"ନୂଆଖାଇ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣ‌ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ

|nickname = ନବାନ୍ନ

|date2013date2017 = ୨୬ ଅଗଷ୍ଟ (ଶନିବାର)

'''ନୂଆଖାଇ''' ବା ('''ନୂଆଁଖାଇ'ନବାନ୍ନ'' (ଆଉରିଭାବେ ମଧ୍ୟ ''ନୁଆଅନ୍ନ'' ବା ''ନବାନ୍ନ''ଜଣା) [[ଓଡ଼ିଶା]]ର ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳର ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ପର୍ବ ।<ref>[http://www.orissadiary.com/orissa_profile/ori_festival/sep/Nuakhai.asp Major Festival of western Orissa: Nuakhai]</ref> ନୂଆଖାଇ ଧାନ ଅମଳର ଖୁସିର ପାଳନ କରିବା ନିମନ୍ତେ କରାଯାଇଥାଏ । [[ପାଞ୍ଜି]] ଅନୁସାରେ ଏହା [[ଭାଦ୍ରବ]] [[ମାସ]]ର [[ପକ୍ଷ|ଶୁକ୍ଳ]] [[ପଞ୍ଚମୀ]] ତିଥିରେ ([[ଗଣେଶ ପୂଜା|ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀର]] ପରଦିନ) ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।<ref>{{cite web |url= http://incredibleorissa.com/en/nuakhai-festival-2012-date-orissa/ |title=Nuakhai Orissa Festival 2012 |first=Surya |work=incredibleorissa.com |year=2012 |quote=a predetermined day has been identified for NUAKHAI and that is the day after Sri Ganesh Chaturthi, the fifth lunar day during the bright fortnight of Bhadrav |accessdate=20 September 2012}}</ref>

ଏହା ନୂଆଁଖାଇ ପରବ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା । ଧାନ ଅମଳର ଖୁସିରେ [[ଚାଷୀ]] ମାନେ ଏହାକୁ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି ।<ref>{{cite web |url= http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-09-01/bhubaneswar/29952799_1_paddy-farming-heavy-farmers-offer |title=Rain uplifts spirits on Nuakhai eve - Times Of India |first= Ashok |last= Pradhan|work=indiatimes.com |year=2011 |quote=Nuakhai is celebration of harvest |accessdate=16 September 2012}}</ref> ବର୍ଷା ଶେଷ ହେବାପରେ ଶରତ ଋତୁ ଧରା ପୃଷ୍ଠରେ ଅବତରଣ କରେ । ଏହି ସମୟରେ ଚାଷୀ ଜମିରେ ବେଉଷଣ କାର୍ଯ୍ଯ ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ ପରେ ସହଳ ଆମଳକ୍ଷମ ଧାନ ଗର୍ଭଧାରଣ କରି କେଣ୍ଡା ପକେଇବାର କାର୍ଯ୍ଯ କରଥାଏ। ଚାଷୀ ପ୍ରଥମକରି ଆମଳକ୍ଷମ ଧାନକୁ ଇଷ୍ଟଦେବୀଙ୍କ ଠାରେ ସମର୍ପଣ କରିବା ହିଁ ନବାନ୍ନ ଭକ୍ଷଣ । ଏହାକୁ ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଆଂଚଳିକଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାରେ ନୂଆଁଖାଇ କୁହାଯାଏ । ଏଥି ନିମନ୍ତେ ଆଗରୁ "ଲଗନ" ବା "[[ତିଥି]]" ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ପୂଜା ଆଦି ସହ [[ଆରିସା ପିଠା]] ଆଦିର ଭୋଗ କରାଯାଇଥାଏ ।

