ଜିଜାବାଈ
ରାଜମାତା ଜିଜାବାଈ (୧୨ ଜାନୁଆରୀ ୧୫୯୬ - ୧୭ ଜୁନ ୧୬୭୪[୨]), ମରାଠା ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଏବଂ ଶିବାଜୀଙ୍କ ମାତା ଥିଲେ । ସେ ସିନ୍ଦଖେଡ଼ ରାଜାର ଲାଖୁଜିରାଓ ଯାଦବଙ୍କ ଝିଅ ଥିଲେ ।[୩]
| ରାଜମାତା ଜିଜାବାଈ | |
|---|---|
| |
| ଶିବନେରୀ ଦୁର୍ଗରେ ଜିଜାବାଈ ଏବଂ ଯୁବକ ଶିବାଜୀଙ୍କ ଏକ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି | |
| Reign | ୧୬୪୫-୧୬୭୪ |
| ଜୀବନସାଥୀ | ଶାହାଜୀ (୧୬୦୫ - ୧୬୬୪) |
| ବଂଶ | ଯାଦବ (ଜନ୍ମ ଅନୁଯାୟୀ) [୧] ଭୋନ୍ସଲେ |
| ଜନ୍ମ | ୧୨ ଜାନୁଆରୀ ୧୫୯୬ ଜିଜୁ ମହଲ, ସିନ୍ଦଖେଡ଼ ରାଜା, ଅହମ୍ମଦନଗର ସୁଲତାନ (ବର୍ତ୍ତମାନର ବୁଲଦାନ ଜିଲ୍ଲା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଭାରତ) |
| ମୃତ୍ୟ | ୧୭ ଜୁନ ୧୬୭୪ (aged 76) ପଚାଡ୍, ମରାଠା ସାମ୍ରାଜ୍ୟ (ବର୍ତ୍ତମାନର ରାୟଗଡ ଜିଲ୍ଲା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଭାରତ) |
ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା
ଜିଜାବାଈ ୧୨ ଜାନୁୟାରୀ ୧୫୯୬ ମସିହାରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବର୍ତ୍ତମାନର ବୁଲଦାନ ଜିଲ୍ଲା ଜିଲ୍ଲାର ସିନ୍ଦଖେଡ଼ ରାଜା ନିକଟସ୍ଥ ଦେଓଲଗାଓଁର ମହାଲସାବାଇ ଯାଦବ ଏବଂ ଲାଖୁଜୀ ଯାଦବଙ୍କ ଘରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଲାଖୁଜିରାଜେ ଯାଦବ ଜଣେ ମରାଠା ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତର ଥିଲେ । ଜିଜବାଇ ଅଳ୍ପ ବୟସରେ ନିଜାମ ଶାହି ସୁଲତାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା କମାଣ୍ଡର ଭେରୁଲ ଗାଁର ମାଲୋଜୀ ଭୋସଲେଙ୍କ ପୁଅ ଶାହାଜୀ ଭୋସଲେଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ସେ ଶିବାଜୀଙ୍କୁ ସ୍ୱରାଜ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ଯୋଦ୍ଧା ଭାବରେ ବଢାଇଥିଲେ ।[୪] ଜିଜାବାଈ ଯାଦବ ବଂଶର ବଂଶଧର ଥିଲେ, ଯିଏକି ଯାଦବଙ୍କ ବଂଶଧର ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଦାବି କରିଥିଲେ ।.[୫]
ଜୀବନ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନା
ଯେତେବେଳେ ଶିବାଜୀଙ୍କୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିଲା, ଶାହାଜୀ ରାଜା ତାଙ୍କୁ ପୁଣେର ଜାଗିରଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ । ଜାଗିରଙ୍କ ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ଜିଜାବାଈଙ୍କ ଉପରେ ପଡିଥିଲା । ଜିଜାବାଈ ଏବଂ ଶିବାଜୀ କୁଶଳୀ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସହ ପୁଣେରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ନିଜାମଶାହ, ଆଦିଲଶାହ ଏବଂ ମୋଗଲଙ୍କ କ୍ରମାଗତ ସ୍ୱାର୍ଥ ହେତୁ ପୁଣେର ଅବସ୍ଥା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଖରାପ ଥିଲା । ଏପରି ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେ ପୁଣେ ସହରର ପୁନଃ ବିକାଶ କରିଥିଲେ ।
ଜିଜାବାଈ ସ୍ୱାଧୀନତାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମହାଭାରତ ଓ ରାମାୟଣ ବିଷୟରେ ଶିବାଜୀଙ୍କୁ କହିଥିଲେ । ସୀତାଙ୍କୁ ହରଣ କରିଥିବା ରାବଣଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିବା ଶ୍ରୀ ରାମ କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲେ, ଭୀମ କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲେ ଯିଏ ବକାଶୁରକୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଦୁର୍ବଳ ଲୋକଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ ଇତ୍ୟାଦି । ଜିଜବାଇ କେବଳ କାହାଣୀ କହି ନାହାଁନ୍ତି ବରଂ ଚେୟାର ପାଖରେ ବସି ରାଜନୀତିର ପ୍ରଥମ ଶିକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ।[୬]
ସେ ଜଣେ ଦକ୍ଷ ଘୋଡା ଚାଳକ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ଅତି ଦକ୍ଷ ଭାବରେ ଖଣ୍ଡାର ବ୍ୟବହାର କରିପାରନ୍ତି । ସେ କସବା ଗଣେଷଙ୍କ ମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ସେ କେଭରେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଏବଂ ତମ୍ବାଡି ଜୋଗେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିରର ନବୀକରଣ କରିଥିଲେ ।[୭]
ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ପାଦନା
ସେ ୧୭ ଜୁନ ୧୬୭୪ ମସିହାରେ ରାୟଗଡା ଦୁର୍ଗ ନିକଟସ୍ଥ ପାଚାଡ ଗ୍ରାମରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ ।[୮]
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା
- ↑ Reddy (November 2005). General Studies History 4 Upsc. p. B.50. ISBN 9780070604476.
- ↑ GHUGARE, GANESH JANARDAN (2017). IMPORTANCE OF MANAGEMENT TECHNIQUES OF CHHATRAPATI SHIVAJI ON THE BATTLE GROUND A STUDY. Chapter 3. Shri Jagdishprasad Jhabarmal Tibarewala University. p. 47. hdl:10603/193985.
- ↑ Tibbetts, Jann (2016-07-30). 50 Great Military Leaders of All Time (in ଇଂରାଜୀ). Vij Books India Pvt Ltd. ISBN 978-93-85505-66-9.
- ↑ Sardesai, Mr. (2002). Shivaji, the Great Maratha Volume 1. Cosmo Publications. p. 80. ISBN 9788177552850.
- ↑ Kuber, Girish (2021-05-06). Renaissance State: The Unwritten Story of the Making of Maharashtra (in ଇଂରାଜୀ). Harper Collins. ISBN 978-93-90327-40-9.
- ↑ "Rajmata Jijau". Zee Marathi Jagruti (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2017-01-11. Archived from the original on 19 February 2020. Retrieved 2019-01-12.
- ↑ "Jijabai Shahaji Bhosale Birth Anniversary: Interesting Facts about Chhatrapati Shivaji's Mother". News18 (in ଇଂରାଜୀ). 2021-01-12. Retrieved 2022-03-01.
- ↑ "Swastik Handicrafts Rajmata Jijabai, Resin, Balck 3.5 Inch: Amazon.in: होम और किचन". www.amazon.in. Retrieved 2021-05-17.
