"ଆଠମଲ୍ଲିକ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ
Content deleted Content added
Aditya Mahar (ଆଲୋଚନା | ଅବଦାନ) No edit summary |
ଟିକେ clean up, replaced: → (184), ମାନେ → ମାନେ (2) using AWB |
||
୩ କ ଧାଡ଼ି:
{{Infobox settlement
<!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions -->
|official_name
|settlement_type
| image_skyline
| imagesize
| image_caption
|image_map
|mapsize
|map_caption
|latd
|longd = 84 |longm = 32 |longs = 3.95 |longEW = E
|coordinates_display
|coordinates_footnotes
|pushpin_map
|pushpin_map_caption
| named_for
|subdivision_type
|subdivision_name
|subdivision_type1
|subdivision_name1
|subdivision_type2
|subdivision_name2
| subdivision_type3
| subdivision_name3
| subdivision_type4
| subdivision_name4
| subdivision_type5
| subdivision_name5
| area_total_km2
| population_total
| population_as_of
| population_rank
| population_density_km2 =
| population_urban
| population_rural
| sex_ratio
| child_sex_ratio =
|population_blank1_title =
|population_blank1
| literacy_rate_total =
| literacy_male =
୪୮ କ ଧାଡ଼ି:
| temp_winter = 10.6
| area_total_km2 =
| area_blank1_title
| area_blank1_km2
|timezone
|postal_code_type
|postal_code
| area_code_type
| area_code
| registration_plate
}}
ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ '''ଆଠମଲ୍ଲିକ''' [[ଅନୁଗୋଳ ଜିଲ୍ଲା|ଅନୁଗୋଳ ଜିଲ୍ଲାର]] ଏକ ଉପଖଣ୍ଡ । <ref>{{cite web |url= http://www.rainrays.com/topic/district_angul-3832-240.htm |title=District Angul
==ଭୌଗଳିକ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ==
ଏଠାରେ ଥିବା ପଞ୍ଚଧାର ପର୍ବତମାଳା ଓଡ଼ିଶାର କେନ୍ଦ୍ରାଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ପର୍ବତମାଳା ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ସେଠାରେ ପ୍ରକୃତି ସର୍ବଦା ଚଳଚଞ୍ଚଳ । ଚିରଦିନ ବସନ୍ତର ଅଖଣ୍ଡ ରାଜତ୍ୱ । ଏହାର ଅନନ୍ତ ବୈଚିତ୍ର୍ୟମୟୀ ପ୍ରକୃତି ଯୁଗେ ଯୁଗେ ଅନେକ କବି, ଭାବୁକ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରି ଆସିଛି । ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ୭୬୦ ମିଟର ଉଚ୍ଚରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ପର୍ବତମାଳାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ପ୍ରାୟ ପଞ୍ଚାବନ କି.ମି., ପ୍ରସ୍ଥ କେଉଁଠି ଦଶ ଓ ଆଉ କେଉଁଠି ବାର କି.