ଉଇକିପିଡ଼ିଆ

"ମହମ୍ମଦ ଇକବାଲ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣ‌ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ

Browse history interactively
← ପୁରୁଣା ବଦଳନୂଆ ବଦଳ →
Content deleted Content added
ଭିଜୁଆଲWikitext
ଟିକେ fixing dead links
ଟିକେ clean up, replaced: । → । (8), ସ୍ୱାଧିନ → ସ୍ୱାଧୀନ, ପାକିସ୍ଥାନ → ପାକିସ୍ତାନ (10), ମାନଙ୍କ → ମାନଙ୍କ using AWB
୧ କ ଧାଡ଼ି:
{{ଛୋଟ|Muhammad Iqbal}}
{{Infobox philosopher
|region = ଅବିଭାଜିତ ଭାରତ, ଏବେ ପାକିସ୍ଥାନପାକିସ୍ତାନ
|era = ବିଂଶ ଶତକର ଦାର୍ଶନିକ
|image = Iqbal.jpg
୧୫ କ ଧାଡ଼ି:
|main_interests = ଉର୍ଦୁ କବିତା, ପାର୍ସି କବିତା
|influences = [[ରୁମି]], [[ଆରିଷ୍ଟୋଟଲ]], ଅହମ୍ମଦ ସିରହିନ୍ଦି, ଜୋହାନ ୱଲଫଗାଂଗ ଭନ ଗୋଏଥେ, [[ଫ୍ରେଡରିକ ନିତ୍ସେ]], ହେନେରି ବର୍ଗସନ, ମୌଲାନା ମହମ୍ମଦ ଅଲି, ଥୋମାସ ୱାଲକର ଆର୍ନଲ୍ଡ, ଜର୍ଜ ୱିଲିଅମ ଫ୍ରେଡେରିକ ହେଜ
|influenced = ପାକିସ୍ଥାନପାକିସ୍ତାନ ଆନ୍ଦୋଳନ, ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧିନତାସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ, ଖିଲାଫତ ଆନ୍ଦୋଳନ, ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନା, ପାକିସ୍ଥାନପାକିସ୍ତାନ ଇସଲାମୀୟ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର, ଅଲ୍ଲୀ ଶାରିଆତି, ଇସ୍ରାର ଅହମଦ, ଅବୁଲା ଆଲା ମଉଦୁଦି, ଖଲିଉଲ୍ଲା ଖଲିଲି, ଜଓଦତ ସୈଦ, ବାହାଦୁର ୟାର ଜଂଗ
|notable_ideas = ଦ୍ୱି-ଦେଶ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପାକିସ୍ଥାନରପାକିସ୍ତାନର ଧାରଣା
|signature =
|signature_alt =
୨୩ କ ଧାଡ଼ି:
}}
 
'''ସାର ମହମ୍ମଦ ଇକବାଲ''' (ଏକବାଲ) ({{lang-ur|محمد اقبال}}) (ନଭେମ୍ବର 9, 1877 - 21 ଏପ୍ରିଲ, 1938) ଅବିଭାଜିତ ଭାରତର ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ କବି, ନେତା ଓ ଦାର୍ଶନିକ ଥିଲେ। <ref name="aml.org.pk"/> ପାକିସ୍ଥାନପାକିସ୍ତାନ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବାର ସମସ୍ତ ଶ୍ରେୟ ତାଙ୍କୁ ଯାଇଥାଏ। ଉର୍ଦୁ ଓ ପାରସୀ ଭାଷାରେ ସେ ଅନେକ କବିତା (ଶାୟରୀ) ରଚନା କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶାୟରୀର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଛି।<ref name="aml.org.pk">{{cite web|url=http://www.aml.org.pk/AllamaIqbal.html|title=Allama Muhammad Iqbal Philosopher, Poet, and Political leader|publisher=Aml.Org.pk|accessdate=2012-03-02}}</ref><ref name="goethezeitportal"/> ଉର୍ଦୁ ସାହିତ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଭାବ ଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ବୋଲି ପରିଗଣିତ କରାଯାଏ। <ref name="goethezeitportal">{{cite web| author=Anil Bhatti| work=Yearbook of the Goethe Society of India|url=http://replay.waybackmachine.org/20081030083304/http://www.goethezeitportal.de/fileadmin/PDF/db/wiss/goethe/bhatti_iqbal.pdf |title=Iqbal and Goethe |format=PDF |accessdate=2011-01-07}}</ref>
 
