ଖୁଜିସ୍ତା ଅଖତାର ବାନୁ
ଖୁଜିସ୍ତା ଅଖତାର ବାନୁ (ସୁହରୱାର୍ଡି ବେଗମ୍ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଲେଖିକା, ବଙ୍ଗାଳୀ ସମାଜସେବୀ, ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ତଥା ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାରକ ଥିଲେ । ସେ ୧୮୮୭ ମସିହାରେ ସିନିୟର କେମ୍ବ୍ରିଜ୍ ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଥିଲେ ।[୨] ସେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଯିଏକି କଲିକତା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଦ୍ୱାରା ପରୀକ୍ଷକ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ବଙ୍ଗଳାର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୁସେନ୍ ସହିଦ ସୁହରୱାର୍ଡିଙ୍କ ମାତା ଥିଲେ ।[୩]
ଖୁଜିସ୍ତା ଅଖତାର ବାନୁ | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ | ୧୮୭୨ [୧] |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୨ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୧୯ |
| ବୈବାହିକ-ସାଥୀ | ଜାହିଦ ସୁହରୱାର୍ଡି |
| ସନ୍ତାନ | ହାସନ ସହିଦ ସୁହରୱାର୍ଡି, ହୁସେନ୍ ସହିଦ ସୁହରୱାର୍ଡି |
| ପିତାମାତା |
|
ପ୍ରାଥମିକ ଜୀବନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ପାଦନା
ଖୁଜିସ୍ତା ଅଖତର ୧୮୭୨ ମସିହାରେ ବଙ୍ଗଳାର ସୁହରୱାର୍ଡି ପରିବାରରେ ଉବାଇଦୁଲ୍ଲା ଅଲ ଉବାଇଦି ସୁହରୱାର୍ଡି ଏବଂ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ମକବୁଲାନ ନିସା ବେଗମଙ୍କ ବଡ ଝିଅ ଭାବରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଶିହାବ ଅଲ-ଦିନ୍ ଉମର ଅଲ-ସୁହରୱାର୍ଡି ଏବଂ ବାହାଉଦ୍ଦିନ ଜାକରିଆ ସୁହରୱାର୍ଡିଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବଂଶଧର ଥିଲେ । ଖୁଜିସ୍ତାଙ୍କ ଜେଜେବାପା ଶାହା ଅମିନୁଦ୍ଦିନ ସୁହରୱାର୍ଡିଙ୍କୁ ବଙ୍ଗଳାର ସୁହରୱାର୍ଡିଆ ଦେଶର ଶେଷ ସୁଫି ପିର ବୋଲି ଗଣାଯାନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଦୁଇ ଭାଇ ଅବଦୁଲ୍ଲା ଅଲ-ମାମୁନ୍ ସୁହରୱାର୍ଡି ଏବଂ ହାସନ ସୁହରୱାର୍ଡି ଅଛନ୍ତି ।[୪]
ପରିବାରର ଅନେକ ମହିଳା ଅଗ୍ରଗାମୀଙ୍କ ପରି ସେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ବାଲ୍ୟକାଳରେ ଘରେ ପାଠ ପଢୁଥିଲେ, କାରଣ ସେହି ସମୟରେ କୌଣସି ବାଳିକା ବିଦ୍ୟାଳୟ ଖୋଲା ଯାଇନଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କଠାରୁ ପାର୍ସୀ, ଆରବୀ, ଇଂରାଜୀ ଏବଂ ଉର୍ଦ୍ଦୁ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ପରେ ସେ ୧୮୮୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ପରୀକ୍ଷା ବୋର୍ଡରୁ ଗଣିତ ଏବଂ ପାର୍ସୀ ସାହିତ୍ୟରେ ସମ୍ମାନ ସହ ସ୍ନାତକ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ସିନିୟର କେମ୍ବ୍ରିଜ୍ ଶେଷ କରିବା ପରେ, ସେ କଲିକତା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଦ୍ୱାରା ଉର୍ଦ୍ଦୁ ସାହିତ୍ୟର ପରୀକ୍ଷକ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ସେ ଏକମାତ୍ର ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଯିଏକି ଏହି ସମ୍ମାନ ପାଇଥିଲେ ।
ବୃତ୍ତି ସମ୍ପାଦନା
ଖୁଜିସ୍ତା ଭାରତୀୟ ଜନତାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ ତଥା ଉନ୍ନତ କରିବାକୁ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ ଥିଲେ, ତେଣୁ ସେ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟର ଡୋମେନରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ଲେଖକ ଭାବରେ ସେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁସ୍ତକ "ଆଇନା ଇ ଇବ୍ରାତ" ଲେଖିଥିଲେ, ଯାହା କଲିକତା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ସମସ୍ତ ଅନୁବନ୍ଧିତ କଲେଜଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସିଲାବସରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।[୫][୬]
