ଗ୍ଲୁକାଗନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Glucagon) ଏକାଧାରରେ ଏକ ଔଷଧ ଓ ହରମୋନ (hormone) ।[] ସ୍ୱଳ୍ପ ରକ୍ତ ଶର୍କରା (low blood sugar), ଅତିମାତ୍ରା ବିଟା ବ୍ଲକର (beta blocker overdose), ଅତିମାତ୍ରା କ୍ୟାଲସିଅମ ଚ୍ୟାନେଲ ବ୍ଲକର (calcium channel blocker overdose) ଓ ଏପିନେଫ୍ରିନଦ୍ୱାରା (epinephrine) କିଛି ଉନ୍ନତି ନହେଉଥିବା ଆନାଫାଇଲାକ୍ସାଇସ (anaphylaxis) ଆଦି ରୋଗମାନଙ୍କରେ ଏହା ଔଷଧ ଭାବରେ ଦିଆଯାଏ । ଏହା ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର (injection into a vein), ମାଂସପେଶୀ (muscle) ଓ ଚର୍ମତଳ ଇଞ୍ଜେକସନ (under the skin) ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।[]

ଗ୍ଲୁକାଗନ
Glucagon ball and stick model, with the carboxyl terminus above and the amino terminus below
Clinical data
Trade namesGlucaGen, others
AHFS/Drugs.commonograph
Pregnancy
category
  • US: B (No risk in non-human studies)
Routes of
administration
IV, IM, subQ
ATC code
Identifiers
  • Glucagon
CAS Number
PubChem CID
IUPHAR/BPS
ChemSpider
UNII
ChEMBL
Chemical and physical data
FormulaC153H225N43O49S
Molar mass3482.747314 g/mol
3D model (JSmol)
  • C[C@H]([C@@H](C(=O)N[C@@H](Cc1ccccc1)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CC(=O)O)C(=O)N[C@@H](Cc2ccc(cc2)O)C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H](Cc3ccc(cc3)O)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CC(=O)O)C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CCCNC(=N)N)C(=O)N[C@@H](CCCNC(=N)N)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)N[C@@H](CCC(=O)N)C(=O)N[C@@H](CC(=O)O)C(=O)N[C@@H](Cc4ccccc4)C(=O)N[C@@H](C(C)C)C(=O)N[C@@H](CCC(=O)N)C(=O)N[C@@H](Cc5c[nH]c6c5cccc6)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CCSC)C(=O)N[C@@H](CC(=O)N)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)O)NC(=O)CNC(=O)[C@H](CCC(=O)N)NC(=O)[C@H](CO)NC(=O)[C@H](Cc7cnc[nH]7)N)O
  • InChI=1S/C153H225N43O49S/c1-72(2)52-97(133(226)176-96(47-51-246-11)132(225)184-104(60-115(159)209)143(236)196-123(78(10)203)151(244)245)179-137(230)103(58-83-64-167-89-29-19-18-28-87(83)89)183-131(224)95(43-46-114(158)208)177-148(241)120(74(5)6)194-141(234)101(54-79-24-14-12-15-25-79)182-138(231)105(61-117(211)212)185-130(223)94(42-45-113(157)207)171-124(217)75(7)170-127(220)91(31-22-49-165-152(160)161)172-128(221)92(32-23-50-166-153(162)163)174-146(239)110(69-199)191-140(233)107(63-119(215)216)186-134(227)98(53-73(3)4)178-135(228)99(56-81-33-37-85(204)38-34-81)180-129(222)90(30-20-21-48-154)173-145(238)109(68-198)190-136(229)100(57-82-35-39-86(205)40-36-82)181-139(232)106(62-118(213)214)187-147(240)111(70-200)192-150(243)122(77(9)202)195-142(235)102(55-80-26-16-13-17-27-80)188-149(242)121(76(8)201)193-116(210)66-168-126(219)93(41-44-112(156)206)175-144(237)108(67-197)189-125(218)88(155)59-84-65-164-71-169-84/h12-19,24-29,33-40,64-65,71-78,88,90-111,120-123,167,197-205H,20-23,30-32,41-63,66-70,154-155H2,1-11H3,(H2,156,206)(H2,157,207)(H2,158,208)(H2,159,209)(H,164,169)(H,168,219)(H,170,220)(H,171,217)(H,172,221)(H,173,238)(H,174,239)(H,175,237)(H,176,226)(H,177,241)(H,178,228)(H,179,230)(H,180,222)(H,181,232)(H,182,231)(H,183,224)(H,184,225)(H,185,223)(H,186,227)(H,187,240)(H,188,242)(H,189,218)(H,190,229)(H,191,233)(H,192,243)(H,193,210)(H,194,234)(H,195,235)(H,196,236)(H,211,212)(H,213,214)(H,215,216)(H,244,245)(H4,160,161,165)(H4,162,163,166)/t75-,76+,77+,78+,88-,90-,91-,92-,93-,94-,95-,96-,97-,98-,99-,100-,101-,102-,103-,104-,105-,106-,107-,108-,109-,110-,111-,120-,121-,122-,123-/m0/s1 checkY
  • Key:MASNOZXLGMXCHN-ZLPAWPGGSA-N checkY
 ☒NcheckY (what is this?)  (verify)

