ଅଗ୍ନିମିତ୍ର
ଅଗ୍ନିମିତ୍ର (ସଂସ୍କୃତ: अग्निमित्रः) (ଛାଞ୍ଚ:Reign 149ଛାଞ୍ଚ:Reign 141 BCE) ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ଅତି ପ୍ରାଚୀନ ଶ୍ରୁଙ୍ଗ ରାଜବଂଶର ଦ୍ୱିତୀୟ ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ପିତା ପୁଷ୍ପମିତ୍ର ଶ୍ରୁଙ୍ଗଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଭାବରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 149 ମସିହାରେ ଗାଦିନଶିନ ହେଇଥିଲେ ।ବାୟୁ ପୁରାଣ ଓ ବ୍ରାହଣ୍ଡ ପୁରାଣ ଅଂଶାରେ ସେ 8 ବର୍ଷ ପାଇଁ ରାଜୁତି କରିଥିବାର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।ତାଙ୍କ ମାତା ଥିଲେ ଦେବମାଲା | .[୧]
| ଅଗ୍ନିମିତ୍ର | |
|---|---|
| Shunga Emperor | |
 Shunga masculine figurine (moulded plate). 2nd–1st century BCE. | |
| ଶାସନ କାଳ | 149–141 BCE |
| ପୂର୍ବାଧିକାରୀ | Pushyamitra Shunga |
| ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ | Vasujyeshtha |
| Offspring | |
| ପିତା | Pushyamitra Shunga |
| ମାତା | Devamala |
ବଂଶବାଦ ସମ୍ପାଦନା
କାଳିଦାସଙ୍କ ମାଲବିକାଗ୍ନିମିତ୍ର ଅନୁସାରେ ଅଗ୍ନିମିତ୍ର ବଇମ୍ବିକା କୁଳଜର ଥିଲେ ଓ ସେ ଜଣେ ଶ୍ରୁଙ୍ଗ ଥିଲେ । ଏଥିରେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ ଯେ ଟଙ୍କାପିଟାଙ୍କ ସମୟରେ ଅଗ୍ନିମିତ୍ର ଜଣେ ଗୋପତ୍ରୀ ବା ଭାଇସରାୟ ଥିଲେ । .[୨]
ମାଲବିକାଗ୍ନିମିତ୍ରରେ ତାଙ୍କର 3 ଜଣ ମହାରାଣୀଙ୍କ ନାମ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ଧରଣୀ ( 4 ର୍ଥ ଶ୍ରୁଙ୍ଗ ମହାରାଜା ବସୁମିତ୍ରାଙ୍କ ମାତା ) , ଇରାବତୀ ଓ ମାଲବିକା ( ବିଦର୍ଭର ରାଜକୁମାରୀ )
ବିଦର୍ଭ ଯୁଦ୍ଧ ସମ୍ପାଦନା
ମାଲବିକାଗ୍ନିମିତ୍ର ରେ ବରଣିତ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଶ୍ରୁଙ୍ଗ ଓ ନିକଟବର୍ତୀ ବିଦର୍ଭ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଅଗ୍ନିମିତ୍ର ଙ୍କ ସମୟରେ ଯୁଦ୍ଧର ସୂତ୍ରପାତ ହେଇଥିଲା । ଶ୍ରୁଙ୍ଗମାନଙ୍କ ଉତ୍ଥାନ ପୂର୍ବରୁ ବିଦର୍ଭ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ଭ୍ରାଜ୍ୟରୁ ସ୍ୱାଧୀନ ହେଇଯାଇ ମୌର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ଜଣେ ସଚିବ ତାଙ୍କର ଜଣେ ଦାମାଦ ଯଜ୍ଞସେନଙ୍କୁ ଙ୍କୁ ସେଠାରେ ସିଂହାସନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।କିନ୍ତୁ ମାଧବସେନ , ଯିଏ ଯଜ୍ଞସେନ ଙ୍କ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଭ୍ରାତା ଥିଲେ ସେ ଅଗ୍ନିମିତ୍ରଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଯଜ୍ଞସେନ ଙ୍କ ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରି ପରାସ୍ତ ହେଇ ବନ୍ଦୀ ହେଲେ । jimprisoned.[୧]
ତତ୍ ପରେ ଅଗ୍ନିମିତ୍ର ନିଜେ ବିଦର୍ଭ ଆକ୍ରମଣ କରି ଅଗ୍ନିମିତ୍ର ଙ୍କୁ ପରାଜିତ କରିଥିଲେ । ତାହା ପରେ ଅଗ୍ନିମିତ୍ର ରାଜ୍ୟକୁ ବିଭାଜନ କରି ମାଧବସେନଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟର ଅର୍ଦ୍ଧେକ ପ୍ରଦାନ କରି ଅଗ୍ନିମିତ୍ରଙ୍କ ବଶତା ସ୍ୱୀକାର କଲେ ।[୧][୩]
ଉତ୍ତରାଧିକାର ସମ୍ପାଦନା
ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 141 ମସିହାରେ ଅଗ୍ନିମିତ୍ରଙ୍କ ଶାସନ ସମାପ୍ତ ହେଇଥିଲା ଓ ତାଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ବାସୁଜେଷ୍ଠ କିମ୍ବା ସୁର୍ଜ୍ଯାଜେଷ୍ଠ ଗାଦିନଶିନ ହେଇଥିଲେ । .[୧]
ପୁନଶ୍ଚ ପଠନ ସମ୍ପାଦନା
- Indigenous States of Northern India (Circa 200 BC to 320 AD) by Bela Lahiri, University of Calcutta,1974.
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା
ବାହାର ଲିଙ୍କ ସମ୍ପାଦନା
- List of rulers of Magadha on Bruce Gordon's *"Regnal Chronologies".