ଇକବାଲଙ୍କୁ ପାକିସ୍ଥାନପାକିସ୍ତାନ, ଭାରତ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ମାନଙ୍କବିଦ୍ୱାନମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଆଗଧାଡ଼ିର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ କବିର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଛି। <ref name="dailytimes.co.pk">{{cite web|url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_28-5-2003_pg3_6 |title=Leading News Resource of Pakistan |publisher=Daily Times |date=2003-05-28 |accessdate=2011-01-07|archiveurl=https://archive.is/mwCI|archivedate=2012-07-28}}</ref><ref name="ReferenceA">http://www.allamaiqbal.com/accessdate=2011-01-07}}</ref> ସେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର କବି ଓ ଆଧୁନିକ ଯୁଗୀୟ ମୁସଲମାନ ଦାର୍ଶନର ଜଣେ ମହାନ ଚିନ୍ତା ନାୟକ ଅଟନ୍ତି। <ref>http://www.allamaiqbal.com/accessdate name=2011-01-07}}<"ReferenceA"/ref> ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ କବିତା ପୁସ୍ତକ ଅସରାର-ଏ-ଖୁଦି (ଆତ୍ମ ରହସ୍ୟ) ୧୯୧୫ ମସିହାରେ ପାରସ୍ୟ ଭାଷାରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା। ତାଙ୍କ ରଚିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବହି ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ରୁମୁଜ-ଇ-ବେଖୁଦି, ପାୟାମ-ଇ-ମସ୍ରିକ ଓ ଜବୁର-ଇ-ଆଜମ୍। ତାଙ୍କର ଅତି ଲୋକପ୍ରିୟ ଉର୍ଦୁ ରଚନାବଳୀ ଭିତରେ ବଙ୍ଗ-ଇ-ଦାରା, ବାଲ-ଇ-ଜିବ୍ରିଲ, ଜର୍ବ-ଇ-କଲିମ ଓ ଆର୍ମୁଘନ-ଇ-ହିଜାଜର କିଛି ଅଂଶ ଅନ୍ୟତମ। <ref name="allamaiqbal.com">{{cite web |last= |first=Iqbal Academy |date=26 May 2006 |url=http://www.allamaiqbal.com/person/biography/biotxtread.html |title=Allama Iqbal – Biography |format=PHP |accessdate=2011-01-07}}</ref> ଉର୍ଦୁ ଓ ପାର୍ସୀ କବିତା ଛଡ଼ା ତାଙ୍କର କେତେକ ଉର୍ଦୁ ଓ ଇଂରାଜୀ ପତ୍ର ଓ ଭାଷଣ ବର୍ଷ ବର୍ଷର ସାଂସ୍କୃତିକ, ସାମାଜିକ, ଧାର୍ମୀକ ଓ ରାଜନୈତିକ ବିଭେଦକୁ ସମାଧାନ କରିବାରେ ବହୁତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସିଦ୍ଧ ହୋଇଅଛି।<ref>http://www.allamaiqbal.com/accessdate name=2011-01-07}}<"ReferenceA"/ref> ଇସଲାମ ଧର୍ମର ମୂଳତତ୍ୱ ଉପରେ ସେ ଯେଉଁ ବକ୍ତୃତାମାନ ଦେଇଥିଲେ ସେ ସବୁକୁ ଏକ ପୃଥୁଳକାୟ ପୁସ୍ତକାକାରରେ ସଂକଳିତ କରାଯାଇଅଛି।
 
ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ହିନ୍ଦୀ ଓ ଉର୍ଦୁ ଭାଷାଭାଷୀ ଲୋକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଇକବାଲ ''ଶୈର-ଇ-ମୁସରିକ'' ({{lang-ur|{{Nastaliq|شاعر مشرق}}}}) ଅର୍ଥାତ୍''ପ୍ରାଚ୍ୟ କବି'' ନାମରେ ପରିଚିତ। ତାଙ୍କୁ ''ମୁଫକିର-ଇ-ପାକିସ୍ତାନ'' ("ପାକିସ୍ଥାନରପାକିସ୍ତାନର ନିରୀକ୍ଷକ") ଓ ''ହାକୀକ-ଉଲ୍-ଉମ୍ମତ'' ("ଉମ୍ମାର ସନ୍ୟାସୀ") ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଇରାନ ଓ ଆପଗାନିସ୍ଥାନରେ ସେ ''ଇକବାଲ-ଇ-ଲୋହୋରି'' (اقبال لاهوری) (''ଲାହୋରର ଇକବାଲ'') ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ଓ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ପାର୍ସୀ ଭାଷାର ସବୁଠୁ ପ୍ରଶଂସିତ କବି।<ref name="books.google.co.uk"/> ପାକିସ୍ଥାନପାକିସ୍ତାନ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପାକିସ୍ଥାନରପାକିସ୍ତାନର ଜାତୀୟ କବି ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କର ଜନ୍ମଦିନ ପାକିସ୍ଥାନରପାକିସ୍ତାନର ଏକ ଜାତୀୟ ଛୁଟି ଦିନ। <ref name="brecorder.com">{{cite web|url=http://www.brecorder.com/top-stories/single/595/0/1121782/ |title=National Holiday November 9|publisher=Brecorder.com|date=2010-11-06|accessdate=2012-01-24}}</ref>
== ଶିକ୍ଷା ==
ବାଲ୍ୟକାଳରେ ସେ ସୟଦ ମୀର ହସନଙ୍କଠାରୁ ପାରସ୍ୟ ଓ ଆରବୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ। ସାହିତ୍ୟ ଓ କବିତା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପ୍ରଗାଢ଼ ଅନୁରାଗ ଥିଲା। ସେ ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରେ ଅନେକ କବିତା ରଚନା କରି ବହୁ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲେ। ନୱାବ ମିର୍ଜା ଖାଁ – ‘ଦାରା’ ବୋଲି ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ କବି ଦିଲ୍ଲୀରେ ବାସ କରୁଥିଲେ। ହାଇଦ୍ରାବାଦର ନବାବ ତାଙ୍କୁ ନିଜର ଶିକ୍ଷକ ପଦରେ ବରଣ କରି ତାଙ୍କୁ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ନେଇ ଯାଇଥିଲେ। ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରୁ କବିବାନେ ସେମାନଙ୍କ କବିତା ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଉଥିଲେ। ଇକବଲ ମଧ୍ୟ ନିଜ କବିତା ତାଙ୍କପାଖକୁ ପଠାଇବାରୁ ସେ ଇକବଲଙ୍କ କବିତାକୁ ନିଜ କବିତାଠାରୁ ବି ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ବୋଲି କହି ବହୁତ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ।
୩୪ କ ଧାଡ଼ି:
ସେ ପ୍ରଥମେ ଉର୍ଦୁ ଭାଷାରେ ରଚନା କରୁଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ‘ସନ୍ୟାସ ରହସ୍ୟ’ ନାମକ ଗ୍ରନ୍ଥ ପ୍ରଣୟନ କାଳରେ ତାଙ୍କୁ ଆରବୀ ଓ ପାର୍ସୀ ଭାଷାର ଅନେକ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ଏ ସବୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଧ୍ୟୟନ କରି ତାଙ୍କୁ ଲାଗିଲା ନିଜର ଭାବର ପୂର୍ଣ ପରିପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଉର୍ଦୁ ଭାଷା ଛାଡ଼ି ପାର୍ସୀ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଫଳରେ ସେ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ରଚନା ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ। ଜର୍ମାନ ଅବସ୍ଥାନ କାଳରେ ସେ କବି ଗେଟେଙ୍କର କବିତା ‘ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଅଭିନଂଦନ’ର ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତରରେ ‘ପ୍ରାଚ୍ୟବାର୍ତା’ କାବ୍ୟ ରଚନା କରି ସେଥିରେ ସେ ଦର୍ଶନ ଶାସ୍ତ୍ରର ଅନେକ ଜଟିଳ ଓ ସୂକ୍ଷ୍ମ ତଥ୍ୟକୁ ସରଳ ଓ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବରେ ବୟାନ କରି ପାରିଥିଲେ। ସେଥିପାଇଁ ଲୋକେ ତାଙ୍କୁ ‘ପ୍ରକୃତି ଗ୍ରନ୍ଥ’ର ଟୀକାକାର ଆଖ୍ୟା ଦେଇଥିଲେ।
== ଚିନ୍ତାଧାରା ==
ସେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଏହି ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀକୁ ପସନ୍ଦ କରୁ ନଥିଲେ। ମୁସଲମାନମାନଙ୍କର ଦୂରବସ୍ଥା ଦେଖି ସେ ମର୍ମାହତ ହେଉଥିଲେ ଓ ଜାତୀୟ ଜାଗରଣ ପାଇଁ କବିତାଦି ରଚନା କରୁଥିଲେ। ଲଣ୍ଡନରେ ଦର୍ଶନ ଶାସ୍ତ୍ର ପଢୁଥିବା ସମୟରେ ସେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ମୁସଲିମ ଲିଗର ଲଣ୍ଡନ ଶାଖାର ଜଣେ ସଭ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ।<ref>http://www.allamaiqbal.com/accessdate name=2011-01-07}}<"ReferenceA"/ref><ref name="allamaiqbal.com"/>
== ସମ୍ମାନ ==
ଅନନ୍ତର ଇକବାଲ ଜର୍ମାନ ଯାଇ ସେଠାରେ ନାନାଦି ଶାସ୍ତ୍ର ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ତତ୍ରତ୍ୟ ପଣ୍ଡିତମାନେ ତାଙ୍କ ରଚିତ ‘ପାରସ୍ୟ ଦେଶର ଦର୍ଶନ ଶାସ୍ତ୍ରର ଇତିହାସ’ ଗ୍ରନ୍ଥ ପାଠକରି ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କୁ ଡ଼ାକ୍ତର ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ।
 