ଗ୍ଲୁକାଗନର ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବାନ୍ତି ହୁଏ ।[] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱଳ୍ପ ରକ୍ତ ପଟାସିଅମ (low blood potassium) ଓ ନିମ୍ନ ରକ୍ତଚାପ (low blood pressure) ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ।[] ଫେଓକ୍ରୋମୋସାଇଟୋମା (pheochromocytoma) ଓ ଇନସୁଲିନୋମା (insulinoma) ରୋଗରେ ଏହି ଔଷଧ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏନାହିଁ ।[] ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହି ଔଷଧ ଶିଶୁର କ୍ଷତି କରିବା ଜଣାଯାଇନାହିଁ ।[] ଏହା ଗ୍ଲାଇକୋଜେନୋଲାଇଟିକ (glycogenolytic) ଶ୍ରେଣୀର ଏକ ଔଷଧ ।[] ଏହି ଔଷଧଦ୍ୱାରା ଯକୃତରେ ଗ୍ଲାଇକୋଜେନ (glycogen) ବିଭାଜିତ ହୋଇ ଗ୍ଲୁକୋଜରେ (glucose) ପରିଣତ ହୁଏ ।[]

ଡାକ୍ତରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର ନିମନ୍ତେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ସନ ୧୯୬୦ରେ ଗ୍ଲୁକାଗନ ସ୍ୱୀକୃତ ହୋଇଥିଲା ।[] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।[] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ଡୋଜର କ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ ୨୫.୭୫ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।[] ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୧୧.୫୨ ପାଉଣ୍ଡ ।[] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ଏକ ଡୋଜର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୨୪୭.୩୨ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।[] ଗ୍ଲୁକାଗନ ହରମୋନର ଏହା ଏକ କୃତ୍ରିମ ପ୍ରତିରୂପ ଯାହା କାରଖାନାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ । []

  1. ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ British national formulary : BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. p. 487. ISBN 9780857111562.
  2. ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ ୨.୬ "Glucagon". The American Society of Health-System Pharmacists. Retrieved 8 December 2016.
  3. "Glucagon (GlucaGen) Use During Pregnancy". www.drugs.com. Retrieved 27 December 2016.
  4. "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Retrieved 8 December 2016.
  5. "Glucagon". International Drug Price Indicator Guide. Archived from the original on 17 December 2019. Retrieved 8 December 2016.
  6. "NADAC as of 2016-12-21 | Data.Medicaid.gov". Centers for Medicare and Medicaid Services. Archived from the original on 2016-12-24. Retrieved 27 December 2016.