ଆଗକାଳରେ ରାଜାମାନେ ନିଜ ରାଜ୍ୟର ଇଷ୍ଟଦେବୀଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ ନୂଆଖାଇବାର ଲଗ୍ନ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦିନ ନୂଆ ଖାଉଥିଲେ । ରାଜାରାଜୁଡ଼ା ଶାସନ ପରେ ମଧ୍ୟ ରାଜାଙ୍କ ଇଷ୍ଟଦେବୀଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ ପଣ୍ଡିତମାନେ ନବାନ୍ନ ଭକ୍ଷଣ ତିଥି ବାହାର କରୁଥିଲେ, ତେଣୁ ୧୯୯୧ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନୂଆଖାଇ ପର୍ବ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତିଥିରେ ପାଳିତ ନ ହୋଇ ଭାଦ୍ରବ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷର ଯେକୌଣସି ଏକ ତିଥିରେ ପାଳିତ ହେଉଥିଲା୤ହେଉଥିଲା ।<ref>{{cite web |url= http://www.nuakhai.org/about_the_festival.htm |title=About the Festival of Nuakhai – The Ethnic Harvesting Festival of Orissa state in India. Genesis, history and socio cultural heritage behind Nuakhai or Nabanna by Oriya people |first= |last={{err|{{AUTHOR MISSING}}}} |work=nuakhai.org |year=2010 [last update] |quote=NUAKHAI in each of these states was being observed according to the “State Almanac”. There was no common day for this culturally contiguous vast area in Western Orissa. |accessdate=25 September 2012}}</ref>

ତତ୍କାଳୀନ ଓଡ଼ିଶାର ତତ୍କାଳୀନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ଵର୍ଗତ [[ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ]] ସାରା ଓଡ଼ିଶାରେ ଗୋଟିଏ ଦିନରେ ନୂଆଖାଇ ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯିବା ପାଇଁ ଘୋଷଣା କରି ସାରା ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଛୁଟି କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ୤କରିଥିଲେ ।<ref>{{cite web |url= http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/sept-oct2007/engpdf/Pages43-51.pdf|title=Nuakhai : An Epitome of the Great Tradition of India|first= Dr. Chitrasen|last= Pasayat| year=2007 |quote=Nuakhai now being observed on the fifth day of the second fortnight of Bhadrava, was unquestionably given a new look of homogeneity and uniformity by the then Biju Patnaik Government in 1991|accessdate=25 September 2012}}</ref>

[[କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲା|କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର]]ର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହା ଭାଦ୍ରବ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀ ତିଥିରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । <ref>{{cite web |url= http://newindianexpress.com/states/odisha/article1086840.ece?service=print |title=A different celebration in Kalahandi |first= Uma Shankar |last= Kar|work=newindianexpress.com |year=2012 |quote=However, in Bhawanipatna, Jaipatna, Madanpur Rampur, Lanjigarh and Thuamul Rampur areas, it is celebrated on ‘Bhadraba Shukla Dashami’ which falls on September 25. |accessdate=25 September 2012}}</ref>

ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳରେ ଏହା ଆଶ୍ଵିନ ମାସର ମହାଳୟା ତିଥି ଭିତରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହେବାର ବିଧାନ ରହିଅଛି । କାରଣ ଏହି ନବାନ୍ନ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ପିଣ୍ଡଦାନରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ଓଡ଼ିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ ପରମ୍ପରାରେ ଅପରପକ୍ଷ (ମହାଳୟା) ପରଠାରୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି୤ଅଛି ।

