ଭାରତୀୟ ଭୋଜନରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଆଞ୍ଚଳିକ ଏବଂ ପାରମ୍ପାରିକ ରୋଷେଇ ରହିଥାଏ । ମୃତ୍ତିକା, ଜଳବାୟୁ, ସଂସ୍କୃତି, ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଓ ଜନଜାତି ଏବଂ ବୃତ୍ତିର ବିବିଧତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହି ରୋଷେଇଗୁଡ଼ିକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏଥିରେ ସ୍ଥାନୀୟରେ ଉପଲବ୍ଧ ସମସ୍ତ ମସଲା, ହଳଦୀ, ପନିପରିବା ଏବଂ ଫଳର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ ।

ଭାରତୀୟ ମସଲା

ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ମୁଖ୍ୟତଃ ଧର୍ମ, ଅର୍ଥାତ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ଏବଂ ଇସଲାମ ଧର୍ମ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରମ୍ପରାଦ୍ୱାରା ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ ।[୧][୨]

ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ଉପନିବେଶବାଦ ଭଳି ଐତିହାସିକ ଘଟଣା ଏହି ଦେଶରେ କିଛି ଖାଦ୍ୟର ପରିଚୟ ଦେବାରେ ଏକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି । ନ୍ୟୁ ୱାର୍ଲ୍ଡର କଲମ୍ବିଆ ଭାରତକୁ ଅନେକ ନୂତନ ପନିପରିବା ଏବଂ ଫଳ ଆଣିଥିଲା । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯେପରିକି ଆଳୁ, ଟମାଟୋ, ଲଙ୍କା, କଦଳୀ, ଏବଂ ଗୁଆ ଭାରତର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ପାଲଟିଛି ।[୩]

ଭାରତୀୟ ଭୋଜନ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କର ଇତିହାସକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଛି; ଭାରତ ଏବଂ ୟୁରୋପ ମଧ୍ୟରେ ମସଲାର ବାଣିଜ୍ୟ ୟୁରୋପ ଯୁଗର ଆବିଷ୍କାର ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକ ଅନୁକ୍ରମଣିକା ଥିଲା ।[୪] ମସଲା ଭାରତରୁ କିଣାଯାଇଥିଲା । ପରେ ଏହା ୟୁରୋପ ଏବଂ ଏସିଆର ଚାରିଆଡ଼େ ବ୍ୟବସାୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଭାରତୀୟ ଭୋଜନ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଷେଇକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି, ବିଶେଷକରି ୟୁରୋପ, ମଧ୍ୟ-ପୂର୍ବ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ, ଉତ୍ତର ଆମେରିକା, ମରିସସ୍, ଫିଜି, ଓସେନିଆ ଏବଂ କାରିବିଆନ୍ ।[୫][୬]

ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା

ଭାରତୀୟ ଭୋଜନରେ ବିଭିନ୍ନ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ୮,୦୦୦ ବର୍ଷର ଇତିହାସ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛି ଯାହା ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବା ସହିତ ଆଧୁନିକ ଭାରତରେ ଉପଲବ୍ଧ ସ୍ୱାଦ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ରୋଷେଇର ବିବିଧତାକୁ ଦର୍ଶେଇଥାଏ ।

ପ୍ରାଚୀନ ଏବଂ ସିନ୍ଦୂ ଉପତ୍ୟକା ସଭ୍ୟତା ସମ୍ପାଦନା

୯୦୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପରେ, ଇଣ୍ଡସ୍ ଭ୍ୟାଲି ସଭ୍ୟତା ମଧ୍ୟରେ ପରୋକ୍ଷ ଯୋଗାଯୋଗର ପ୍ରଥମ ଅବଧି ନବକଳେବର ବିପ୍ଳବ ଏବଂ କୃଷି ବିସ୍ତାର ହେତୁ ଘଟିଥିବାର ଦେଖାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରାୟ ୭୦୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବରୁ ଏହା ସିନ୍ଦୂ ଉପତ୍ୟକା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଗଲା ଏବଂ ପରେ ଗହମ ଓ ବାର୍ଲି ଚାଷ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ସ୍ଥାନୀୟ କୃଷି ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଗୋରୁଗୁଡିକୁ ଗୃହପାଳିତ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ଚାଷ ଏବଂ ଗୋରୁ ପାଳନର ପ୍ରମାଣ ସହିତ ମେହେରଗଡ ଏକ ଅନ୍ୟତମ ସ୍ଥାନ ଅଟେ । ପ୍ରାୟ ୪୫୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବରୁ ମେସୋପୋଟାମିଆର ଶାସକମାନେ ସୁମେରୀୟ ଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ଏକ ଅଣ-ଇଣ୍ଡୋ-ୟୁରୋପୀୟ ଏବଂ ଅଣ-ସେମିଟିକ୍ ଭାଷା କହୁଥିଲେ । ସେମାନେ ହୁଏତ ପ୍ରଥମେ ଭାରତରୁ ଆସିଥିବେ ଏବଂ ଭାରତର ମୂଳ ଦ୍ରାବିଡ଼ ଜନସଂଖ୍ୟା ସହିତ ଜଡିତ ହୋଇଥାଇ ପାରନ୍ତି ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି ।

୩୦୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତରେ ହଳଦୀ, ଗୁଜୁରାତି, ଗୋଲମରିଚ ଏବଂ ସୋରିଷ ଅମଳ କରାଯାଇଥିଲା ।