୧୯୨୨ରେ ଇଂଲାଣ୍ଡର ରାଜା ପଞ୍ଚମ ଜର୍ଜ <ref name="books.google.co.uk">{{cite book|last=Schimmel|first=Annemarie|title=Gabriel's wing: a study into the religious ideas of Sir Muhammad Iqbal|publisher=Brill Archive|year=1962|page=|url=http://books.google.co.uk/books?id=goE3AAAAIAAJ&pg=PA153&dq=Muhammad+Iqbal+illness#PPA55,M1}} p.35/45</ref> ତାଙ୍କୁ "ସାର୍" ଉପାଧି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।<ref name="groundreport.com">{{cite web|url=http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Dr-Sir-Mohammad-Iqbal-s-pro-Kashmir-approach-highl_2/2906057 |title=Iqbal's pro Kashmir approach|publisher=GroundReport.com|date=2009-08-19|accessdate=2012-01-24}}</ref>
୮୪ କ ଧାଡ଼ି:
ହମ ବୁଲବୁଲେଁ ହୈଁ ଇସକୀ ଯହ ଗୁଲିସତାଁ ହମାରା ॥ <br />
<br />
ଗୁରବତ ମେଁ ହୋଁ ଅଗର ହମ ରହତା ହୈ ଦିଲ ୱତନ ମେଁ ।<br />
ସମଝୋ ୱହୀଁ ହମେଁ ଭୀ ଦିଲ ହୋ ଜହାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ ....<br />
<br />
ପରବତ ୱୋ ସବସେ ଊଁଚା ହମସାୟା ଆସମାଁ କା ।<br />
ୱୋ ସଂତରୀ ହମାରା ୱୋ ପାସବାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ ....<br />
<br />
ଗୋଦୀ ମେଁ ଖେଲତୀ ହୈଁ ଉସକୀ ହଜାରୋଁ ନଦିୟାଁ ।<br />
ଗୁଲଶନ ହୈ ଜିନକେ ଦମ ସେ ରଶ୍କ-ଏ-ଜିନାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ ....<br />
<br />
ଐ ଆବ-ଏ-ରୂଦ-ଏ-ଗଂଗା ୱୋ ଦିନ ହୈ ଯାଦ ତୁଝକୋ ।<br />
ଉତରା ତେରେ କିନାରେ ଜବ କାରୱାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ ....<br />
<br />
ମଜହବ ନହୀଁ ସିଖାତା ଆପସ ମେଁ ବୈର ରଖନା ।<br />
ହିନ୍ଦୀ ହୈଁ ହମ ୱତନ ହୈଁ ହିନ୍ଦୋସ୍ତାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ ....<br />
<br />
ଯୂନାନ ଔର ମିସ୍ର ଔର ରୂମା ସବ ମିଟ ଗଏ ଜହାଁ ସେ ।<br />
ଅବ ତକ ମଗର ହୈ ବାକୀ ନାମ ଔର ନିଶାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ ....<br />
<br />
କୁଛ ବାତ ହୈ କି ହସ୍ତୀ ମିଟତୀ ନହୀଁ ହମାରୀ ।<br />
ସଦିୟୋଁ ରହା ହୈ ଦୁଶ୍ମନ ଦୌର-ଏ-ଜମାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ ....<br />
<br />
ଇକବାଲ କୋଈ ମହରମ ଅପନା ନହୀଁ ଜହାଁ ମେଁ ।<br />
ମାଲୂମ କ୍ୟା କିସୀ କୋ ଦର୍ଦ-ଏ-ନିହାଁ ହମାରା ॥ ସାରେ...<br />
 
"https://or.wikipedia.org/wiki/ମହମ୍ମଦ_ଇକବାଲ"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି