ଆଓ ଭାଷା

ଆଓ
ଆଓ
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନାଗା
ବଂଶ:	ଆଓ ନାଗା
ଭୌଗଳିକ; ବିତରଣ:	ନାଗାଲାଣ୍ଡ, ଭାରତ
ଭାଷାଗତ ବିଭାଗୀକରଣ:	ସିନୋ-ତିବ୍ଦତୀୟ ତିବ୍ଦତୀୟ-ବର୍ମାନ ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ତିବ୍ଦତୀୟ-ବର୍ମାନ ଭାଷା (?) କୁକି-ଚିନ୍ - ନାଗା ଭାଷା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନାଗା ଭାଷା ଆଓ; ; ; ; ;
Subdivisions:	; ଚୁଙ୍ଗଲି ଆଓ ଭାଷା; ମୋଙ୍ଗସେନ ଆଓ ଭାଷା; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;
ISO 639-3:	njo
Glottolog:	aona1235

ଆଓ ଭାଷା ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତର ନାଗାଲାଣ୍ଡରେ ଆଓ ନାଗା ଲୋକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କଥିତ ଏକ ନାଗା ଭାଷା ଅଟେ, ଯାହାର ଦୁଇଟି କିସମ ପ୍ରାୟ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ବୁଝାପଡ଼େ ନାହିଁ । ଏହା ଲାଟିନ୍ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟରେ ଲେଖାଯାଇଛି ।

ଆଓ ଭାଷା ସମୂହ

ଏଥନୋଲଗ ଆଓ ଭାଷାର ନିମ୍ନ କିସମର ତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରିଥାଏ ।

ମୋଙ୍ଗସେନ ଖରୀ
ଚାଙ୍ଗକୀ
ଚୁଙ୍ଗଲୀ
ଡୋର୍ଡର୍ (ୟାଚମ୍)
ଲୋଙ୍ଗଲା

ଚୋଙ୍ଗଲି ଏବଂ ମୋଙ୍ଗସେନ ପ୍ରାୟ ପାରସ୍ପରିକ ବୁଝାମଣା ନଥାଏ । ମିଲ୍ସ (୧୯୨୭) ନାଗାଲାଣ୍ଡର ଆଓ ନାଗା ଜନଜାତିମାନଙ୍କର ତିନୋଟି ଭାଷାକୁ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି: ଚୁଙ୍ଗଲୀ, ମୋଙ୍ଗସେନ ଏବଂ ଚାଙ୍ଗକି । ଚୁଙ୍ଗଲୀ ଆଓ ଏବଂ ମୋଙ୍ଗସେନ ଆଓ ଅଧିକାଂଶ ଆଓ ଗ୍ରାମରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେଉଥିବାବେଳେ ଚାଙ୍ଗକୀ ବକ୍ତାମାନେ ଅଳ୍ପ ସଂଖ୍ୟକ ଅଛନ୍ତି ।

ମୋଙ୍ଗସେନ ଆଓ ମୁଖ୍ୟତଃ ଆଓ ଅଞ୍ଚଳର ପଶ୍ଚିମ ଭାଗରେ କଥିତ ।

ଚାଙ୍ଗକୀ ଆଓ କେବଳ ତିନୋଟି ଗ୍ରାମ ଯଥା - ଚାଙ୍ଗକୀ, ଜାପୁ ଏବଂ ଲଙ୍ଗଜେମଡାଙ୍ଗରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରାଯାଏ । ଏହାର ସାମାନ୍ୟ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟେସନ୍ ରହିଛି । ଏହି ଭାଷାର ବ୍ୟବହାରକୁ ନେଇ ମୋଙ୍ଗସେନ ଆଓ ସହିତ ଜଡିତ ହୋଇଥାଏ । କିଛି ଚାଙ୍ଗକୀ ବକ୍ତା ଉଭୟ ମୋଙ୍ଗସେନ ଏବଂ ଚୁଙ୍ଗଲୀ ଭାଷାକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାବରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିପାରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ମୋଙ୍ଗସେନ ଆଓ ବକ୍ତା ଚାଙ୍ଗକୀ ଭାଷାକୁ କହିପାରେ ନାହିଁ କି ବୁଝିପାରେ ନାହିଁ । ଜଣେ ଚୁଙ୍ଗଲୀ ବକ୍ତା ଚାଙ୍ଗଲୀକୁ କହିପାରେ ଏବଂ ବୁଝିପାରେ । ଚୁଙ୍ଗଲୀ ଆଓ ଏବଂ ମୋଙ୍ଗସେନ ଆଓ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟବାଦୀ ନୁହଁନ୍ତି ।^[୨]

ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆଓ ଗାଁର ଉପଭାଷାର ନିଜସ୍ୱ ବିଶେଷ ଗୁଣ ରହିଛି ।ତାହା

ଆଧାର

van Driem, George (2001). Languages of the Himalayas: An Ethnolinguistic Handbook of the Greater Himalayan Region. Leiden: Brill.
Bruhn, Daniel Wayne. 2014. A Phonological Reconstruction of Proto-Central Naga. Ph.D. dissertation. University of California, Berkeley.
Saul, J. D. 2005. The Naga of Burma: Their festivals, customs and way of life. Bangkok, Thailand: Orchid Press.
Barkman, Tiffany. 2014. A descriptive grammar of Jejara (Para Naga) Archived 2019-10-06 at the Wayback Machine.. MA thesis, Chiang Mai: Payap University.
Shi, Vong Tsuh. 2009. Discourse studies of Makuri Naga narratives Archived 2020-05-01 at the Wayback Machine.. MA thesis, Chiang Mai: Payap University.
Language and Social Development Organization (LSDO). 2006. A sociolinguistic survey of Makuri, Para, and Long Phuri Naga in Layshi Township, Myanmar. Unpublished manuscript.
Mills, J. P (1926). The Ao Nagas. London: MacMillan & Co.

↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Ao Naga". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. {{cite book}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
↑ Escamilla, R. M. (2012). An Updated Typology of Causative Constructions: Form-Function Mappings in Hupa (California Athabaskan), Chungli Ao (Tibeto-Burman), and Beyond. Unpublished PhD dissertation, U.C. Berkeley.

[Glottolog-1] Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Ao Naga". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. {{cite book}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)

[2] Escamilla, R. M. (2012). An Updated Typology of Causative Constructions: Form-Function Mappings in Hupa (California Athabaskan), Chungli Ao (Tibeto-Burman), and Beyond. Unpublished PhD dissertation, U.C. Berkeley.

[୧]

[୨]