କାହ୍ନାପା

କାହ୍ନାପା, କାହ୍ନାପଦା କିମ୍ବା କୃଷ୍ଣଚାର୍ଯ୍ୟ (ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀରେ) ଆସାମ, ବଙ୍ଗାଳୀ, ମରାଠୀ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ସର୍ବପ୍ରଥମ ଜଣାଶୁଣା ଚର୍ଯ୍ୟା ଗୀତିକାର ମୁଖ୍ୟ କବିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ତାନ୍ତ୍ରିକ ବୌଦ୍ଧ ଏବଂ ଜଳନ୍ଧରଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ମଚିନ୍ଦ୍ରନାଥ ଏବଂ ଗୋରଖନାଥଙ୍କ ପରେ କାହ୍ନାପଦା ନାଥ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ସିଦ୍ଧଚାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲେ । ଚାର୍ଯ୍ୟପଦରେ ତାଙ୍କର କବିତା ଏକ ସଙ୍କେତରେ ଲେଖା ହୋଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କବିତାର ବର୍ଣ୍ଣନାତ୍ମକ କିମ୍ବା କଥାତ୍ମକ ପୃଷ୍ଠାର ଅର୍ଥ ରହିଛି, କିନ୍ତୁ ଏହା ତାନ୍ତ୍ରିକ ବୌଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷାକୁ ମଧ୍ୟ ସାଙ୍କେତିକ ଅକ୍ଷରରେ ଦର୍ଶାଇଥାଏ । କିଛି ବିଶେଷଜ୍ଞ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ, ଏହି ପବିତ୍ର ଜ୍ଞାନକୁ ଅବିଭକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କଠାରୁ ଲୁଚାଇବା ପାଇଁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଧାର୍ମିକ ନିର୍ଯ୍ୟାତନାକୁ ଏଡାଇବା ପାଇଁ ହୋଇଥାଏ ।

କାହ୍ନାପା

କାହ୍ନାପାଙ୍କ କବିତାର ଭାଷା ଆଧୁନିକ ବଙ୍ଗଳା, ଆସାମ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ସହିତ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୃଢ଼ ସମାନତା ରହିଛି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ :

ekaso padamA chausaTThi pAkhuRi

tahin chaRhi nAchai Dombi bApuRi

ଏକ ସୋ ପଦମା ଚଉଷଟ୍ଠୀ ପାଖୁଡ଼ି । ତହିଁ ଚଡ଼ି ନାଚଇ ଡୋମ୍ବି ବାପୁଡ଼ି ॥

এক সো পদমা চউষট্‌ঠী পাখুড়ি । তহিঁ চড়ি নাচই ডোম্বি বাপুড়ি ॥

ପଦମା (ପଦ୍ମ: କମଳ), ଚଉଷଟ୍ଠୀ (୬୪), ପାଖୁଡ଼ି (ଫୁଲ ପାଖୁଡ଼ା), ତହିଁ (ସେଠାରେ), ଚଡ଼ି (ଆରୋହଣ), ନାଚଇ (ନୃତ୍ୟ), ଡୋମ୍ବି (ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି, ଡୋମିର ଏକ ବଙ୍ଗୀୟ କିମ୍ବା ଓଡ଼ିଆ ମହିଳା) ବାପୁଡ଼ି (ଗରିବ ସାଥୀ ପାଇଁ ଏକ ବଙ୍ଗାଳୀ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ; ‘বাপুর, বাপুড়া’)

କିଛି ଆଧୁନିକ କବିତା ବଙ୍ଗଳା ହୋଇପାରିବ, ଯଥା- “একশো পদ্মে/পদমে চৌষট্টি পাকড়ি/পাখুড়ি। তাহে চড়িয়া/চড়ি নাচে ডোমি বাপুড়ি/বেচারি॥”

କିମ୍ବା

hA lo Dombi, to puchhami sadbhAbe.

Aisasi jAsi dombi kAhari nAbeM.

ହା ଲୋ ଡୋମ୍ବି ତୋ ପୁଛମି ସଦଭାବେ। ଆଇସସି ଜାସି ଡୋମ୍ବି କାହରି ନାବେଁ॥

হা লো ডোম্বি তো পুছমি সদভাবে। আইসসি জাসি ডোম্বি কাহরি নাবেঁ॥

ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ବଙ୍ଗଳା କିମ୍ବା ଓଡ଼ିଆରେ କୌଣସି ଅନୁବାଦକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଉପରୋକ୍ତ ପଦଟି କ୍ୱଚିତ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।

ଏହାର ଆଧୁନିକ କବିତା ବଙ୍ଗାଳୀ ସଂସ୍କରଣ ହୋଇଛି - “হ্যাঁ লো ডোমনি/ডোমি, তোকে/তোয় পুঁছি/জিজ্ঞাসি/শুধাই সদ্ভাবে। আসিস-যাস ডোমি/ডোমনি কাহার নায়/নাওয়ে”।