"କରଣ (ଜାତି)" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣ‌ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ

କାୟସ୍ଥ ରକାୟସ୍ଥର ଏକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଯାହାକି ଓଡ଼ିଶା [1] ଏବଂ ମିଥିଲା ​​ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରନ୍ତି, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତ ଏବଂ ନେପାଳ ମଧ୍ୟରେ ବିଭକ୍ତ |  ସେମାନେ ସହରଣତଃ ବିହାରରେ କର୍ନ କିମ୍ବା କର୍ନା କିମ୍ବା ଦାସ କିମ୍ବା ଲାଲ ଦାସ ଇତ୍ୟାଦି ସଙ୍ଗିଆ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି [2] ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାରେ ପଟ୍ଟନାୟକ, ମହାନ୍ତି, ଦାସ ଇତ୍ୟାଦି ସଙ୍ଗିଆ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି।

ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍, ବିପି ସିହ୍ନା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ଯେ କରଣାର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ହେଉଛି ରାଜସେବା ଏବଂ ଦୁର୍ଗନ୍ତପୁର ରକ୍ଷା ସେମାନେ ଓଡିଆଓଡ଼ିଆ ସମାଜରେ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ରହିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରାଥମିକ ଶାସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା |  ସେମାନେ ଲେଖାଲେଖି କର୍ମକୁ ନିଜର ପ୍ରଧାନ ବୃତ୍ତି ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଏବଂ କାୟସ୍ଥ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସହିତ ମିଶ୍ରିତ ହେଲେ |  ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଶାସ୍ତ୍ର ପୁରାଣରେ "କାୟସ୍ଥ" ଏବଂ "କରଣ" ଶବ୍ଦ ଅନେକ ବାର ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ |  ସହାୟସହାୟଙ୍କ ଙ୍କ ମତ ରେମତରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ କରଣ ମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନର ବିହାରରୁ ଓଡ଼ିଶା ଏବଂ ନେପାଳକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଛନ୍ତି |  ଇତିହାସରେ କରଣମାନେ ମଗଧ ରାଜ୍ୟରେ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଶାସନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେତୁ ଉତ୍ତରକୁ ତେରାଇ ଏବଂ ନେପାଳ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣକୁ ଓଡ଼ିଶା ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତକୁ ଯିବାକୁ ପଡିଲା।  ମଗଧ ପାରିପାର୍ଶ୍ୱରେ ଥିବା ଲୋକମାନେ ତେରାଇ ସମେତ ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଚାଲିଗଲେ |  ଯେଉଁମାନେ ଦକ୍ଷିଣକୁ ଯାଇଥିଲେ ସେମାନେ ପରେ ଓଡ଼ିଶାର କରଣ, ଆନ୍ଧ୍ରର କରଣାମ, କର୍ଣ୍ଣାଟକର କରୁଣୀକା ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁର କରୁଣଗୀର ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ।

ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ବିଶିଷ୍ଟ ଏପିଗ୍ରାଫିଷ୍ଟ ଦୀନେଶଚନ୍ଦ୍ର ସିର୍କର ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସଂପୃକ୍ତ ଭୌଗଳିକ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଅନେକ ଐତିହାସିକ ନିୟମ ଏବଂ ଲେଖା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ଯାହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ କରଣ, କରଣିନ, କରଣୀକ, କରଣକ, କରଣୀଗର ଭଳି ଶବ୍ଦ ଗୁଡ଼ିକୁ କିରାଣୀଙ୍କ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରୀକ ସ୍ତର କୁସ୍ତରକୁ ଦର୍ଶାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ |  ।  ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ମାଇନୋର ରକ୍ ଏଡିଟିକ୍ ନମ୍ବର -2, ଲୋକାଭିଗ୍ରାହର କାନସ୍ ପ୍ଲେଟ୍, ସମଚାରାଦେବଙ୍କ ଗୁଗ୍ରାହୀ ତମ୍ବା ପ୍ଲେଟ୍, ଲୋକାନାଥ୍ର ଟିପ୍ପର ତମ୍ବା କପ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ |

'''<u><big>ବିହାର ରବିହାରର କରଣ</big></u>'''

ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଝା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ନିଜକୁ ମିଥିଲା ରମିଥିଲାର ମୂଳ ବାସିନ୍ଦା ବୋଲି ଦାବି କରନ୍ତି ଏବଂ ମୈଥିଲ କାୟସ୍ଥ କିମ୍ବା ତିରୁହୁଟିଆ କାୟସ୍ଥ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା |  ସେମାନେ ନିଜ ଦ୍ୱାରାନିଜଦ୍ୱାରା ପ୍ରଣୀତ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ପଞ୍ଜିକା ପ୍ରଣାଳୀ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି ।  ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଭର୍ମା ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ଶତାବ୍ଦୀ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣକୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ କାରଣ ଏହି ପଞ୍ଜିକା ଗୁଡ଼ିକର ଅନେକ ପାଣ୍ଡୁଲିପି ବିହାରର ବିଭିନ୍ନ ବିଦ୍ୱାନ ପଞ୍ଜିକାର ମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରାମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ପଞ୍ଜିକରଣ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହା ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ କାରବାର କରିଥାଏ |  ସେଗୁଡ଼ିକ ଖଜୁରୀ ପତ୍ର କିମ୍ବା ପୁରୁଣା ସ୍ୱଦେଶୀ କାଗଜରେ ତିରୁହୁଟା ଲିପିରେ ଲେଖାଯାଇଛି ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ମୁଲଗ୍ରାମ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବାସସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ଦର୍ଶାଇବାରେ ସାହାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ରେକର୍ଡରେ କର୍ଣ୍ଣାଟ ରାଜବଂଶର ନାନାଦେବଙ୍କ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି, ଯାହାଙ୍କ ଶାସନ 1057 ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଯେପରି ସିମ୍ରାଉଙ୍ଗାଦ ଅଭିଲେଖରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା।

'''<big><u>ଓଡିଶାରଓଡ଼ିଶାର କରଣ</u></big>'''

