|
===== କାଳୀପୂଜା =====
ଓଡ଼ିଶାରେ ଶକ୍ତି ଉପାସନାର ପୂଜା ପଦ୍ଧତି କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଉଭୟ ତାନ୍ତ୍ରିକ ଏବଂ ଅଣ-ତାନ୍ତ୍ରିକ ରୂପରେ, ଯାହାକୁ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା (ସେପ୍ଟେମ୍ବର-ଅକ୍ଟୋବର) ଏବଂ କାଳୀପୂଜା (ଅକ୍ଟୋବର-ନଭେମ୍ବର) ପର୍ବରୁ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରାଯାଇଥାଏ, ଯେଉଁ ପର୍ବକୁ ମହାସମାରୋହରେ ଅତି ଆନନ୍ଦଉଲ୍ଲାସ ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ | ମାନ୍ୟତା ଅଛିଯେ, ଦଶ ଭୁଜା ବିଶିଷ୍ଟ ମାତା ଦୁର୍ଗା ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଘର କୈଳାସ ପର୍ବତରୁ ନିଜ ମାତାପିତାଙ୍କ ଘର ହିମାଳୟ ପର୍ବତକୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଆଶ୍ଵିନଆଶ୍ୱିନ ମାସ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ସପ୍ତମ, ଅଷ୍ଟମ ଏବଂ ୯ ମ ଦିନରେ ତିନିଦିନ ପାଇଁ ଆସୁଥିବାର ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ | ସେଠାରେ ସେ ପର୍ବତ ରାଜାଙ୍କ ଝିଅ ପାର୍ବତୀ, କିନ୍ତୁ ଦୁର୍ଗା ରୂପରେ ତାଙ୍କ ଅବତାରରେ ମଇଁଷି-ଅସୁର ମହିଷାସୁର ସଂହାରକ ଭାବରେ ତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ | ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ସୁନ୍ଦର ସାଜସଜ୍ଜାରେ ମା'ଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ବସାଇ ଧୁମଧାମରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ | ଏହି ପର୍ବର ପବିତ୍ର ବାତାବରଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ପବିତ୍ର ଭାବନା ଏତେ ବଢ଼ାଇଥାଏ ଯେ ଏହାକୁ ଦେଖି ଅନ୍ୟ ଧର୍ମର ଲୋକମାନେ ଆନ୍ତରିକତା ସହିତ ଏଥିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି | ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୁର୍ଗା ପୂଜାର ବିଶେଷ ବିଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଯେ ମନ୍ଦିରଗୁଡିକରେ ଏହା ଷୋହଳ ଦିନ ଯାଏଁ ଦେଶର ଅନ୍ୟ ଅଂଶରେ ତିନିରୁ ଅଧିକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ | ଏହି କାଳୀ ପୂଜା ଯାହାକି ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ପରେ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ହେଉଥିବା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା ପୂର୍ବରୁ ହୋଇଥାଏ | ସର୍ବସାଧାରଣରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ଏବଂ ଢେଙ୍କାନାଳ ପରି ଜାଗାରେ ପାଳନ କରାଯାଏ କିନ୍ତୁ ସେହି ଦିନ ଧନ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧତା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଘରେଘରେ ପୂଜା କରାଯାଏ | କାଳୀ ପୂଜାର ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଉ ଏକ ଦିଗ ରହିଛି। କାଳୀ ହେଉଛନ୍ତି ସମୟର ବିନାଶକାରୀ କିମ୍ବା କାଳ, ସେ ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ଓ ବିନାଶର ଦେବୀ ଅଟନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଶକ୍ତିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ପରଂବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱରୂପିଣୀ (ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ସହ ସମାନ), ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା, ଏହାର ରକ୍ଷାକର୍ତ୍ତା ତଥା ଶେଷରେ ଏହାର ସଂହାରକର୍ତ୍ତା | ମାର୍କାଣ୍ଡେୟ ପୁରାଣ, ଦେବୀ ଭାଗବତ, କାଳିକା ପୁରାଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ତାଙ୍କୁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଚରମ ରହସ୍ୟ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ | ଯଦିଓ ସେ ମହିସାସୁର (ଦୁର୍ଗା ରୂପରେ), ଶୁମ୍ଭ, ନିଶୁମ୍ଭ, ଚାଣ୍ଡ , ମୁଣ୍ଡ, ରକ୍ତବୀର୍ଯ୍ୟ ବିନାଶକାରୀ, କିନ୍ତୁ ସେ ମଧ୍ୟ ଦୟାଳୁ ମାତା ଅଟନ୍ତି | ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ହାତରେ ଥିବା ଦୁଇଟି ମୁଦ୍ରା, ଅଭୟ (ଭୟରୁ ସୁରକ୍ଷା) ଏବଂ ବର (ବର ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି) ଏବଂ ଗୋଟିଏ ବାମ ହାତରେ ଉଠାଯାଇଥିବା ରକ୍ତ ଜୁଡୁବୁଡୁ ଖଣ୍ଡା ଅନ୍ୟ ହାତରୁ ଝୁଲୁଥିବା ରାକ୍ଷସର ସତେଜ ମୁଣ୍ଡ, ଯାହାର ତିନି ଆଖି ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଚନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ଅଗ୍ନି (ଅଗ୍ନି) ପାଇଁ ଛିଡା ହେବା ତାଙ୍କୁ ପ୍ରେମ, କରୁଣା ଏବଂ ଆତଙ୍କର ଏକ ଜଟିଳ ପ୍ରତୀକ କରିଥାଏ | ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ପରି ଏହି ପୂଜା ପୁରା ରାଜ୍ୟରେ ପାଳନ କରାଯାଏ ଯଦିଓ ସମାନ ପରିମାଣରେ ନୁହେଁ | ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ପର୍ବ ଅନେକ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ମୁସଲମାନ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଏବଂ ଶିଖମାନଙ୍କ ପର୍ବର ମହତ୍ତ୍ୱକୁ ହ୍ରାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ଯାହାକି ଓଡ଼ିଶାରେ ମହାସମାରୋହରେ ପାଳନ କରାଯାଏ, ପ୍ରାୟ ଅନ୍ୟତ୍ର ବିରଳ | ଇଷ୍ଟର, ଶୁଭ ଶୁକ୍ରବାର ଏବଂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟମାସ; ସମ୍ପୃକ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଦ୍ୱାରା ସାର୍ବଜନିକ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣରେ ଇଦ-ଉଲ୍-ଫିତର, ଇଡ-ଉଲ-ଜୁହା ଏବଂ ମହରାମ ଏବଂ ଗୁରୁ ନାନକଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନ ପାଳନ କରାଯାଏ | ଏହା ହେଉଛି ସ୍ଥାନୀୟ ଏବଂ ଜାତୀୟ ସ୍ତରର ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଉତ୍ସବର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ଅର୍ଥ ଏବଂ ମହତ୍ୱର ଚିନ୍ତା, ଏବଂ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ବ୍ୟାପକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯାହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ଧର୍ମର ସ୍ରୋତ କିପରି ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କ ସାମୂହିକ ଜୀବନରେ ଏକ ଭୂତଳ ସମୁଦ୍ର ଭାବରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି? ମହତ୍ତ୍ୱ ଅଧିକ ହୋଇଯାଏ ସେତେବେଳେ, ଯେତେବେଳେ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ ବିହୀନ ସଂସ୍କୃତିଦ୍ୱାରା ଅମାନବିକତାର ବିପଦ ବିଷୟରେ ଭାବନ୍ତି |
===== ଦୋଳ ପୁର୍ଣିମା(ହୋଲି) =====
|