ମି. । ଚିର ସବୁଜ ଏହି ପର୍ବତଶ୍ରେଣୀ ପାଞ୍ଚୋଟି ଧାରର ସମଷ୍ଟିକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ୧୯୨୭-୩୧ ମସିହାର ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଅନୁସାରେ ଏହା ବଡଝର, ମୂଳଝର, ନେକୁଡିଆଝର, ବହୁଝର ଓ ଚଣାଗାଡିଆଝରର ସମିଶ୍ରଣରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଓ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଆଡକୁ ବିସ୍ତାରିତ ଏହି ପର୍ବତମାଳାର ପରିସର ହାତୀଧରା ଓ ତଲେଇପଥର ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟରେ ବିଦ୍ୟମାନ । ପଞ୍ଚଧାର କ୍ରୋଡଦେଶରେ କେତକୀଝର, ତଲେଇପଥର, ଝିମେଇଚୁଆ ଓ କୁଟଗାଁଖୋଲ ପ୍ରଭୃତି ମନୋରମ ସ୍ଥାନ । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଅନେକ ସାଧୁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ, ମହାପୁରୁଷ ଓ ସାଧକମାନଙ୍କର ଏହା ସାଧନାସ୍ଥଳୀ ଥିଲା । କଥିତ ଅଛି, ଆଠମଲ୍ଲିକର ପୂର୍ବତନ ରାଜା ଯୋଗୀନ୍ଦ୍ର ଦେଓ ନିଜର ମନ୍ତ୍ରୀ ପିତାମ୍ବର ମଲ୍ଲିକଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ ଭାର ଅର୍ପଣ କରି ତଲେଇପଥର ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ ମାସ ମାସ ଧରି ତପସ୍ୟାରତ ହେଉଥିଲେ । ଏହି ସ୍ଥାନ ସମ୍ପ୍ରତି ତପାଖୋଲ ନାମରେ ସୁପରିଚିତ । ପଞ୍ଚଧାର ପର୍ବତମାଳାର ନିଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଅନେକ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁମାନଙ୍କର ନିବାସସ୍ଥଳୀ । ହସ୍ତୀ, ବ୍ୟାଘ୍ର, ଗୟଳ, ମୃଗ, ସମ୍ବର, ବରାହ, ଶୂକର ଓ ଭଲ୍ଲୁକ ପ୍ରଭୃତି ବନ୍ୟଜନ୍ତୁମାନେ ଏଠାରେ ନିର୍ଭୟରେ ଭ୍ରମଣ କରୁଥାନ୍ତି । ଏହା ସହିତ ଅହିରାଜ ଭଳି ବୃହତ ସର୍ପମାନେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସମୟରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ପଥାରୂଢ କରିଥାନ୍ତି । ଶାଳ, ପିଆଶାଳ, ଶାଗୁଆନ ଓ ଶିଶୁ ପ୍ରଭୃତି ଦୁର୍ଲ୍ଲଭ ବୃକ୍ଷରାଜି ଏଠାରେ ବିପୁଳ ପରିମାଣରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ବର୍ଷା ଦିନେ ପଞ୍ଚଧାର ପର୍ବତମାଳା ଅପୂର୍ବଶ୍ରୀ ଧାରଣ କରେ । କଟକ, ଭୁବନେଶ୍ୱର, ସମ୍ବଲପୁରଠାରୁ ଆଠମଲ୍ଲିକ ଯିବାକୁ ହେଲେ ପଞ୍ଚଧାର ପର୍ବତମାଳା ମଧ୍ୟ ଦେଇ ଯାଇଥିବା ଘାଟି ରାସ୍ତାରେ ଯିବାକୁ ପଡେ । ବର୍ଷା ଦିନେ ଏହାର ଶୃଙ୍ଗମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭସା ବଉଦମାନଙ୍କର ଲୁଚକାଳି ଖେଳ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମନରେ ଅସୁମାରୀ ଆନନ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ସେତେବେଳେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ କୁକୁଡାଯୋରର ପୂର୍ଣ୍ଣଗର୍ଭା ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖି ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ବିମୋହିତ ହୋଇପଡନ୍ତି । ପଞ୍ଚଧାର ପର୍ବତମାଳାର ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଆଠମଲ୍ଲିକ ଏକ ଛୋଟ ସହର । ଏହାର ତିନୋଟି ପାଶ୍ୱର୍ରେ ପଞ୍ଚଧାର ପର୍ବତମାଳା Cଶ୍ୱରଦତ୍ତ ତୋରଣ ଭଳି ଦଣ୍ଡାୟମାନ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଦକ୍ଷିଣ ପାଶ୍ୱର୍ରେ କକ୍ଳୋଳିନୀ ମହାନଦୀ ଏହାର ପାଦଧୌତ କରୁଛି । ଏହି ସହର ସମ୍ପ୍ରତି ଏକ ଉପଖଣ୍ଡର ସଦର ମହକୁମା ।
== ଇତିହାସ ==
ଏକଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଯାହାକି କଦମ୍ବ ବଂଶର ରାଜା ପ୍ରତାପ ଦେଓଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । କୁହାଯାଏ ରାଜା ପ୍ରତାପ ଦେଓଙ୍କୁ ଏଠାରୁ ଏକ "ହଣ୍ଡା" ମିଳିଥିଲା ତେଣୁ ଆଠମଲ୍ଲିକର ନାମ ପ୍ରଥମେ "ହଣ୍ଡପା" ରଖିଥିଲେ । ସମୟ ଅନୁସାରେ କଦମ୍ବ ବଂଶର ରାଜାମାନେ ରାଜ୍ୟକୁ ଆଠଟି ଉପଖଣ୍ଡରେ ବିଭକ୍ତ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପଖଣ୍ଡ ପାଇଁ ଜଣେ ଲେଖାଏଁ ଉପମୁଖ୍ୟ (ମଲ୍ଲିକ) ଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ । ସେହି ସମୟ ଠାରୁ ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇ [[ହଣ୍ଡପା]]ରୁ ଆଠମଲ୍ଲିକ ହେଲା । ପ୍ରତାପ ଦେଓଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଆଠମଲ୍ଲିକରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କଦମ୍ବ ରାଜବଂଶର
ଅନେକ ବର୍ଷ ଧରି ଆଠମଲ୍ଲିକର ପରିସୀମା ଦକ୍ଷିଣରେ [[ମହାନଦୀ]] ଓ [[ବୌଦ୍ଧ|ବଉଦ]] ରାଜ୍ୟ , ଉତ୍ତରରେ [[ରେଢ଼ାଖୋଲ]] ଓ ଅନୁଗୋଳ ରାଜ୍ୟ, ପୂର୍ବରେ ଅନୁଗୋଳ ରାଜ୍ୟର ସୋରିଷପାଳ ଓ ଜଗନ୍ନାଥପୁର ଘାଟି ଏବଂ ପଶ୍ଚିମରେ [[ସୋନପୁର]] ଓ ରେଢ଼ାଖୋଲ ରାଜ୍ୟର କିଛି ଅଂଶ ମଧ୍ୟରେ ସୀମାବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିଥିଲା । ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ଵିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ଯେତେବେଳେ [[ଓଡ଼ିଶା]] ମରହଟ୍ଟା ଶାସନାଧୀନ ହେଲା ଆଠମଲ୍ଲିକର ରାଜା [[ଶ୍ରୀଧର ଦେଓ]] ଅନୁଗୋଳର ରାଜାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପରାସ୍ତ ହେବାରୁ ଆଠମଲ୍ଲିକର ଷୋଳପଦା ପରଗଣାରୁ [[ଛେଣ୍ଡିପଦା]], ନାଓପଦା ଏବଂ ଆଉ ଏଗାରଟି ପଡା ତାଙ୍କୁ ସମର୍ପଣ କରିଦେଲେ । ଉନ୍ନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ ଆଠମଲ୍ଲିକର ରାଜା ରାମଚନ୍ଦ୍ରଦେଓ (୧୮୨୫-୧୮୫୨) ଏକ ଋଣ ବାବଦରେ ଆଠମଲ୍ଲିକର ଚାରିମଲ୍ଲିକ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଅନୁଗୋଳର ରାଜା [[ସୋମନାଥ ସିଂହ ଜଗଦେବ]]ଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଦେଲେ । ୧୮୪୮ରେ ଅନୁଗୋଳ ଇଂରେଜ ଶାସନଧୀନ ହେବା ପରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆଉ ଆଠମଲ୍ଲିକକୁ ଫେରାଇଦିଆଯାଇ ନଥିଲା ।
ଓଡ଼ିଶାରେ