ପ୍ରାୟ ୨୩୫୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବରୁ ମେସୋପୋଟାମିଆର ଇଣ୍ଡସରୁ ଉର (ମେସପୋଟାମିଆ)କୁ ଆମଦାନୀ ପାଇଁ ପ୍ରମାଣ ମିଳିଥିଲା, ଏବଂ କ୍ଲୋଭ୍ ହେଡ୍ ସାମୁଦ୍ରିକ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆର ମଲୁକାସରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଉଥିଲା । ଆକ୍କାଡିଆନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରେକର୍ଡଗୁଡିକ କାଠ, କାର୍ନେଲିଆନ୍ ଏବଂ ହାତୀ ଦାନ୍ତକୁ ମେଲୁହ୍ହାନ ଜାହାଜଦ୍ୱାରା ଆମଦାନୀ କରାଯାଉଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି, ମେଲୁହ୍ହା ସାଧାରଣତଃ ଇଣ୍ଡସ୍ ଭ୍ୟାଲି ସଭ୍ୟତା ପାଇଁ ମେସୋପୋଟାମିଆନ୍ ନାମ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।

ପ୍ରାଚୀନତା ସମ୍ପାଦନା

ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଲେମ୍ବୁ, ପନିପରିବା, ଫଳ, ଶସ୍ୟ, ଦୁଗ୍ଧଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ମହୁ ରହିଥିଲା ​​। ଆଜି ଖାଉଥିବା ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଡାଲି, ଗହମ ଓ ମଇଦା ଅଟା, ଚାଉଳ, ଏବଂ ବାଜରା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬୨୦୦ ମସିହାରୁ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶରେ ଚାଷ କରାଯାଇଆସୁଛି ।

ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଗାଈମାନଙ୍କୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବାରୁ ଗୋମାଂସ ଖାଇବା ନିଷେଧ ଅଟେ ।[୭] କେବଳ କେରଳ, ଦକ୍ଷିଣ ତାମିଲନାଡୁର କିଛି ଅଂଶ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବକୁ ଛାଡିଦେଲେ, ଭାରତରେ ହିନ୍ଦୁମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଗୋମାଂସ ଖାଆନ୍ତି ନାହିଁ ।[୮]

ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିବା ଖାଦ୍ୟ ସମ୍ପାଦନା

 
ଡାଳିମ୍ବ

ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଇତିହାସରେ ହଜିଯାଇଥିବାବେଳେ ପ୍ରାଚୀନ ତଥା ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରେ କ’ଣ ଖିଆଯାଉଥିଲା ତାହା ଜାଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖିପାରିବେ ।

  • ଯଅ[୯]— ଯଅ ପୃଥିବୀର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଚାଷ ହୋଇଥିବା ଶସ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଅଟେ । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଏହା ଧାର୍ମିକ ରୀତିନୀତିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଛି । ସଂସ୍କୃତରେ ଏହାକୁ "ଯବ" କୁହାଯାଏ ।ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଋଷିଆ, ୟୁକ୍ରେନ, ଆମେରିକା, ଜର୍ମାନୀ, କାନାଡା ଏବଂ ଭାରତରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇଥାଏ ।
  • ପାନ ପତ୍ର[୧୦]— ପାନର ଜନ୍ମ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆରେ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୩୪୦ରେ ହୋଇଥିଲା। ଗ୍ରୀକ୍ ଐତିହାସିକ ହେରୋଡଟସ୍ ପ୍ରଥମେ ପାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ହିସାବରେ ପାନର ଜନ୍ମ ମାଳୟ। କିନ୍ତୁ ମହାଭାରତ ଯୁଗ (ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୮୦୦ରୁ ୩୫୦ ଅବ୍ଦ)ରେ ପାନ ମୁଖବାସ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବାର ସୂଚନା ରହିଛି। ଏହାଛଡ଼ା ଜୟପୁର ଧାନର ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ପରି ଗଞ୍ଜାମର ହିଞ୍ଜିଳିକାଟୁ ପାନର ଉତ୍ପତ୍ତି ସ୍ଥଳ ବୋଲି ଉଦ୍ଭିଦବିତ‌ମାନେ ମତ ପୋଷଣ କରିଥାନ୍ତି।

ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା

  1. Dias (1996). The Steward. Orient Blackswan. p. 215. ISBN 978-81-250-0325-0.
  2. Gesteland, Richard R.; Gesteland, Mary C. (2010). India: Cross-cultural Business Behavior : for Business People, Expatriates and Scholars. Copenhagen Business School Press DK. p. 176. ISBN 978-87-630-0222-6.
  3. Balasubramanian, D (16 October 2008). "Potato: historically important vegetable". The Hindu. Chennai, India. Archived from the original on 20 October 2008. Retrieved 26 June 2012.
  4. Cornillez, Louise Marie M. (Spring 1999). "The History of the Spice Trade in India".
  5. "Nasi, Kari, Biryani & Mee". Veg Voyages. Archived from the original on 28 June 2009. Retrieved 23 June 2009.
  6. "Asia Food Features". Asiafood.org. Archived from the original on 25 May 2001. Retrieved 23 June 2009.
  7. Sharpes, Donald K. (2006). Sacred Bull, Holy Cow: A Cultural Study of Civilization's Most Important Animal. Peter Lang. p. 208. ISBN 978-0-8204-7902-6.
  8. "Beef eating: strangulating history". The Hindu. Chennai, India. 14 August 2001. Archived from the original on 28 March 2008.
  9. "The Upanishads, Part 1 (SBE01): Khândogya Upanishad: III, 14". Sacred-texts.com. Archived from the original on 24 February 2021. Retrieved 2019-05-26.
  10. "The Devi Bhagavatam: The Sixth Book: Chapter 27". Sacred-texts.com. Archived from the original on 25 February 2021. Retrieved 2019-05-26.
  11. "Breadfruit Fritters (Jeev Kadge Phodi)". KonkaniFoodRecipes.com. Archived from the original on 16 August 2021. Retrieved 2022-02-17.