ଦେବୀ କନ୍ୟା କୁମାରୀ
ଦେବୀ କନ୍ୟା କୁମାରୀ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Devi Kanya Kumari) ମନ୍ଦିରରେ ପାର୍ବତୀ ଏକ କୁମାରୀ କନ୍ୟା ଆକାରରେ ଦର୍ଶନ ଦିଅନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରୀ ବାଲା ଭଦ୍ର ବା ଶ୍ରୀ ବାଲା ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଲୋକମାନେ ଜାଣନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଲୋକପ୍ରିୟ ନାମ ଶକ୍ତି (ଦୁର୍ଗା ବା ପାର୍ବତୀ) ଦେବୀ । ଭଗବତୀ ମନ୍ଦିର ତାମିଲନାଡ଼ୁର କନ୍ୟା କୁମାରୀ ଅନ୍ତରୀପଠାରେ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ବଙ୍ଗୋପ ସାଗର, ଆରବ ସାଗର ଓ ଭାରତ ମହାସାଗର ମିଳିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନାମ ମଧ୍ୟ ଅଛି ଯଥା:- କନ୍ୟା ଦେବୀ ଓ ଦେବୀ କୁମାରୀ । ଭକ୍ତମାନେ ତାଙ୍କୁ ଭଦ୍ରକାଳୀ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରନ୍ତି । ଋଷି ପର୍ଶୁରାମ ଏହି ମଧିରର ଅଭିଷେକ କରିଥିବା କୁହାଯାଏ । ଆମ ମନର କଠୋରତାକୁ ଦେବୀ ବିଦାୟ କରିଦିଅନ୍ତି ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ; ଗଭୀର ଭକ୍ତି ଓ ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ଭକ୍ତମାନେ ଚକ୍ଷୁ ଓ ମନରେ ଲୋତକ ପ୍ଲାବନ ହେବା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ।[୧]
| ଦେବୀ କନ୍ୟା କୁମାରୀ | |
|---|---|
 ଭଗବତୀ ଆମ୍ମା ମନ୍ଦିର, କନ୍ୟା କୁମାରୀ | |
| ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ ଠାକୁରାଣୀ | |
| Affiliation | ଦୁର୍ଗା, ପାର୍ବତୀ |
| ଲୋକ | ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଅଗ୍ରଭାଗ |
| Mantra | kātyayanāya vidmahe kanyakumāri dhīmahi tanno durgiḥ pracodayāt |
| Weapon | ଜପମାଳା |
| ସ୍ୱାମୀ/ସ୍ତ୍ରୀ | ଶିବ |
| Mount | Dawon (tiger or lion) |
ଭାରତରେ ଥିବା ୫୨ଟି ଶକ୍ତି ପୀଠ (Shakti Peetham) ମଧ୍ୟରୁ କନ୍ୟା କୁମାରୀ ଅନ୍ୟତମ । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ, ସତୀଙ୍କର ମୃତ ଶରୀରର କାନ୍ଧ, ମେରୁଦଣ୍ଡ ତଥା ଅସ୍ଥି ଏହି ସ୍ଥାନରେ ପଡ଼ି କୁଣ୍ଡଳିନୀ ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
ତିନି ସାଗରର ମିଳନ ସ୍ଥଳର ପକ୍କା ଘାଟଠାରେ ପ୍ରଭୁ ଗଣେଶଙ୍କର ଏକ ମନ୍ଦିର ଅଛି ଓ କୁମାରୀ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ମନ୍ଦିର ଦର୍ଶନ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । କେତେକ ଲୋକଙ୍କର ମତରେ ଭଦ୍ରକାଳୀ ମନ୍ଦିରଟି ଶକ୍ତି ପୀଠ ଅଟେ ।
ଶ୍ରୀ ରାମକୃଷ୍ଣ ପରମହଂସଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଦେବୀ ଆଶିର୍ବାଦ ପାଇବା ନିମନ୍ତେ ସ୍ୱାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ଏଠାକୁ ସନ ୧୮୯୨ରେ ଆସିଥିଲେ । ସାଧାରଣ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କ ଭଳି ନିଷ୍କ୍ରିୟ ନ ରହି ସେ ଉଚ୍ଚ ଧରଣର ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର ନିମନ୍ତେ ସକ୍ରିୟ ହେବାକୁ ଏହିଠାରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କଲେ । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ରାମକୃଷ୍ଣଙ୍କର ଆଉ ଦୁଇ ଜଣ ଶିଷ୍ୟ ସ୍ୱାମୀ ନିର୍ମଳାନନ୍ଦ ଓ ସ୍ୱାମୀ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ମଧ୍ୟ ଦେବୀ କନ୍ୟା କୁମାରୀଙ୍କର ପୂଜା କରିଥିଲେ । ସ୍ୱାମୀ ନିର୍ମଳାନନ୍ଦ କେରଳର ବିଭନ୍ନ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରୁ ଛୋଟ ଛୋଟ ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଦେବୀଙ୍କର ପୂଜା କରିବ ନିମନ୍ତେ ସନ ୧୯୩୫-୩୬ରେ ଏଠାକୁ ଆଣିଥିଲେ । ସନ ୧୯୪୮ରେ ଓଟ୍ଟପଲମ, ପଲକ୍କଡ, କେରଳରେ ସ୍ୱାମୀ ବିଶଦାନନ୍ଦଙ୍କର ସାରଦା ଆଶ୍ରମ ନାମକ ହିନ୍ଦୁ ବୈରାଗିନୀ ଆଶ୍ରମରେ ଏହି ଝିଅଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ୭ଜଣିଆ ଦଳ ରହିଥିଲେ ।
ଇତିହାସ ସମ୍ପାଦନା
ତାମିଲନାଡ଼ୁର ଦକ୍ଷିଣତମ ସ୍ଥାନରେ କନ୍ୟାକୁମାରୀ ଅବସ୍ଥିତ । କୁମାରୀ କନ୍ଦମ (Kumari Kandam) ଅମଳରୁ ଦେବୀ କନ୍ୟା କୁମାରୀଙ୍କର ପୂଜା ହୋଇଆସୁଛି । କନ୍ୟା କୁମାରୀ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ଦେବୀ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିବସରେ ଶିବ ତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବାର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ରକ୍ଷା କରିନପାରିବାକୁ ସେ ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ ଓ କ୍ରୋଧ ଜର୍ଜରିତ ହୋଇ ଅସୁରମାନଙ୍କୁ ମାରିବାକୁ ଲାଗିଲେ ଓ ପରେ ନିରନ୍ତର ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ ।
ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ, ଯଜୁର୍ବେଦରେ (Yajur Veda) ଥିବା ତାଇତ୍ତିରିୟା ସଂହିତାରେ ଥିବା ନାରାୟଣ ଉପନିଷଦ, ମନିମେକାଲାଇ ସଙ୍ଗମ କାମରେ ଦେବୀ କନ୍ୟା କୁମାରୀଙ୍କ ବିଷୟ ଲେଖାଅଛି ।[୨]
ଆଧାର ସମ୍ପାଦନା
- ↑ "Legends of Kanya Kumari". Amritapuri. 8 February 2000. Retrieved 2013-07-24.
- ↑ "Kanya Kumari Temple". Kanyakumari info. 2012. Retrieved 2013-07-24.