"ମହମ୍ମଦ ଅହମଦ ଖାଁ ବନାମ ଶାହା ବାନୁ ବେଗମ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣ‌ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ

{{ଛୋଟ|Mohd. Ahmed Khan v. Shah Bano Begum}}

== ପୃଷ୍ଠଭୂମି ==

ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ସ୍ଥିତ [[ଇନ୍ଦୋର]] ବାସିନ୍ଦା ମହମ୍ମଦ୍ ଅହମଦ ଖାଁ ନାମକ ଜଣେ ଧନୀ ଆଇନଜୀବୀ ୧୯୩୨ ମସିହାରେ ଶାହା ବାନୁ ନାମ୍ନୀ ଏକ ମୁସଲିମ ମହିଳାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ପାଞ୍ଚୋଟି ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତି ଥିଲେ । ବିବାହର ୧୪ ବର୍ଷ ପରେ ମହମ୍ମଦ୍ ଅହମଦ ଖାଁ ଆଉଜଣେ କମ ବୟସର ମହିଳାଙ୍କୁ ନିଜର ଦ୍ୱୀତୀୟ ପତ୍ନୀ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କଲେ । ଉଭୟ ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହ କିଛିଦିନ ମିଳିମିଶି ଚଳିବା ପରେ ସ୍ୱାମୀ ଜଣକ ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀ ଶାହା ବାନୁଙ୍କୁ ତଲାକ (ଛାଡପତ୍ର) ଦେଲେ । ପାଞ୍ଚ ସନ୍ତନ ସନ୍ତତିଙ୍କୁ ଧରି ତଲାକର ଶୀକାର ହୋଇଥିବା ଶାହା ବାନୁଙ୍କ ବୟସ ଥିଲା ୬୨ ବର୍ଷ । ସାହା ବାନୁଙ୍କ ଅଭିଯୋଗ ଅନୁସାରେ ଖାନଙ୍କ ପ୍ରତିଶୃତି ମୁତାବକ ଯେତେବେଳେ ସେ ତାଙ୍କୁ ଭରଣପୋଷଣ ବାବଦକୁ ମାସିକ ୨୦୦ ଟଙ୍କା ଦେବା ବନ୍ଦ କରିଦେଲେ, ବଞ୍ଚିବାର ଅନ୍ୟ ରାହା ନ ପାଇ ସେ ଇନ୍ଦୋରର ସ୍ଥାନୀୟ ଅଦାଲତରେ ଫୌଜଦାରୀ କାର୍ଯ୍ୟବିଧି ସଂହିତାର ଧାରା ୧୨୫ ପ୍ରକାରେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭରଣ ପୋଷଣ ନିମିତ୍ତ ଏକ ମାମଲା ରୁଜ୍ଜୁ କଲେ ।<ref name=wronged>{{cite web|last=Khan|first=Saeed|title='My mother was wronged, gravely wronged'|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/my-mother-was-wronged-gravely-wronged/article1-767905.aspx|publisher=Hindustan Times|accessdate=25 July 2018|date=11 November 2011}}</ref> ସ୍ୱାମୀ ଅଦାଲତରେ ନିଜ ପକ୍ଷ ରଖିଲେ କି, ସେ ଶାହ ବାନୁଙ୍କୁ ନଭେମ୍ବର ୧୯୭୮ରେ ତଲାକ ଦେଇଦେବା ପରେ ସେ ଆଉ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ନୁହନ୍ତି କି ଭରଣ ପୋଷଣର ହକଦାର ନୁହନ୍ତି । ସେ ମୁସଲିମ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନ ପ୍ରକାରେ କେବଳ ଇଦ୍ଦତ ବାବଦକୁ ୫୪୦୦ ଟଙ୍କା ପାଇବାକୁ ହକଦାର । ତେବେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଦାଲତ ବାନୁଙ୍କ ପିଟିଶନ ଗ୍ରହଣ କରି ଶାହା ବାନୁଙ୍କୁ ମାସିକ ୨୫ ଟଙ୍କା ଭରଣ ପୋଷଣ ବାବଦକୁ ଦେବାପାଇଁ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ । ୧ ଜୁଲାଇ ୧୯୮୦ରେ ବାନୁ ଏହି ମାମଲାରେ ଭରଣପୋଷଣ ଟଙ୍କାର ପରିମାଣରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ନ ହୋଇ ଏକ ରିଭିଜନ ଦାଖଲ କରନ୍ତେ, [[ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ଊଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ]] ଏହି ଭରଣ ପୋଷଣ ରାଶି ବୃଦ୍ଧି କରି ୧୭୯ ଟଙ୍କା ୨୦ ପଇସା କଲେ । ଏହା ପରେ ଖାନ ଭାରତର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଏକ ଅପିଲ କରି ପକ୍ଷ ରଖିଲେ ଯେ ଦ୍ୱୀତୀୟ ବିବାହ କରିବା ପରେ ମୁସଲିମ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ସେ ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଭରଣ ପୋଷଣ ଦେବାପାଇଁ ଆଇନତଃ ବାଧ୍ୟ ନୁହନ୍ତି ।{{sfn|Seyla Benhabib|2002|p=91-92}}<ref name=judgment>{{cite journal|title=Mohd. Ahmed Khan and Shah Bano Begum and Others|journal=Supreme Court Reports|date=23 April 1985|volume=3|series=1985|page=844|url=http://indiankanoon.org/doc/823221/}}</ref>