[ଦ୍ର—ପୂର୍ବେ ପତିତ କ୍ଷତ୍ରିୟର ସନ୍ତାନ (ମନୁ.୧/୨୨: ), ଶୂଦ୍ରାଗର୍ଭଜାତ ବୈଶ୍ୟ ସନ୍ତାନ (ୟାଜ୍ଞବଲ୍ୟ ୧/୯୨: ), ବୈଶ୍ୟା ଗର୍ଭଜାତ କ୍ଷତ୍ରିୟ ସନ୍ତାନ (ମହାଭାରତ.୧୨୪୪୬: )ଙ୍କୁ କରଣ ନାମରେ ଡକା ୟାଉଥିଲା (M.W.) ।ଏମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟବସାୟ ଲେଖାପଢ଼ି କର୍ମ ରେକର୍ମରେ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଥିଲା।ଓଡ଼ିଶାରେ କରଣ ଓ ବୌଶ୍ୟକରଣ ନାମରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାର କରଣ ଜାତି ଅଛନ୍ତି। ଶିଷ୍ଟ ଓ କମାଳି ପ୍ରଭୃତି କରଣ ନାମରେ ଅଭିହିତ; ବୌଶ୍ୟକରଣମାନେ ପ୍ରକୁତରେ କରଣ ନୁହନ୍ତି କରଣମାନଙ୍କର କ୍ଷତ୍ରିୟରୀତିରେ ୟୁବତୀ ସଙ୍ଗେ ରାକ୍ଷସପଦ୍ଧତିରେ ବିବାହ ହୁଏ, ଅର୍ଥାତ୍ ବର କନ୍ୟାକୁ ଜିଣି ଆଣିବାର ଅଭିନୟରେ ବିବାହବିଧି ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ବୌଶ୍ୟକରଣମାନଙ୍କର ବାଳିକା ସଙ୍ଗେ ବ୍ରାହ୍ମ ବା ପ୍ରାଜାପତ୍ୟ ରିତୀରେ ବିବାହ ହୁଏ ଏହି ବୌଶ୍ୟକରଣ— ମାନେ ଆଦିମ କରଣ, ଶୂଦ୍ରା ଓ ବୌଶ୍ୟସଂଭୁତ ଅସବର୍ଣ୍ଣ ଜାତିର ବଂଶଧର ଏହିମାନେ ପ୍ରଥମେ କରଣ କାର୍ୟ୍ୟ କରୁଥିବା ଅନୁମିତ ହୁଏ ତା ପରେ ଯେ ଲେଖାପଢ଼ି କାର୍ୟ୍ୟ କଲା, ସେ କରଣ ବୋଲି ପରିଚିତ ହୋଇ ରାଜାଙ୍କ ପାଖେ ବଡ଼ ପଦ ପାଇଥିବାରୁ କରଣ କ୍ରମେ କ୍ରମେ ବଡ଼ଜାତି ବୋଲି ପରିଚିତ ହେଲେ କ୍ରମେ ରାଜାଙ୍କ ଭାଇଆ ଓ ସାମନ୍ତମାନେ ମଧ୍ୟ ବିବାହଦି ସଂପର୍କରେ ଏମାନଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ମିଶିଲେ ଏହିପରି କାଳକ୍ରମେ ଏକ ପ୍ରତିପତ୍ତିଶାଳୀ ମିଶ୍ରଜାତିର ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ଏବଂ ଏହି ସମସ୍ତ କରଣ ଜାତୀୟ ବୋଲି ପରିଚିତ ହେଲେ ଓ ମହାନ୍ତି ଅର୍ଥାତ୍ ଅଭିମହତ୍ ଉପାଧିରେ ଭୁଷିତ ହେଲେ କରଣ ଜାତିରେ ସବୁ ଜାତିକୁ ମିଶାଇ ନେବାର ଏହି ରୀତି ଏବେ ମଧ୍ୟ ଲୋପ ପାଇନାହିଁ ସେଥିପାଇଁ ପ୍ରବଚନ ଅଛି— "ଚଷା ବଢ଼ିଲେ ମାହାନ୍ତି" ଶୂଦ୍ରମୁନି ସାରଳାଦାସଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ ମଧ୍ୟ ଏବେ କରଣ ଗୋଷ୍ଟୀରେ ଚଳନ୍ତି ଏହିପରି ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଅନୁସଂଧାନ ଦ୍ବାରା ପ୍ରମାଣିତ କରାଯାଇପାରେ Rislay Castes and Tribes of Orissa (Vol. I, p. ୪୨୬.) ଗ୍ରନ୍ଥରେ କରଣମାନେ କାୟସ୍ଥଙ୍କ ଶ୍ରେଣୀବିଶେଷ ଓ କାୟସ୍ଥମାନେ ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ବଂଶଧର ଓ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଥିବାର ପୁରୁଣାଦିରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଛି ବୋଲି ଲେଖାଅଛି

ଥୁର୍ଷ୍ଟନ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ କରଣମାନେ ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ରାଜା ଯଯାତି କେଶାରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରାକେଶାରୀଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରାୟ ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ।  ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସରକାର ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଭଜ ଅଭିଲେଖରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ଜମି ରେକର୍ଡରେ ଜଡିତ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ତାଲିକାରେ 'ବ୍ରାହ୍ମଣ-କରଣ-ପୁରୋଗା-ନିବାସୀ' ବାକ୍ୟାଂଶ ରହିଛି ଯାହା ସେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିର ଉତ୍ତମ ସୂଚକ ହୋଇପାରେ। ବିଶିଷ୍ଟ ଇତିହାସକାର ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ଆର.ଏସ୍ ଶର୍ମା ଏହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଲୋକନାଥ ନାମକ ଜନୈକ ବ୍ୟକ୍ତି, ଯେ କି ଜାତିରେ କରଣ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କୁ ଲେଖାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଉଥିଲା ସତ, ତଥାପି ଅଧିକାଂଶ ସାହିତ୍ୟରେ ସେମାନେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଙ୍କବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ଠାରୁ କମ୍ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲେ।  ସାମ୍ପ୍ରତିକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଏହି ଜାତିର ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଓଡିଶାରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଓଡ଼ିଶାରେ ଙ୍କମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଆସନ ମଣ୍ଡିତ କରିବା ସହ ଭଲ ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି ଅକ୍ତିଆର କରି ରଖିଛନ୍ତି।