ଓଡ଼ିଶାରେ ମରହଟ୍ଟା ରାଜତ୍ଵ କାଳରେ ୧୮୦୩ରେ ଇଂରେଜମାନେ [[ବାରବାଟୀ ଦୁର୍ଗ]] ଅଧିକାର କରିବାପରେ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ନିଜ ଅଧୀନକୁ ଆଣିବାପାଇଁ [[ବରମୂଳ ଘାଟୀ]] ଅଧୀକାର କଲେ । ଏହା ପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଅଧୀନତା ସ୍ଵୀକାର କରିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରି ଆଠମଲ୍ଲିକର ସାମନ୍ତଙ୍କ ସହିତ ବୌଦର ରାଜା ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ସହ ଜଣେ ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କୁ [[କଟକ]] ବ୍ରିଟିଶ କମିଶନରଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠେଇଥିଲେ । ଫଳରେ ୧୮୦୪ ମାର୍ଚ୍ଚ ୪ ତାରିଖରେ ବୌଦର ରାଜା ଓ ଆଠମଲ୍ଲିକର ସାମନ୍ତ ଛତ୍ରବର ଦେଓଙ୍କ ସହିତ ଇଂରେଜ କମ୍ପାନୀ ସରକାର ଏକ ଚୁକ୍ତିରେ ସ୍ଵାକ୍ଷର କଲେ । ଅବଶ୍ୟ ଏହି ଚୁକ୍ତିର ମର୍ଯ୍ୟଦା କିଛି ରହିନଥିଲା । କାରଣ ଆଠମଲ୍ଲିକ ବୌଦ ସହିତ ସମ୍ବଲପୁର ଅଞ୍ଚଳ ୧୮୧୮ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମରହଟ୍ଟା ଶାସନାଧୀନ ଥିଲା ।
୧୮୧୯ ମସିହା ମେ ୩୦ ତାରିଖରେ ଆଠମଲ୍ଲିକର ସାମନ୍ତ ଲଛେନ୍ଦ୍ର ଦେଓ ଇଂରେଜ କମ୍ପାନୀ ସରକାର ସହ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିବାପରେ ଆଠମଲ୍ଲିକ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ରାଜ୍ୟ ହେଲା । କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତ ପକ୍ଷେ ଆଠମଲ୍ଲିକ ବ୍ରିଟିଶ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କରଦ ରାଜ୍ୟର ମାନ୍ୟତା ହାସଲ କଲା ୧୮୯୪ ମସିହରେ,ଯେତେବେଳେ ରାଜା [[ମହେନ୍ଦ୍ର ଦେଓ]] ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଏକ ସନନ୍ଦ ହାସଲ କଲେ । ୧୮୧୯ ମସିହାରୁ ୧୮୯୪ ମଧ୍ୟରେ ଆଠମଲ୍ଲିକ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ରାଜ୍ୟ ହେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ବୌଦ ଏବଂ ସର୍ବୋପରି ଭାବେ ସମ୍ବଲପୁରର ଶାସନାଧିନ ଥିଲା । ଆଠମଲ୍ଲିକର ସମ୍ବଲପୁର ସହିତ ଶାସନଗତ ସମ୍ପର୍କ ଛିନ୍ନ ହେଲା ଯେତେବେଳେ ୧୮୨୧ ରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ସମ୍ବଲପୁରର ତାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣାଧୀନ ରାଜ୍ୟ ଉପରେ ଥିବା ଜାଗିରି ପ୍ରଥାକୁ ରଦ୍ଦ କଲେ । ଫଳରେ ୧୮୩୭ ରୁ ବୌଦ ଓ ଆଠମଲ୍ଲିକର ଶାସନ କଟକ କରଦ ମହଲ ଦ୍ଵାରା ଦ୍ଵାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହେଲା ।
୧୮୭୪ ମେ ୨୧ ତାରିଖରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ଏକ '''ସନନ୍ଦ''' ଦ୍ଵାରା ଆଠମଲ୍ଲିକର ସାମନ୍ତ [[ଯୋଗେନ୍ଦ୍ର ଦେଓ]] ପ୍ରଥମେ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ଭାବେ ରାଜା ଉପାଧି ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଯୋଗ୍ୟତା ହାସଲ କଲେ । ୧୮୯୦ରେ ରାଜା ମହେନ୍ଦ୍ର ଦେଓ ତାଙ୍କର ଉତ୍ତମ ଶାସନ ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା '''ମହାରାଜା''' ଉପାଧିରେ ସମ୍ମାନିତ ହେଲେ । ୧୮୯୪ ଅକ୍ଟୋବର ୨୪ ରେ ଆଠମଲ୍ଲିକ ଅନ୍ୟ କରଦ ରାଜ୍ୟ ପରି ସବୁପ୍ରକାର ରାଜନୈତିକ ସୁବିଧା ହାସଲ କଲା ।
| |||