ଟିକିଲି (ହିନ୍ଦୀ : ବିନ୍ଦି, ସଂସ୍କୃତ (ବିନ୍ଦୁ), ଯାହାର ଅର୍ଥ ଏକ ନାଲି ଡଟ ଅଟେ, ଯାହାକୁ ମଥାର କେନ୍ଦ୍ରରେ ଲଗାଯାଏ । ସାଧାରଣ ଭାବେ ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ଜୈନ ମହିଳାମାନେ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି । ଋକବେଦରେ - ବିନ୍ଦୁ (ପ୍ରତୀକ)ଶବ୍ଦ ମୁଷ୍ଟିକେ ଭଜନ ରୂପେ ମାନିଥାନ୍ତି , ଯେପରି ନସାଦିୟ ସୁକ୍ତ ତ ରୂପେ ଜଣାଯାଏ ।[୧] ବିନ୍ଦୁ (ପ୍ରତୀକ) ସେହି ବିନ୍ଦୁକୁ ମାନନ୍ତି ଯେଉଁଥିରେ ସୃଜନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ହୋଇପାରେ କି, ଏକତା ଏହାକୁ ନିଜ ଅବିନାଶୀତ ରାଜ୍ୟରେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ପବିତ୍ର ପ୍ରତୀକ ରୂପେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣିତ କରିଛନ୍ତି । [୨][୩]

ହିନ୍ଦୁ ନାରୀ ଧାରଣ କରିଥିବା ଟିକିଲି

ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ସମ୍ପାଦନା

ପରମ୍ପରାଗତ ରୂପେ, ଭୃଲତା (ଯେଉଁଠାରେ ଟିକିଲି ଲଗାଯାଏ) ମଧ୍ୟର କ୍ଷେତ୍ର କୁହାଯାଏ କି, ଷଷ୍ଠ ଚକ୍ର, ଅଜଣା, ଗୁପ୍ତ ଜ୍ଞାନର ସ୍ଥାନ । ଟିକିଲିକୁ ଉର୍ଜା କରି ରଖିବା ଏବଂ ଏକାଗ୍ରତାକୁ ମଜବୁତ କରିବା ପାଇଁ କୁହାଯାଏ ।[୪] ଟିକିଲି ସର୍ବଦା ନିଜକୁ ତୃତୀୟ ଆଖି ରୂପେ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥାଏ ।[୫] ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଜ୍ଞାତ ସଂସ୍କୃତ ପଥରେ ରୁକବେଦର ନସାଦିୟ ସୁକ୍ତ ଶବ୍ଦ ବିନ୍ଦୁ (ପ୍ରତୀକ)ର ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥାଏ ।[୧]

ଅଜନ ଚକ୍ର ଦୁଇ କମଳ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ କରୁଥିବା ପାଖୁଡା ଅଟେ, ଜହ୍ନ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରରେ ବିଲୟ କରିଦେଲା
ଟିକିଲି ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରମା ପେଂଡେଣ୍ଟ ସହିତ ପାରମ୍ପରିକ ମୁଣ୍ଡ ଗହଣା

ଗ୍ୟାଲେରି ସମ୍ପାଦନା

  1. ୧.୦ ୧.୧ "nasadiya-suktha-and-purusha-suktha".
  2. Khanna 1979: p.171
  3. Swami Ranganathananda (1991). Human Being in Depth: A Scientific Approach to Religion. SUNY Press. p. 21. ISBN 0791406792.
  4. Das, Subhamoy. "Bindi: The Great Indian Forehead Art". Retrieved 16 February 2009.
  5. "Couples Fuel India's Vibrant Art Scene". The New York Times. 13 October 2011. Retrieved 20 October 2011.