ରାଜତନ୍ତ୍ର

ରାଜତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ପ୍ରଶାସନର ଏକ ପ୍ରକାର, ଯେଉଁଥିରେ ରାଜତନ୍ତ୍ରୀ ଆଜୀବନ ରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ଯ ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି । ରାଜତନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ରାଜନୈତିକ ବୈଧତା ଓ ଅଧିକାର କେବଳ ନାମମାତ୍ର, ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ (ସାମ୍ବିଧାନିକ ରାଜତନ୍ତ୍ର) ବା ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱୟଂତନ୍ତ୍ର (ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜତନ୍ତ୍ର) ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା, ବିଧାୟିକା ତଥା ନ୍ଯାୟପାଳିକା ଅଧିନରେ ରହିପାରେ । ଏକ ରାଜତନ୍ତ୍ର, ଏକତ୍ରୀତ ରାଜ୍ଯ, ବ୍ଯକ୍ତିଗତ ସଂଘ, ସଂଘୀୟ ବ୍ଯବସ୍ଥା ଆଦି ରୂପରେ ରହିପାରେ । ରାଜା, ରାଣୀ, ସମ୍ରାଟ, ଖଲିଫା, ଖାନ୍, ଜାର୍, ସୁଲତାନ, ସାହ ଆଦି ଉପାଧିରେ ରାଜତନ୍ତ୍ରୀମାନେ ଭୂଷିତ ହୋଇ ଶାସନ କରିପାରିବେ ।

ହେମପୁଷ୍ପତି ସିଂହାସନ, ବିଶ୍ବର ସର୍ବପୂରାତନ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ରାଜତନ୍ତ୍ର "ଜାପାନୀ ରାଜତନ୍ତ୍ର"ର ପ୍ରତୀକ

ଅନେକ ସମୟରେ, ରାଜତନ୍ତ୍ରରେ ପଦାନୁକ୍ରମଣ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ବଂଶୀୟ ଯୁଗର ସ୍ଥାପନ କରିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚିତ ଏବଂ ସ୍ୱୟଂଘୋଷିତ ରାଜତନ୍ତ୍ରର ମଧ୍ଯ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ରହିଛି ।

ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଶାସନର ଏକ ରୂପ ଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଶ୍ୱର ପଇଁଚାଳିଶିଟି ସାର୍ବଭୌମ ରାଷ୍ଟ୍ରର ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଏକ ରାଜତନ୍ତ୍ରୀ ଅଟନ୍ତି, ଏଥିରେ ଷୋହଳଟି ରାଷ୍ଟ୍ରମଣ୍ଡଳୀୟକ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ଯ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯାହାର ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଏଲିଜାବେଥ ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଟନ୍ତି ।

ନୈରୁକ୍ତଶାସ୍ତ୍ର

"ରାଜତନ୍ତ୍ର" ଶବ୍ଦଟି ଦୁଇଟି ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ "ରାଜ" (ରାଜା) ଏବଂ "ତନ୍ତ୍ର" (ଶାସନ)ରୁ ଆସିଅଛି । ଏହା କୌଣସି ଗୋଟିଏ ରାଜପଦବୀଧାରୀଙ୍କ (କେବଳ ନାମମାତ୍ର ଶାସକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ଯ) ଏକଛତ୍ର ଶାସନକୁ ବୁଝାଏ ।

ଇତିହାସ

ୱେଲ୍ଡ-ବଣ୍ଡେଲ ପ୍ରିଜ୍ମ, ଏଥିରେ ସୁମେରୀୟ ରାଜସୂଚୀ ଲିପିତ ଅଛି ।

ରାଜତନ୍ତ୍ର ସଦୃଶ ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀ ବ୍ଯବସ୍ଥା ପ୍ରାକ୍-ଐତିହାସିକ କାଳରୁ ମୁଖିଆତନ୍ତ୍ର ବା ଜନଜାତୀୟ ରାଜତନ୍ତ୍ର ରୂପରେ ରହିଆସିଛି । ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଚୀନ ପ୍ରମାଣିତ ରାଜତନ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ - ମିଶରର ଫାରୋଃ, ନାର୍ମର ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୩୧୦୦ ଏବଂ କିଶର ସୁମେରୀୟ ରାଜା ଏନ୍ମେବାରାଗେସୀ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨୬୦୦ ।

ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ମିଶରୀୟ, ମେସୋପଟାମୀୟ, ସୁଦାନୀୟ, ପ୍ରାକ୍-ଭାରତ-ୟୁରୋପୀୟ ଧର୍ମ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରଥାଗୁଡ଼ିକରେ ରାଜାଙ୍କୁ ଦିବ୍ଯତାର ଅଧିକାରୀ ଭାବେ ସ୍ୱୀକାର କରାଯାଇଥିଲା ।