିକ ସ୍ୱାମିନୀରେ ନୀନା କୁଲକର୍ଣ୍ଣି ତାରାରାଣୀଙ୍କ ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ।[]
  1. Jadhav, Bhagyashree M (1998). "Ch. 5 – Her Contribution to Maratha History". Dr. Appasaheb Pawar a study of his life and career. Shivaji University. p. 224. hdl:10603/138357.
  2. Sen, Sailendra (2021). A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. p. 201. ISBN 978-9-38060-734-4.
  3. Sanjit Narwekar (1994). Directory of Indian Film-makers and Films. Flicks Books. ISBN 978-0-948911-40-8.
  4. "Peshwa Bajirao Review: Anuja Sathe shines as Radhabai in the period drama", India Today, 25 January 2017
  5. स्वामिनी'मध्ये नीना कुळकर्णी साकारणार महत्त्वपूर्ण भूमिका