ଖୁଜିସ୍ତା ଜଣେ ମହିଳା ଅଧିକାର କର୍ମୀ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଥିଲେ, ସେ ମହିଳା ଶିକ୍ଷାର ଜଣେ ଦୃଢ ପ୍ରବକ୍ତା ଥିଲେ ।[୭] ୧୯୦୯ ମସିହାରେ, ସେ କଲିକତାରେ ସୁହରୱାର୍ଡିଆ ବାଳିକା ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ, ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟଟି ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ଭିକେରୋଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଗିଲବର୍ଟ ଏଲିଅଟ୍-ମୁରେ-କିନ୍ନମାଉଣ୍ଡଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଲେଡି ମିଣ୍ଟୋ ଆନ୍ନା ମାରିଆ ଆମାଣ୍ଡଙ୍କଦ୍ୱାରା ଉଦ୍ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ।[୮]
ଖୁଜିସ୍ତା ଗରିବଙ୍କ ପ୍ରତି ସହାନୁଭୂତି ଦେଖାଉଥିଲେ ଏବଂ କଲରା ଏବଂ ଇନ୍ଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା ପରି ମହାମାରୀ ସେହି ସମୟରେ ଜାଗ୍ରତ ଥିବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ଲୋକଙ୍କୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପରିମଳ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ବାରମ୍ବାର ବସ୍ତି ପରିଦର୍ଶନ କରୁଥିଲେ ।
ବିବାହ ଏବଂ ପରିବାର ସମ୍ପାଦନା
ଖୁଜିସ୍ତା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଜାହିଦ ସୁହରୱାର୍ଡିଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ, ଯିଏକି କଲିକତା ହାଇକୋର୍ଟରେ ବିଚାରପତି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଏହି ଦମ୍ପତି ଦୁଇ ପୁଅ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ :
- ହୁସେନ୍ ସହିଦ ସୁହରୱାର୍ଡି: ଜଣେ ଓକିଲ ତଥା ରାଜନେତା ଯିଏକି ପରେ ବଙ୍ଗଳାର ତୃତୀୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା ପାକିସ୍ତାନର ପଞ୍ଚମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।
- ଲେଖକ ତଥା ଭାଷାଭାଷୀ ହାସନ ସହିଦ ସୁହରୱାର୍ଡି ।
ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ପାଦନା
କଲିକତାର ଏକ ବସ୍ତି ପରିଦର୍ଶନ ସମୟରେ ସ୍ୱାଇନ୍ ଫ୍ଲୁରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବା ପରେ ୧୨ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୧୯ରେ ଖୁଜିସ୍ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।[୯]
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା
- ↑ Burke, Sir Bernard, ed. (1939). Burke's Peerage, Baronetage & Knighthood (97th ed.). Burke's Peerage & Gentry. pp. 2921–2922.
- ↑ Khan, Waqar A. (2020-11-09). "The Unforgettable Suhrawardys of Bengal". The Daily Star (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2021-10-23.
- ↑ "Individual : SUHRAWARDY - Search the Genealogy Library". Geneanet (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2021-10-23.
- ↑ Amin, Sonia Nishat (1996-01-01). Rise of Formal Education (in ଇଂରାଜୀ). Brill. ISBN 978-90-04-49140-3.
- ↑ "tipu sultan grandson". www.thedronemission.co.za. Archived from the original on 2021-10-23. Retrieved 2021-10-23.
- ↑ Amin, S. N. (1996). The World of Muslim Women in Colonial Bengal, 1876-1939 (in ଇଂରାଜୀ). BRILL. ISBN 978-90-04-10642-0.
- ↑ Niaz, Zakia Soman, Dr Noorjehan Safia (2020-07-29). Indian Muslim Women's Movement: For Gender Justice and Equal Citizenship (in ଇଂରାଜୀ). Notion Press. ISBN 978-1-64919-987-4.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Amin, S. N. (1996). The World of Muslim Women in Colonial Bengal, 1876-1939 (in ଇଂରାଜୀ). BRILL. ISBN 978-90-04-10642-0.
- ↑ Amin, S. N. (1996). The World of Muslim Women in Colonial Bengal, 1876-1939 (in ଇଂରାଜୀ). BRILL. ISBN 978-90-04-10642-0.