"ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ
Content deleted Content added
ଟିକେ Regular Character Changes |
ଟିକେ Bot: Automated text replacement (-୍ଵ +୍ୱ) |
||
୧ କ ଧାଡ଼ି:
{{ଛୋଟ|East Pakistan}}
'''ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନ''' ତତ୍କାଳୀନ [[ପାକିସ୍ତାନ|ପାକିସ୍ତାନର]] ପୂର୍ବ ଅଂଶ ଥିଲା । ଏହା ବର୍ତ୍ତମାନର [[ବଙ୍ଗଳାଦେଶ|ବଙ୍ଗଳାଦେଶରେ]] ୧୯୫୫ରୁ ୧୯୬୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥିଲା । ଏହାର ରାଜଧାନୀ [[ଢାକା]] ଏବଂ ସରକାରୀ ଭାଷା [[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] ଥିଲା । ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନର ମୋଟ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୧,୫,୫୬୦ ବର୍ଗ ମିଟର ଥିଲା । ଏହା ପୂର୍ବ, ଉତ୍ତର ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ [[ଭାରତ]] ଘେରିରହିଥିବା ବେଳେ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ [[ବଙ୍ଗୋପସାଗର]] ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ପୂର୍ବରେ ଏହା ବର୍ମା ସହିତ ଏକ ଛୋଟ ସୀମା ରେଖା ଯୋଡ଼ିହୋଇଥିଲା । ଅର୍ଥନୀତି, ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଏବଂ ଜନସଂଖ୍ୟା ଆଧାରରେ ଏହା ପାକିସ୍ତାନର ସର୍ବ ବୃହତ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା । ନଅ ମାସ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷରେ ୧୯୭୧ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୧୪ ତାରିଖରେ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ଥାନ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ଭାବରେ
== ପୃଷ୍ଠଭୂମି ==
ମହମ୍ମଦ ଅଲି ଜିନ୍ନାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଫଳ
ବିଭାଜନ ପରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଧର୍ମ ଆଧାରରେ ପାକିସ୍ତାନ ତଥା ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନ ଚାଲିଯାଇଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ, ସେହି ଦେଶରେ କୌଣସି ସମ୍ବିଧାନ ନ ଥିବାରୁ ପାକିସ୍ତାନ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଅଧିନିୟମ,୧୯୩୫ ଅଧୀନରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହେବାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ହେଉଛି ଯେ ଉଭୟ ଦଳର ରାଜନୈତିକ ନେତୃତ୍ୱ ସମ୍ବିଧାନ ସହ ଜଡିତ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସମନ୍ୱୟ ସ୍ଥିତିକୁ ଆସିପାରି ନାହାଁନ୍ତି । ପାକିସ୍ତାନର ବିଭାଜନ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପରେ, ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଶାସକ ପାକିସ୍ତାନର ଦୁଇଟି ପୃଥକ ଅଂଶକୁ ପ୍ରାୟ ଏକ ହଜାର ମାଇଲ ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ସ୍ଥାନରୁ ପରିଚାଳନା କରିବାରେ ବହୁ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିଲା । ଏଥିସହ ପଶ୍ଚିମ ଭାଗ ନିଜେ ଚାରୋଟି ପ୍ରଦେଶ, ଆଦିବାସୀ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଗଡଜାତ ରାଜ୍ୟରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ପୂର୍ବ ଭାଗ ଏକ ପ୍ରଦେଶ ଥିଲା । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ପୂର୍ବ ଭାଗରେ, ପଶ୍ଚିମ ଭାଗ ତୁଳନାରେ, ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ସାମରିକ ସୁରକ୍ଷା ଅତ୍ୟନ୍ତ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଭାଗ ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବରେ ପୂର୍ବ ଭାଗ ଅଧିକ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ତେଣୁ ଏହାର ଜନସଂଖ୍ୟା ପସ୍ଚିମ ଭଗ ଭଳି ଯଥେଷ୍ଟ ଥିଲେ ହେଁ ବିକାଶ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିର ପଥ ପୂର୍ବ ଭାଗ ପାଇଁ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ଥିଲା । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପୂର୍ବ
