ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ

ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ
(INN, USAN, BAN, JAN)
Clinical data
Trade names	ବେପାର ନାମ Androderm ଇତ୍ୟାଦି
Synonyms	Δ4-Androsten-17β-ol-3-one
AHFS/Drugs.com	monograph
MedlinePlus	a614041
data	EU EMA: yes; US FDA: ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ;
Pregnancy; category	US: X (Contraindicated) ; ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହା ଦେବକୁ ମନା । (Contraindicated due to teratogenic effects);
Routes of; administration	ମାଂସପେଶୀ ଇଞ୍ଜେକସନ, ଚର୍ମ ମାଧ୍ୟମ (କ୍ରିମ, ଜେଲ ବା ପ୍ୟାଚ ଆକାର) ଓ ସବ୍-କ୍ୟୁ ପେଲେଟ ।
ATC code	G03BA03 (WHO) ;
Legal status
Legal status	CA: Schedule IV ; US: Schedule III ; ℞ (Prescription only);
Pharmacokinetic data
Bioavailability	Low (due to extensive first pass metabolism)
Metabolism	Liver, testis and prostate
Elimination half-life	2–4 hours
Excretion	Urine (90%), feces (6%)
Identifiers
	IUPAC name (8R,9S,10R,13S,14S,17S)- 17-hydroxy-10,13-dimethyl- 1,2,6,7,8,9,11,12,14,15,16,17- dodecahydrocyclopenta[a]phenanthren-3-one;
CAS Number	58-22-0 ;
PubChem CID	6013;
IUPHAR/BPS	2858;
DrugBank	DB00624 ;
ChemSpider	5791 ;
UNII	3XMK78S47O;
KEGG	D00075 ;
ChEBI	CHEBI:17347 ;
ChEMBL	CHEMBL386630 ;
ECHA InfoCard	100.000.336
Chemical and physical data
Formula	C19H28O2
Molar mass	288.42
3D model (JSmol)	Interactive image;
Specific rotation	+110.2°
Melting point	155 °C (311 °F)
	SMILES O=C4\C=C2/[C@]([C@H]1CC[C@@]3([C@@H](O)CC[C@H]3[C@@H]1CC2)C)(C)CC4;
	InChI InChI=1S/C19H28O2/c1-18-9-7-13(20)11-12(18)3-4-14-15-5-6-17(21)19(15,2)10-8-16(14)18/h11,14-17,21H,3-10H2,1-2H3/t14-,15-,16-,17-,18-,19-/m0/s1 ; Key:MUMGGOZAMZWBJJ-DYKIIFRCSA-N ;
(verify)

ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Testosterone) ଏକ ଔଷଧ ଓ ଏହା ଦେହରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାୟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏକ ସ୍ଟିରଏଡ ହରମୋନ ।^[୧] ମେଲ ହାଇପୋଗୋନାଡିଜ୍ମ (male hypogonadism) ଓ କେତେକ ଧରଣର ସ୍ତନ କର୍କଟରେ ଏହି ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା କ୍ରୀଡ଼ା ସାମର୍ଥ୍ୟ (athletic ability) ବଢ଼ିଯାଏ ।^[୧] ବୟସ୍କ ପୁରୁଷଙ୍କର ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ ସ୍ତର ବଢ଼େଇବା ନିମନ୍ତେ ଏହା ଉପକାରୀ କି କ୍ଷତିକାରକ, ସେ ବିଷୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇ ନାହିଁ ।^[୨] ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ ଚର୍ମରେ ଲଗେଇ ଦିଆଯାଏ, ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ବା ଗାଲରେ ଲଗାଯାଏ ।^[୧]

ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରେ ବ୍ରଣ (acne), ଫୁଲିବା ଓ ଗାଇନାକୋମାସ୍ଟିଆ ବା ପୁରୁଷ ସ୍ତନ ବୃଦ୍ଧି (breast enlargement in males) ହୁଏ । ସାଂଘାତିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରେ ଯକୃତ ବିଷାକ୍ତ (liver toxicity), ହୃତ୍‌ପିଣ୍ଡ ରୋଗ (heart disease) ଓ ବ୍ୟବ‌ହାରିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ । ମହିଳା ଓ ପିଲାଙ୍କ ଦେହରେ ଭିରିଲାଇଜେସନ (virilization) ବା ପୁରୁଷ ଚିହ୍ନ ପ୍ରକାଶ ପାଏ । ପ୍ରୋସ୍ଟେଟ କର୍କଟ ରୋଗୀ ଏହି ଔଷଧ ବ୍ୟବ‌ହାର କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ଓ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମ‌ୟରେ ଏହା ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ।^[୧]