ଶ୍ରୀ ସରକାର ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ହିସାବ - କିତାବ, ଅମଲାତନ୍ତ୍ର, ଶିକ୍ଷାଦାନ ଇତ୍ୟାଦି ସହିତ ଜଡିତ ଥିବା କାରବାର କରୁଥିଲେ |  ସେମାନେ ଓଡ଼ିଶା ଠାରୁ ସମୃଦ୍ଧ ବିଜୟନଗର ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୋଇଥିବା ଜଣାପଡିଛି ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ବିଶେଷକରି ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ରଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ଉତ୍ତର ଉଉପକୂଳର୍ବୀ ଅନେକ ଗ୍ରାମ ମାନଙ୍କରେ ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ, ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ କିଛି ସଂଖ୍ୟାରେ ମନ୍ତ୍ରୀ, ଯୋଦ୍ଧା, ସଂସ୍କାରକ ଏବଂ ପ୍ରଶାସକ ରହିଥିଲେ।  ଶ୍ରୀ ସହାୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଶିଷ୍ଟ କରଣମ ମାନେ ଉପନୟନ ସମାରୋହ ଆୟୋଜନ କରନ୍ତି ଏବଂ ନିଜକୁ ଶ୍ରୀ ଚିତ୍ରାଗୁପ୍ତଙ୍କ ବଂଶଧର ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରଖନ୍ତି। ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଭାଷା ଓଡିଆଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସହ ମେଳ ଖାଉଥିବା କର୍ନାଲା ଭାଷା ଏବଂ ଏହାକୁ କର୍ଣ୍ଣାଲୁ, ଚିତ୍ତୀ କର୍ଣ୍ଣାଲୁ କିମ୍ବା ସୃଷ୍ଟି କର୍ଣ୍ଣାଲୁ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। [8]

'''<big><u>ତାମିଲନାଡୁ ରତାମିଲନାଡୁର କରୁଣୀଗର</u></big>'''

ଶ୍ରୀ ସହାୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭଲାର ପାଣ୍ଡିଆନ୍ ଯୁଗର ସୁନାମଧନ୍ୟ କବି ପାରିସନାଧର କରୁଣୀଗର ପୁରାଣ ରଚନା କରିଥିଲେ। କାଞ୍ଚିପୁରମର ଶ୍ରୀ ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତ ସ୍ୱାମୀ ମନ୍ଦିର ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ। ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଶ୍ରୀ ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତ ସେମାନଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଦେବତା, ଓ ସେମାନେ ଶ୍ରୀ ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତ ଙ୍କଚିତ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ବଂଶଧର। ଏବଂ ତାଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ୬୪ ଟି୬୪ଟି ଗୋତ୍ର ଅଛନ୍ତି।  ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାଡାଲୁରର ଭାଲାର ଶ୍ରୀ ରାମଲିଙ୍ଗା ସ୍ୱାମୀ ଙ୍କସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଭକ୍ତ ଅଟନ୍ତି। ଭାଲାର ଶ୍ରୀ ରାମଲିଙ୍ଗା ସ୍ୱାମୀ ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ତାମିଲ ସାଧୁ, ସଂସ୍କାରକ ତଥା କବି ଥିଲେ ଏବଂ ସେ ମଧ୍ୟ ସାଧୁମାନଙ୍କର ଏକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ "ଜ୍ଞାନ ସିଦ୍ଧ" ର ସଦସ୍ୟ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା।  ଶ୍ରୀ ସରକାର ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ଗଣିତ ଜ୍ଞାନ କୁଜ୍ଞାନକୁ ଏତେ ବିଶେଷ ଭାବେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଅନ୍ତି ଯେ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଏକ ଶାଖା ଜାତି "କାନକକର" ଯାହା ଆକ୍ଷରିକ ଭାବରେ ତାମିଲରେ କେବଳ ଗଣିତ ପାଇଁ ଉଦ୍ଭବ ହୋଇଛି |