ଏହି ଭୌଗୋଳିକ ପରିସ୍ଥିତିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ପ୍ରଶାସନିକ ତଥା ଅସମାନତାର ଅସୁବିଧା ତଥା ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସଂଗତିକୁ ସଜାଡିବା ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରାଦେଶିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଅଧୀନରେ ଉଭୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଦେଶ ରହିବ, ତେଣୁ ଉଭୟ ସମାନ ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି ପାଇବେ । ଏହି ଯୋଜନାରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିକାଶ ନୀତି ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚୌଧୁରୀ ମହମ୍ମଦ ଅଲି ପାକିସ୍ତାନର ୧୭ ବିଧାନ ସଭା ୧୯୫୫ରେ, ୩୦ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୫୫ରେ ପଶ୍ଚିମ ପାକିସ୍ତାନର ସମସ୍ତ ପ୍ରଦେଶକୁ ଏକଜୁଟ କରିବା ଏବଂ ଏକକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଲାଗୁ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ । ଏହାପୂର୍ବରୁ ୧୯୫୫ ମସିହାରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମହମ୍ମଦ ଅଲି ବୋଗ୍ରା ଏକ ଏକେକ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ ଯାହା ଚାରିଟି ପଶ୍ଚିମ ପ୍ରଦେଶକୁ ପଶ୍ଚିମ ପାକିସ୍ତାନ ନାମକ ଏକ ଏକକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମିଶ୍ରଣ କରିଥିଲାବେଳେ ପୂର୍ବ ବଙ୍ଗଳାକୁ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ଥାନ ଭାବରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
୧୧ କ ଧାଡ଼ି:
== ଛଅଦଫା ଦାବୀ ==
[[File:Sheikh Mujibur Rahman Announcing 6 Points At Lahore.jpg|thumb|ଶେଖ ମୁଜିବୁର ରେହେମାନଙ୍କ ଛଅଦଫା ଦାବୀନେଇ ଆନ୍ଦୋଳନ]]
୧୯୬୬ ମସିହାରେ ଆୱାମୀ ଲିଗ୍ ନେତା ଶେଖ ମୁଜିବୁର ରହମାନ ଲାହୋରରେ ଛଅଟି ଦାବୀନେଇ ଆନ୍ଦୋଳନ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପାକିସ୍ତାନରେ ଅଧିକ ପ୍ରାଦେଶିକ
== ବିଭାଜନର ଶେଷ ସମୟ ==
ଜେନେରାଲ ୟାହିୟା ଖାନଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ଆୟୁବ ଖାନ ମୁଖ୍ୟ ସାମରିକ ଆଇନ ପ୍ରଶାସକ ଭାବେ ଆସୀନ ହୋଇଥିଲେ । ଆୟୁବ ଖାନ ୧୯୭୦ ପାକିସ୍ତାନୀ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ । ୧୯୭୦ ମସିହାର ଭୋଲା ସାଇକ୍ଲୋନନ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଘାତକ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ଘୂର୍ଣ୍ଣିବଳୟରେ ଅଢେଇ ଲକ୍ଷ ଜୀବନ ହାରିଲେ । ଏହି ଘୂର୍ଣ୍ଣିବଳୟର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରଭାବ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଅସନ୍ତୋଷ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏହିପରି ଏକ ଦଶନ୍ଧି ସାମରିକ ଶାସନ ପରେ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ଥାନ ବଙ୍ଗାଳୀ ଜାତୀୟତାର ଏକ ସ୍ଥାନ ପାଲଟି ଯାଇଥିଲା ।
ଯେତେବେଳେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଆୱାମି ଲିଗ୍ ପାକିସ୍ତାନ ସଂସଦରେ ଏକକ ବୃହତ୍ତମ ଦଳ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଥିଲା । ଲିଗ୍ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ଥାନର ୧୬୯ଟି ସିଟ୍ ମଧ୍ୟରୁ ୧୬୭ଟି ଜିତିଥିବା ସ୍ଥଳେ,
ଯେହେତୁ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ମୁକ୍ତି ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ୧୯୭୧ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ନର ସଂହାର ନଅ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରହିଲା, ପୂର୍ବ ବଙ୍ଗଳା ରେଜିମେଣ୍ଟ ଏବଂ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନ ରାଇଫଲ୍ସ ପରି ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନୀ ସାମରିକ ୟୁନିଟ୍ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ବାହିନୀ ଗଠନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ । ବଙ୍ଗଳାଦେଶର ଅସ୍ଥାୟୀ ସରକାର ପଡୋଶୀ ଭାରତ ସହ ମିଳିତ ହୋଇଥିଲା ଯାହା ଯୁଦ୍ଧର ଶେଷ ଦୁଇ ସପ୍ତାହରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରି ପାକିସ୍ତାନର ଆତ୍ମସମର୍ପଣକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଥିଲା ।
୪୨ କ ଧାଡ଼ି:
|୭ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୫୮||ପଦବୀ ଉଚ୍ଛେଦ||
|-
|୧୬ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୧||ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନର
|}
== ଆଧାର ==
|