ପୁରୁଷଙ୍କର ମୁଷ୍କ (testicles) ବା ଟେସ୍ଟିକ୍ଲରେ ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ ତିଆରି ହୁଏ । ଆଡ୍ରେନାଲ ଗ୍ରନ୍ଥି (adrenal gland) ଓ ଓଭାରିରେ (ovaries) ମଧ୍ୟ ଏହା ସ୍ୱଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ତିଆରି ହୁଏ ।^[୩] ଏହା ପୁରୁଷଙ୍କର ମୂଖ୍ୟ ଯୌନ ହରମୋନ ଓ ପୁରୁଷ ପ୍ରଜନନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ମୂଖ୍ୟ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଥାଏ । ଯୁବାବସ୍ଥା ଆରମ୍ଭରେ ମାଂସପେଶୀ ବିକାଶ ଓ ପୁରୁଷ ସୁଲଭ ବାଳ (body hair) ତିଆରି ଆଦି ସେକେଣ୍ଡାରୀ ଯୌନ ଲକ୍ଷଣ (secondary sexual characteristic) ପ୍ରକାଶ ପାଏ ।^[୪] ଯୁବତୀମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଯୁବା ପୁରୁଷଙ୍କର ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ ସ୍ତର ୫ଗୁଣ ଅଧିକ ଥାଏ ।^[୫]

ସନ ୧୯୩୫ରେ ପ୍ରଥମେ ଟେସ୍ଟୋସ୍ଟିରନ ତିଆରି କରାଯାଇଥିଲା ।^[୬] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ବ୍ୟବ‌ହାର ୨୦୦୧ରୁ ୨୦୧୧ ମଧ୍ୟରେ ୩ଗୁଣ ବଢ଼ିଯାଇଛି ।^[୭] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୮] ଏହା ଜେନେରିକ ଔଷଧ ନାମରେ ଉପଲବ୍‌ଧ ହୁଏ ।^[୧] ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ଏହାର ଆକାର ପ୍ରକାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।^[୯]

ଆଧାର

↑ ^୧.୦ ^୧.୧ ^୧.୨ ^୧.୩ ^୧.୪ "Testosterone". Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. December 4, 2015. Retrieved 3 September 2016.
↑ Staff (3 March 2015). "Testosterone Products: Drug Safety Communication – FDA Cautions About Using Testosterone Products for Low Testosterone Due to Aging; Requires Labeling Change to Inform of Possible Increased Risk of Heart Attack And Stroke". FDA. Retrieved 5 March 2015.
↑ Puri, Dinesh (2014). Textbook of Medical Biochemistry (in ଇଂରାଜୀ) (3 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 631. ISBN 9788131238059.
↑ Heffner, Linda J.; Schust, Danny J. (2010). The Reproductive System at a Glance (in ଇଂରାଜୀ). John Wiley & Sons. p. 17. ISBN 9781405194525.
↑ Burtis, Carl A.; Ashwood, Edward R.; Bruns, David E. (2012). Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics (in ଇଂରାଜୀ) (5 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 1975. ISBN 1455759422.
↑ N. Taylor, William (2002). Anabolic Steroids and the Athlete, 2d ed (in ଇଂରାଜୀ) (2 ed.). McFarland. p. 180. ISBN 9780786411283.
↑ Desroches, B; Kohn, TP; Welliver, C; Pastuszak, AW (April 2016). "Testosterone therapy in the new era of Food and Drug Administration oversight". Translational andrology and urology. 5 (2): 207–12. PMID 27141448.
↑ "19th WHO Model List of Essential Medicines (April 2015)" (PDF). WHO. April 2015. Retrieved May 10, 2015.
↑ Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. p. 197. ISBN 9781284057560.

[AHFS2016-1] ୧.୦ ^୧.୧ ^୧.୨ ^୧.୩ ^୧.୪ "Testosterone". Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. December 4, 2015. Retrieved 3 September 2016.

[FDA2015-2] Staff (3 March 2015). "Testosterone Products: Drug Safety Communication – FDA Cautions About Using Testosterone Products for Low Testosterone Due to Aging; Requires Labeling Change to Inform of Possible Increased Risk of Heart Attack And Stroke". FDA. Retrieved 5 March 2015.

[Pur2014-3] Puri, Dinesh (2014). Textbook of Medical Biochemistry (in ଇଂରାଜୀ) (3 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 631. ISBN 9788131238059.

[Hef2010-4] Heffner, Linda J.; Schust, Danny J. (2010). The Reproductive System at a Glance (in ଇଂରାଜୀ). John Wiley & Sons. p. 17. ISBN 9781405194525.

[5] Burtis, Carl A.; Ashwood, Edward R.; Bruns, David E. (2012). Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics (in ଇଂରାଜୀ) (5 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 1975. ISBN 1455759422.

[6] N. Taylor, William (2002). Anabolic Steroids and the Athlete, 2d ed (in ଇଂରାଜୀ) (2 ed.). McFarland. p. 180. ISBN 9780786411283.

[Des2016-7] Desroches, B; Kohn, TP; Welliver, C; Pastuszak, AW (April 2016). "Testosterone therapy in the new era of Food and Drug Administration oversight". Translational andrology and urology. 5 (2): 207–12. PMID 27141448.

[WHO2015E-8] "19th WHO Model List of Essential Medicines (April 2015)" (PDF). WHO. April 2015. Retrieved May 10, 2015.

[Ric2015-9] Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. p. 197. ISBN 9781284057560.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]