^ A b ସିହ୍ନା, ବିପି (2003) |  ଆଧୁନିକ ବିହାର ନିର୍ମାଣରେ କାୟସ୍ତା |  ପାଟନା: ଇମ୍ପ୍ରେସନ୍ ପ୍ରକାଶକ |  ପୃଷ୍ଠା 14-15। ^ ଆର୍ନୋଲ୍ଡ ପି କାମିନସ୍କି, ରୋଜର ଡି ଲଙ୍ଗ (2011) |  ଇଣ୍ଡିଆ ଟୁଡେ: ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜୀବନର ଏକ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ |  ABC-CLIO |  ପୃଷ୍ଠା 403-404  <nowiki>ISBN 978-0-313-37462-3</nowiki>  4 ମାର୍ଚ୍ଚ 2012 ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲା। ^ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଦେବଦତ୍ତ |  "ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ବଂଶଧର"। ^ ସାହେ, ଉଦୟ (2021) |  କାୟାଷ୍ଟ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ |  ଦିଲ୍ଲୀ: SAUV ଯୋଗାଯୋଗ |  p।  141. <nowiki>ISBN 978-81-941122-3-5</nowiki>। ^ A b c d Sircar, Dineshchandra (1960–61) |  ଏପିଗ୍ରାଫିଆ ଇଣ୍ଡିକା- ଭଲ୍ୟୁମ୍ XXXIV |  ଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ। ^ Jha, UgraNath (1980)  ମିଥିଲାର ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ଏବଂ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ |  ବିହାର: କିଶୋର ବିଦ୍ୟା ନିକେତନ। ^ ଭର୍ମା, ବିନୋଦବିହାରୀ (1973) |  ମ ith ଥୀ କର୍ନା କାୟାଷ୍ଟକ ପଞ୍ଜିକ ସର୍ଭେକ୍ଷନ୍ |  ମାଧେପୁରା। ^ A b c ସାହା, ଉଦୟ (2021) |  କାୟାଷ୍ଟ ଏନସାଇକ୍ଲୋପିଡ଼ିଆ |  ଦିଲ୍ଲୀ: SAUV ଯୋଗାଯୋଗ |  <nowiki>ISBN 978-81-941122-3-5</nowiki>  ତ୍ରୁଟି ଦର୍ଶାନ୍ତୁ: ନାମିତ ରେଫରେନ୍ସ "ସାହା" ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସହିତ ଏକାଧିକ ଥର ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା (ସହାୟତା ପୃଷ୍ଠା ଦେଖନ୍ତୁ) |  ତ୍ରୁଟି ଦର୍ଶାନ୍ତୁ: ନାମିତ ରେଫରେନ୍ସ "ସାହ" କୁ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସହିତ ଏକାଧିକ ଥର ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା (ସହାୟତା ପୃଷ୍ଠା ଦେଖନ୍ତୁ)। ^ ଭାରତୀୟ ସମ୍ପର୍କ ପରିଷଦ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କ (2007) |  ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ହୋରିଜନ୍ ଭଲ୍ୟୁମ୍ 54. ଦିଲ୍ଲୀ: ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କ ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ପରିଷଦ। ^ ଶ ity ତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ (1982) |  ସ୍ମରଣିକା, ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ରଏକାଡେମୀର Silver ପ୍ୟ ଜୟନ୍ତୀ, 1982. ଓଡ଼ିଶା: ଏକାଡେମୀ। ^ ଶର୍ମା, ଆରଏସ୍ (2001) |  ପ୍ରାଥମିକ ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଭାରତୀୟ ସମାଜ |  ଓରିଏଣ୍ଟ ଲଙ୍ଗମ୍ୟାନ୍। ^ ସିଂ, ପ୍ରଦୀପ (2020) |  ସହରୀ ଇକୋଲୋଜି: ଉଦୀୟମାନ ପାଟର୍ନ ଏବଂ ସାମାଜିକ-ଇକୋଲୋଜିକାଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ |  ଏଲସେଭିଆର ସାଇନ୍ସ। ^ Civañān̲am, Ma  ପୋ (1987) |  ସେଣ୍ଟ ରାମଲିଙ୍ଗାର ୟୁନିଭର୍ସାଲ୍ ଭିଜନ |  ତାମିଲନାଡୁ: ଅନ୍ନାମଲାଇ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ |

8 ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ୱାକେଡ୍ ବୋଲ୍ଡ ଆମ୍ବୁଶେଡ୍ ଦ୍ୱାରାଆମ୍ବୁଶେଡ୍ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ |

ବ୍ୟବହାର ଡେସ୍କଟପ୍ ରଡେସ୍କଟପ୍ର ସର୍ତ୍ତାବଳୀ |