ଏହା ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ବିଶେଷ କରି ଓଡ଼ିଶାର ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳ ଜିଲ୍ଲାସମୂହରେ ଆଡ଼ମ୍ବର ସହକାରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ତଥା ବିଦେଶରେ ରହୁଥିବା ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ ନବାନ୍ନ ଦିନ ଘରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥାନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଭିଟାମାଟିକୁ ଆସି ନ ପାରନ୍ତି, ସେମାନେ ନିଜେ ରହୁଥିବା ଜାଗାରେ ନୂଆଖାଇ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି । ବିଶେଷକରି [[ଗୁଜରାଟ]]ର [[ସୁରତ]], [[ଛତିଶଗଡ଼]]ର [[ରାୟପୁର]], [[ବିଶାଖାପାଟନାମବିଶାଖାପାଟଣା]], [[ଚେନ୍ନାଇ]], [[ମୁମ୍ବାଇ]] ଓ [[ଦିଲ୍ଲୀ]] ଆଦି ସହରରେ ଏହା ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ ।<ref>{{cite web |url= http://www.telegraphindia.com/1120920/jsp/odisha/story_15995176.jsp#.UGGcUyKLvR8 |title=&#60;B&#62;All set to welcome Nuakhai&#60;/B&#62; |first= Subrat |last= Mohanty |work=telegraphindia.com |year=2012 |quote=people of the region residing in Bangalore, Delhi, Mumbai and Visakhapatnam have been celebrating the festival for the past decade |accessdate=25 September 2012}}</ref>

ନୂଆଧାନରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଚୁଡ଼ା, ଭାତ, କ୍ଷୀରି, ମଣ୍ଡାପିଠା ନିଜ ନିଜ ଘରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ନିଜ ନିଜର ଇଷ୍ଟଦେବୀ, ଗ୍ରାମଦେବୀ (ମାଉଳୀ), ଦେବତା, ଆରାଧ୍ୟ ପାଖରେ ପ୍ରଥମେ ଅର୍ପଣ କରି ସମସ୍ତେ ଏକାଠି ବସି ଖାଇଥାନ୍ତି । ଖାଇସାରିବା ପରେ ଭେଟଘାଟ ପର୍ବ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ।ହୁଏ । ପ୍ରଥମେ ଗ୍ରାମଦେବୀଙ୍କ[[ଗ୍ରାମଦେବତୀ]]ଙ୍କ ପୀଠ ବା [[ଭାଗବତ ଟୁଙ୍ଗୀରେଟୁଙ୍ଗୀ]]ରେ ଏକାଠି ହୋଇ ମୁଣ୍ଡିଆ ମାରିସାରିବା ପରେ ସାନମାନେ ବଡ଼ମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ ଜଣାଇ ଆଶୀର୍ବାଦ କାମନା କରିଥାନ୍ତି ।<ref>{{cite web |url= http://orissadiary.com/orissa_profile/ori_festival/sep/Nuakhai.asp |title=Nuakhai |work=orissadiary.com |year=2012 |quote=After finishing the food they take the blessing of the Istha-Devi and from other elders of the family. |accessdate=25 September 2012}}</ref>

ନୂଆଖାଇ ପରଦିନ କୁପରଦିନକୁ ନୂଆାଖାଇ ବାସି ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏହି ଦିନକୁଦିନଟିକୁ ମଉଜ ମଜଲିସର ଦିନ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ନୂଆଖାଇ ଦିନରେଦିନ ନିଜର ଇଷ୍ଟଦେବୀଙ୍କୁ ଭୋଗଲାଗି ହେବା ଦ୍ବାରାକରୁଥିବାରୁ ସେଦିନ ପ୍ରାୟତଃ କେହି ଆଇଁଷ ଖାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ସେଥିପାଇଁ ଏହି ଦିନରେଦିନ ଆଇଁଷ ଆଦରଖାଇଥାନ୍ତି ।<ref name="Majumder2011">{{cite book|author=Bhaskar Majumder|title=Rethinking Villages|url=http://books.google.com/books?id=uwS53sZZZDkC&pg=PA139|year=2011|publisher=Concept Publishing ହୋଇଥାଏ।Company|isbn=978-81-8069-764-7|pages=139–}}</ref>

ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ମହାନ କବି [[ହଳଧର ନାଗଙ୍କନାଗ]]ଙ୍କ କବିତାରୁ ନୂଆାଖାଇ ଉପରେ ଏକ ଛୋଟ ପଂକ୍ତି-