କମଳା ସୋହୋନୀ
କମଳା ସୋହୋନୀ(୧୯୧୨ରୁ ୧୯୯୮) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଜୈବରସାୟନବିତ (biochemist) ଥିଲେ । ବିଜ୍ଞାନ ଶ୍ରେଣୀରେ ସେ ପି.ଏଚ.ଡି. ପାଇବାରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଥିଲେ[୧][୨] ।
କମଳା ସୋହୋନୀ | |
|---|---|
| ଜନ୍ମ | ୧୯୧୨ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୯୯୮ |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ | Bombay University, Mumbai |
| ବୈବାହିକ-ସାଥୀ | M.V Sohonie |
| ବିଜ୍ଞାନୀ ଜୀବନ | |
| କ୍ଷେତ୍ର | Biochemistry |
ପ୍ରାକ ଜୀବନ
ସମ୍ପାଦନାକମଳା ସୋହୋନୀ ୧୯୧୨ ମସିହାରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପିତା ଜଣେ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନବିତ (Chemist) ଥିଲେ । କମଳା ସୋହୋନୀ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନରେ ବି.ଏସ.ସି. ଡିଗ୍ରୀ ବମ୍ବେ ୟୁନିଭରସିଟିରୁ ପାଇଥିଲେ । ଇଣ୍ଡିଆନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ସାଇନ୍ସରେ ସେ ରିସର୍ଚ ଫେଲୋସିପ ନିମନ୍ତେ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ମହିଳାମାନେ ରିସର୍ଚ୍ଚ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅନୁପଯୁକ୍ତା ଲେଖି ସେତେବେଳର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପ୍ରଫେସର ସି.ଭି.ରମଣ ତାଙ୍କ ଆବେଦନ ପ୍ରତ୍ୟାଖାନ କରିଥିଲେ । କିଛି ସୁପାରିସ ପରେ ତାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷାନବିସ ଭାବରେ ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଶ୍ରେଣୀରେ ଯୋଗ ଦାନ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳିଲା[୩] ।
ବୁତ୍ତି ଓ ଗବେଷଣା
ସମ୍ପାଦନାପ୍ରଫେସର ସି.ଭି.ରମଣଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ରାଜି ହୋଇ କମଳା ୧୯୩୩ ମସିହାରେ କାମ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀନିବାଶୟା ତାଙ୍କର ଗୁରୁ ଥିଲେ । ପ୍ରଫେସର ସି.ଭି.ରମଣ ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଅଧିକ ରସର୍ଚ୍ଚ ନିମନ୍ତେ ଅନୁମତି ଦେଲେ । ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ପୁଷ୍ଟିସାର ଉପରେ ଗବେଷଣା କରି ସେ ବାୟୋକେମିଷ୍ଟ୍ରିରେ ଏମ.ଏସ. ସି. ପାଇଲେ । ଏହା ପରେ ଡଃ ଡେରିକ ରିଟରଙ୍କ ଅଧୀନରେ କେମ୍ବ୍ରିଜ ୟୁନିଭରସିଟିରେ କାମ କରିବାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଲେ । ପରେ ଡଃ ରବୀନ ହିଲଙ୍କ ଅଧୀନରେ କାମ କରି ସେଲ୍ୟୁଲାର ଏନଯାଇମ ସାଇଟୋକ୍ରୋମ ସି (Cytochrome C) ଆବିଷ୍କାର କଲେ[୪] । ଏହି ସାଇଟୋକ୍ରୋମ ସି (Cytochrome C) ଗବେଷଣା ଯୋଗୁ କେମ୍ବ୍ରିଜ ୟୁନିଭରସିଟିରୁ ସେ ପି.ଏଚ.ଡି. ଲାଭ କଲେ । ତାଙ୍କର ଗବେଷଣା ପ୍ରସୂତ ଲେଖାରେ (Thesis) ମାତ୍ର ୪୦ ପ୍ରୁଷ୍ଠା ଥିଲା ।
ସେ ୧୯୩୯ ମସିହାରେ ଭାରତ ଫେରି ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀର ଲେଡି ହାଡିଞ୍ଜ ମେଡିକାଲ କଲେଜରେ ସେ ପ୍ରଫେସର ତଥା ଡିପାର୍ଟମେମେଣ୍ଟ ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଲେ । ପରେ ସେ କୁନୁରର ନ୍ୟୁଟ୍ରିସନ ଲାବରେ କାମ କଲେ । ଏମ. ଭି. ସୋହାନିଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ସେ [[[ବମ୍ବେ]]କୁ (ଆଧୁନିକ ମୁମ୍ବଇ) ଆସିଥିଲେ । ବମ୍ବେର ରୟଲ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ସାଇନ୍ସରେ ସେ ବାୟୋକେମିଷ୍ଟ୍ରି ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର ଭାବେ ଯୋଗଦାନ କଲେ । ସେଠାରେ ସେ ଲେଗ୍ୟୁମର (Lgumes) ପୋଶକ ତତ୍ତ୍ୱ ଉଆପରେ କାମ କରିଥିଲେ । ଅପପୁଷ୍ଟ ଶିଶୁଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ନୀରା ପାନୀୟ ବିକାଶ କରି ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପୁରସ୍କାର ଲାଭ କରିଥିଲେ । ସମୟକ୍ରମେ ସେ ଇଣ୍ଡିଆନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ସାଇନ୍ସ, ବାଙ୍ଗାଲୋରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ହେଲେ ।
ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀରେ ତାଙ୍କ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ଇଣ୍ଡିଆନ କାଉନସିଲ ଅଫ ରିସର୍ଚ୍ଚଦ୍ୱାରା ଆଯୋଜିତ ଏକ ଉତ୍ସବରେ ସେ ହଠାତ ଖସି ପଡ଼ି ଦୁଃଖଦ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କଲେ ।
ଆଧାର
ସମ୍ପାଦନା- ↑ Gupta, Aravind. "Kamala Sohonie" (PDF). Indian National Science Academy. Retrieved 19 October 2012.
- ↑ "The Glass Ceiling: The why and therefore" (PDF). Vigyansagar. Government of India. Retrieved 19 October 2012.
- ↑ "Kamala Sohonie". Streeshakti. Retrieved 19 October 2012.
- ↑ Dhuru, Vasumathi. "The scientist lady" (PDF). Indian Association of Scientists. Retrieved 19 October 2012.